Zmiany stawek VAT, jakie nastąpią 1 stycznia 2011 r., dotyczyć będą praktycznie wszystkich. Nie będzie bowiem praktycznie towaru bądź usługi – może z kilkoma wyjątkami – dla których nie zmieni się wysokość podatku.

[srodtytul]Na fakturze 22 czy 23 proc.[/srodtytul]

W związku z tym warto przyjrzeć się opłatom za użytkowanie wieczyste. Cechą charakterystyczną użytkowania wieczystego jest to, że za cały czas trwania swego prawa użytkownik uiszcza opłatę roczną. Co do zasady jest ona płacona do 31 marca danego roku.

Powstaje pytanie, czy opłaty roczne uiszczane w 2011 r. i latach następnych powinny być fakturowane ze stawką 23 proc., czy dotychczasową. W celu odpowiedzi na to pytanie należy z jednej strony odwołać się do charakteru tej czynności (ustanowienia użytkowania wieczystego), z drugiej strony do przepisów przejściowych zawartych w nowelizacji zmieniającej stawki VAT.

Dwa lata temu ustanowienie wieczystego użytkowania gruntów zostało jednoznacznie uznane za dostawę towarów w rozumieniu [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=17D1F175CBC1000681743E9D550EDE8C?n=1&id=172827&wid=337454]ustawy o VAT[/link]. Za dostawę towarów uznano także wyraźnie czynność przeniesienia prawa wieczystego użytkowania gruntów.

Przepisy te weszły w życie 1 grudnia 2008 r. Zauważyć wszakże należy, że także wcześniej – zgodnie z dominującą linią orzecznictwa sądowego – czynność ta była traktowana jako dostawa towarów. Potwierdziła to m.in. [b]uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego z 8 stycznia 2007 r. (I FPS 1/06).[/b]

[srodtytul]Istotne jest, kiedy przekazano grunt[/srodtytul]

Oznacza to, że dostawa towarów następuje z chwilą wydania gruntu do używania. Wtedy czynność ta jest w całości wykonana. Przepisy określają szczególny moment powstania obowiązku podatkowego w odniesieniu do ustanowienia prawa wieczystego użytkowania.

Zgodnie z art. 19 ust. 16b ustawy o VAT w przypadku oddania gruntu w użytkowanie wieczyste obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności poszczególnych opłat pobieranych z tego tytułu. Jeśli zatem użytkowanie wieczyste zostało ustanowione przed 1 stycznia 2011 r., to czynność ta w całości była wykonana przed zmianą stawek.

Obowiązek podatkowy powstaje w terminach płatności kolejnych opłat rocznych (względnie z chwilą ich wcześniejszego otrzymania), czyli w latach 2011 – 2013 już pod rządami nowych stawek.

[srodtytul]Co wynika z przepisów przejściowych[/srodtytul]

Dla oceny, z jakimi stawkami opłaty roczne za użytkowanie wieczyste powinny być fakturowane w latach 2011 – 2013, odwołać się należy do przepisów przejściowych.

Zgodnie z art. 41 ust. 14a ustawy o VAT w przypadku czynności podlegającej opodatkowaniu, która została wykonana przed dniem zmiany stawki, dla której obowiązek podatkowy powstaje w dniu jej zmiany lub później, czynność ta jest opodatkowana według stawek obowiązujących w momencie jej wykonania.

[ramka][b]Zobacz [link=http://www.rzeczpospolita.pl/pliki/prawo/pdf/zmiana_ustawy_budzetowej.pdf]ustawę z 26 listopada 2010 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej (pdf)[/link][/b][/ramka]

Jak już wskazywałem, czynność użytkowania wieczystego (dostawa) została w całości wykonana z chwilą wydania gruntu. W związku z tym opłaty roczne należy opodatkować 22-proc. VAT, niezależnie od tego że obowiązek podatkowy powstaje już pod rządami nowych przepisów.

Powstaje tutaj wątpliwość, czy nie należałoby zastosować art. 41 ust. 14b ustawy o VAT. Zgodnie z nim czynności, dla których w związku z ich wykonywaniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonane z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te rozliczenia lub płatności. Z analizy tego przepisu wynika jednak, że regulacja ta nie może mieć zastosowania do opłat z tytułu użytkowania wieczystego.

Użytkowanie wieczyste nie jest bowiem wykonywane na raty. W całości jest ono wykonane z chwilą wydania gruntu w użytkowanie wieczyste. Płatności – kolejne opłaty roczne – nie są płatnościami za wykonywanie czynności użytkowania wieczystego w kolejnych okresach. Istotą użytkowania wieczystego jest to, że właściciel oddaje użytkownikowi wieczystemu do użytkowania grunt, pozbawiając się władztwa nad nim i godząc się na to, że gruntu będzie używał użytkownik.

Taka jest treść jego świadczenia. Wykonanie go w całości następuje z chwilą ustanowienia prawa wieczystego użytkowania. Wówczas to bowiem właściciel oddaje grunt do używania i przyjmuje na siebie określone zobowiązania, mocą których zgadza się na znoszenie (tolerowanie) ograniczenia swojego prawa własności do gruntu.

Nie można więc zastosować do użytkowania wieczystego art. 41 ust. 14b ustawy o VAT i w związku z tym potraktować tej czynności jako w części wykonanej w każdym kolejnym roku (którego dotyczą opłaty). Tak więc – niezależnie od tego kiedy będzie powstawał obowiązek podatkowy – opłaty roczne należy opodatkować stawkami obowiązującymi w dniu wydania gruntu.

[ramka] [b]Czytaj [link=http://www.rp.pl/temat/565095.html]więcej o zmianach VAT w 2011 roku[/link][/b][/ramka]