Dziać się tak może w przypadku transakcji łańcuchowych, gdy pomiędzy wieloma stronami dochodzi do sprzedaży jednego towaru. Mianowicie, co do zasady, miejscem dostawy towarów, które nie są wysyłane ani transportowane, jest miejsce, w którym znajdują się one w momencie dostawy.

Natomiast jeżeli dokonujemy dostawy towarów wysyłanych lub transportowanych, miejscem dostawy jest miejsce, w którym znajdują się one w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu do nabywcy.

[srodtytul]Sprawdź, gdzie rozliczysz VAT od dostawy[/srodtytul]

Jednak w przypadku gdy kilku kontrahentów dokonuje dostawy tego samego towaru w ten sposób, że pierwszy z nich wydaje go bezpośrednio ostatniemu w kolejności nabywcy, przy czym towar ten jest wysyłany lub transportowany, wysyłka lub transport są przyporządkowane tylko jednej dostawie.

Jeżeli towar jest wysyłany lub transportowany przez nabywcę, który dokonuje również jego dostawy, przyjmuje się, że wysyłka lub transport są przyporządkowane dostawie dla tego nabywcy, chyba że udowodni on, że wysyłkę lub transport towaru należy – zgodnie z zawartymi przez niego warunkami dostawy – przyporządkować jego dostawie.

Niezwykle istotne są zatem warunki dostawy i to, jak strony transakcji uregulowały kwestie odpowiedzialności za transport.

Obrazuje to rysunek [b][link=http://www.rp.pl/galeria/6,1,523932.html]TRANSAKCJE ŁAŃCUCHOWE[/link][/b].

Dostawę towarów, która:

- poprzedza wysyłkę lub transport towarów – uznaje się za wykonaną w miejscu rozpoczęcia wysyłki lub transportu towarów;

- następuje po wysyłce lub transporcie towarów – uznaje się za wykonaną w miejscu zakończenia wysyłki lub transportu towarów.

W konsekwencji zastosowania tych przepisów tylko jedna dostawa jest „ruchoma”, a pozostałe są dostawami towarów nietransportowanych. Jak już wspomniałam, w przypadku towarów niewysyłanych ani nietransportowanych miejscem dostawy jest miejsce, w którym towary znajdują się w momencie dostawy.

Zatem konieczne będzie rozliczenie VAT z tytułu takiej transakcji w innym kraju, a co za tym idzie możliwe, że trzeba będzie zarejestrować się tam jako podatnik VAT.

Warto więc, planując takie dostawy łańcuchowe, rozważyć różne opcje uregulowania stosunków pomiędzy kontrahentami (np. warunki odpowiedzialności za transport Incoterms), skorzystanie z uproszczeń dotyczących transakcji trójstronnych, z magazynów konsygnacyjnych (bądź call off stock, zależnie od kraju).

[srodtytul]Procedura uproszczona[/srodtytul]

Jest to procedura rozliczania VAT w wewnątrzwspólnotowej transakcji trójstronnej, polegająca na tym, że ostatni w kolejności podatnik rozlicza VAT z tytułu wykonania na jego rzecz dostawy towarów przez drugiego w kolejności podatnika.

Polski ustawodawca wprowadził pewne warunki zastosowania tej procedury. Otóż uproszczenie wchodzi w grę, jeżeli:

a) dostawa na rzecz ostatniego w kolejności podatnika VAT była bezpośrednio poprzedzona wewnątrzwspólnotowym nabyciem towarów (WNT) u drugiego w kolejności podatnika,

b) drugi w kolejności podatnik VAT dokonujący dostawy na rzecz ostatniego w kolejności podatnika nie posiada siedziby lub miejsca zamieszkania w państwie członkowskim, w którym kończy się transport lub wysyłka,

c) drugi w kolejności podatnik VAT stosuje wobec pierwszego i ostatniego w kolejności podatnika ten sam numer identyfikacyjny na potrzeby VAT, który został mu przyznany przez państwo członkowskie inne niż to, w którym zaczyna się lub kończy transport lub wysyłka,

d) ostatni w kolejności podatnik VAT stosuje numer identyfikacyjny na potrzeby VAT państwa członkowskiego, w którym kończy się transport lub wysyłka,

e) ostatni w kolejności podatnik VAT został wskazany przez drugiego w kolejności podatnika jako obowiązany do rozliczenia VAT od dostawy towarów realizowanej w ramach procedury uproszczonej.

Ponieważ przepisy dotyczące VAT powinny być zharmonizowane w całej Wspólnocie, można przewidywać, że podobne warunki znajdują się w ustawach regulujących podatek od wartości dodanej w innych krajach.

Wracając do naszego rysunku, przy zastosowaniu wspomnianej procedury uproszczonej, B nie ma obowiązku naliczania podatku z tytułu nabycia od A i z tytułu dostawy do C (nie musi się więc rejestrować na VAT w innym kraju), C rozlicza podatek należny od całej dostawy.

[srodtytul]Uproszczenia dotyczące magazynów[/srodtytul]

Podatnicy planujący wysyłać swoje towary do magazynów w krajach UE w celu ich dalszej sprzedaży na terenach tych krajów lub też planujący zawarcie kontraktu z dostawcą towarów z innego kraju UE powinni zwrócić uwagę na uproszczenia dotyczące magazynów konsygnacyjnych lub call off stock.

Przemieszczający własne towary z jednego kraju UE do innego musi zasadniczo rozliczyć w tym drugim kraju WNT, jeżeli towary te mają służyć jego działalności gospodarczej. W konsekwencji może okazać się, że podatnik będzie zobowiązany zarejestrować się dla celów VAT w kraju, do którego przesyła towary. Niektóre kraje członkowskie UE wprowadziły szczególne uproszczenia dla takich podatników.

Dotyczą one przemieszczania towarów do specjalnych, kwalifikowanych magazynów. Przy czym w poszczególnych krajach obowiązują różne regulacje. Planując zatem dostawy do takich krajów, należałoby przeanalizować lokalne przepisy.

[srodtytul]Jak jest w Polsce[/srodtytul]

Według polskiej ustawy o VAT magazynem konsygnacyjnym jest wyodrębnione u podatnika zarejestrowanego jako podatnik VAT UE miejsce przechowywania w Polsce towarów należących do podatnika podatku od wartości dodanej, przemieszczonych przez niego, lub na jego rzecz, z terytorium innego państwa członkowskiego do tego miejsca, z którego podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT UE, przechowujący towary, pobiera je, a przeniesienie prawa do rozporządzania tymi towarami jak właściciel następuje w momencie ich pobrania.

Istotą tej regulacji jest to, że przemieszczenie własnych towarów przez podatnika podatku od wartości dodanej lub na jego rzecz, nieposiadającego siedziby, stałego miejsca prowadzenia działalności lub stałego miejsca zamieszkania w Polsce, do magazynu konsygnacyjnego w celu ich dostawy prowadzącemu magazyn konsygnacyjny, oraz dostawę tych towarów uważa się za WNT u prowadzącego magazyn konsygnacyjny.

Oznacza to, że podatnik przemieszczający własne towary nie będzie zobowiązany do zarejestrowania się na VAT w kraju położenia magazynu. Warto jednak pamiętać, że polskie przepisy ograniczają możliwość zastosowania uproszczenia do towarów przeznaczonych do działalności produkcyjnej lub usługowej, z wyłączeniem działalności handlowej, przez prowadzącego magazyn konsygnacyjny.

[i]Autorka jest doradcą podatkowym w Kancelarii Ożóg i Wspólnicy[/i]