Możliwość transferu udziałów lub akcji do spółki kapitałowej bez opodatkowania istnieje już od momentu wejścia Polski do Unii Europejskiej. Dotychczas dotyczyła jednak wyłącznie podatników CIT. Od 1 stycznia 2011 r. będą z niej mogły korzystać również osoby fizyczne.

[srodtytul]Stare przepisy...[/srodtytul]

Transakcja wymiany udziałów polega na aporcie (wniesieniu wkładu niepieniężnego) odpowiedniego pakietu udziałów lub akcji spółki kapitałowej w zamian za uzyskanie udziałów lub akcji innej spółki kapitałowej.

Osoby fizyczne aportując udziały lub akcje do spółki kapitałowej, do tej pory musiały liczyć się w każdym przypadku z powstaniem przychodu niezależnie od warunków, na jakich taka transakcja była realizowana.

Co do zasady przychód powstawał w takiej sytuacji na poziomie wartości nominalnej obejmowanych w zamian udziałów lub akcji, choć od razu trzeba zaznaczyć, że w tym zakresie toczą się spory podatników z organami podatkowymi. Dotyczą tego, czy i ewentualnie w jakich sytuacjach organy podatkowe mogą oszacować przychód w wartości rynkowej obejmowanych udziałów lub akcji.

[srodtytul]...niezgodne z regulacjami unijnymi[/srodtytul]

Z dniem 1 maja 2004 r., po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej, niektóre transakcje aportu udziałów bądź akcji (wymiana udziałów) objęto zwolnieniem z opodatkowania. Ustawodawca wprowadził takie rozwiązanie w związku z wymogami wynikającymi z regulacji unijnych [b](dyrektywy 2009/133/ WE)[/b]. Pojawiły się jednak poważne wątpliwości co do pełnego wdrożenia przepisów dyrektywy. Zwolnienie z opodatkowania zostało bowiem wprowadzone tylko na gruncie [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=3EC0892953EAF58605FEE453B6E7CBF6?id=115893]ustawy o CIT[/link].

Tym samym osoby fizyczne realizujące wymianę udziałów nie mogły dotychczas z niego korzystać, niezależnie od parametrów takich operacji. Tymczasem w większości państw członkowskich UE zwolnienie dotyczy transakcji realizowanych przez obie kategorie podatników. Na konieczność szerokiego rozumienia pojęcia akcjonariusza wskazywały również polskie sądy administracyjne i Europejski Trybunał Sprawiedliwości.

[srodtytul]Nowe prawo korzystniejsze[/srodtytul]

Od nowego roku w [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?n=1&id=346580]ustawie o PIT[/link] będą dodatkowe przepisy (art. 22 ust. 8a i 8b), z których wynika, że jeżeli:

- w zamian za wnoszony wkład w postaci udziałów lub akcji osoba fizyczna otrzyma udziały lub akcje innej spółki kapitałowej i ewentualnie dopłaty w gotówce w wysokości nie wyższej niż 10 proc. wartości nominalnej otrzymywanych udziałów (akcji),

- w wyniku nabycia udziałów (akcji) spółka otrzymująca wkład uzyska bezwzględną większość praw głosu w spółce, której udziały (akcje) będą przedmiotem aportu albo też spółka otrzymująca wkład posiadająca już taką bezwzględną większość praw głosu w wyniku transakcji jedynie zwiększy ilość udziałów w spółce,

- osoby uczestniczące w transakcji będą podlegały opodatkowaniu od całości swoich dochodów w państwie Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego,to po stronie osoby fizycznej wnoszącej taki wkład nie powstanie przychód ani też nie będzie rozpoznawany żaden koszt jego uzyskania. Opodatkowanie zostanie odroczone do momentu zbycia przez nią udziałów lub akcji objętych w zamian za wnoszony wkład.

[srodtytul]Tak jak w ustawie o CIT[/srodtytul]

Analogiczne warunki zastosowania zwolnienia funkcjonowały dotychczas na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych (zostaną zachowane, pomimo zmian redakcyjnych w ustawie o CIT).

Tym samym kluczowym warunkiem będzie uzyskanie bezwzględnej większości praw głosu w spółce, której udziały (akcje) będą przedmiotem aportu lub – gdy spółka otrzymująca aport będzie posiadała już przed aportem bezwzględną większość głosów – istotne będzie zwiększenie poziomu takiej większości w wyniku aportu.

Należy pamiętać przy tym, że ustawodawca odnosi się do bezwzględnej większości głosów, a nie liczby udziałów lub akcji. Duże znaczenie będzie zatem miało ewentualne uprzywilejowanie udziałów i akcji co do praw głosu.

[srodtytul]Większe możliwości[/srodtytul]

Objęcie zwolnieniem transakcji wymiany udziałów dokonywanych przez osoby fizyczne pozwoli na bezpodatkowe transferowanie udziałów/akcji do spółek kapitałowych, co zdecydowanie zwiększy możliwości i bezpieczeństwo przeprowadzanych procesów związanych ze zmianami struktur grup kapitałowych, w szczególności w zakresie budowania struktur holdingowych. Wnoszenie udziałów i akcji do spółek kapitałowych jest jednym z istotnych elementów optymalizacji podatkowej.

Należy bowiem zwrócić uwagę, że wypłata dywidendy do spółki kapitałowej (przy spełnieniu określonych warunków) jest zwolniona z opodatkowania, natomiast dywidenda wypłacana osobie fizycznej podlega PIT praktycznie w każdej sytuacji.

Tym samym w razie reinwestowania środków wypracowanych w ramach jednej spółki w inne przedsięwzięcia biznesowe, podejmowane w ramach innych spółek, bardziej korzystnym rozwiązaniem jest wypłata dywidendy do spółki kapitałowej, która może bezpośrednio zainwestować otrzymane środki lub wnieść je do odrębnego podmiotu, który będzie realizował kolejny projekt biznesowy.

Co istotne, zwolnienie z opodatkowania aportów udziałów i akcji wnoszonych przez osoby fizyczne pozwoli w dużej mierze na wyeliminowanie trudności i ryzyka związanego z przenoszeniem przez te osoby udziałów i akcji do spółek zagranicznych. Aktualnie w tym celu wykorzystywane są konstrukcje skomplikowane i ryzykowne pod względem podatkowym.

Wejście w życie nowych regulacji zapewni w wielu sytuacjach bardzo prosty i przede wszystkim bezpieczny sposób na transfer udziałów i akcji spółek do spółek zagranicznych. Wielu podatników decyduje się na takie działania w celu zoptymalizowania późniejszych transakcji zbycia udziałów czy akcji (bardzo popularnymi krajami, w których lokowane są spółki holdingowe, są Cypr i Luksemburg).

[i]Grzegorz Maślanko jest radcą prawnym, partnerem w Grant Thornton Frąckowiak

Grzegorz Szysz jest specjalistą w Departamencie Doradztwa Podatkowego tej firmy[/i]

[ramka][b]Zobacz cały poradnik [link=http://www.rp.pl/temat/565105.html]Zmiany w PIT i CIT w 2011 r.[/link][/b][/ramka]