20 maja Sejm przyjął poprawkę Senatu do ustawy nowelizującej kodeks pracy i ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych, określającej nowe zasady przyznawania przez pracodawców świadczeń na kształcenie pracowników.

Chodzi o regulację przejściową, zgodnie z którą [b]przepisy określające zasady i warunki podnoszenia kwalifikacji zawodowych pracowników obowiązujące przed 11 kwietnia 2010 r. mają mieć zastosowanie do pracowników, którzy rozpoczęli podnoszenie tych kwalifikacji przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej[/b].

Brak takiego zapisu w ustawie pierwotnie uchwalonej przez Sejm powodował, że pracownicy, którym przyznano świadczenia szkoleniowe po 10 kwietnia tego roku, a przed wejściem w życie nowelizacji, musieliby zapłacić od nich podatek (takie przynajmniej było [b][link=http://www.rp.pl/artykul/473989.html]stanowisko Ministerstwa Finansów[/link][/b], o czym informowaliśmy 13 maja br., „[link=http://www.rp.pl/artykul/474154.html]Od świadczeń szkoleniowych trzeba potrącić zaliczkę[/link]”).

W tym czasie nie było bowiem „przepisów szczególnych” regulujących zasady kształcenia, a do takich przepisów odsyła [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?n=1&id=346580]ustawa o PIT[/link], określając zakres świadczeń wolnych od podatku.

[srodtytul]Płatnik pobierze zaliczkę[/srodtytul]

Nowela - w tym przepis przejściowy regulujący sytuację podatników, którym przyznano świadczenia szkoleniowe po 10 kwietnia – wejdzie jednak w życie dopiero po 30 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. To długi okres vacatio legis.

[b]Czy w tym czasie – po wygaśnięciu starych przepisów o finansowaniu szkoleń[/b] (na skutek uchylenia ich wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego) [b]a przed wejściem w życie noweli wprowadzającej nowe reguły i przepis przejściowy zezwalający na kontynuowanie rozpoczętych już szkoleń na starych zasadach – pracodawcy jako płatnicy PIT powinni pobierać zaliczki na ten podatek od przyznawanych świadczeń[/b], wiedząc, że będą one zwolnione z podatku, niejako z mocą wsteczną?

Zapytaliśmy o to Ministerstwo Finansów.

[srodtytul]Zmiana też w ustawie o PIT[/srodtytul]

To jednak nie koniec wątpliwości. Wraz z wejściem w życie noweli brzmienie zmieni bowiem art. 21 ust. 1 pkt 90 ustawy o PIT, przewidujący zwolnienie dla świadczeń szkoleniowych. Zgodnie z obecnym jego brzmieniem zwolnienie dotyczy „świadczeń przyznanych zgodnie z odrębnymi przepisami przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego pracownika, z wyjątkiem wynagrodzeń otrzymywanych za czas urlopu szkoleniowego oraz za czas zwolnień z części dnia pracy, przysługujących pracownikom podejmującym naukę w szkołach lub podnoszącym kwalifikacje zawodowe w formach pozaszkolnych”.

Po zmianie zwolnieniem objęte będą „świadczenia przyznane zgodnie z odrębnymi przepisami przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych, z wyjątkiem wynagrodzeń otrzymywanych za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy oraz za czas urlopu szkoleniowego”. Zasadnicza różnica polega na tym, że przepis nie wymienia już świadczeń przyznanych na podnoszenie wykształcenia ogólnego pracownika.

W przepisach kodeksu pracy regulujących zasady kształcenia pracowników, wprowadzonych nowelizacją z 20 maja, już bowiem takie pojęcie nie występuje. Czy oznacza to, że takie świadczenia będą opodatkowane?

[srodtytul]Wykształcenie ogólne i zawodowe[/srodtytul]

Zgodnie z nowym art. 103[sup]1[/sup] kodeksu pracy „przez podnoszenie kwalifikacji zawodowych rozumie się zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika, z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą”.

Podnoszenie wykształcenia ogólnego też jest uzupełnianiem wiedzy pracownika. Jednak nawet przyjmując, że w świetle nowych przepisów prawa pracy podnoszenie wykształcenia ogólnego mieści się w pojęciu podnoszenia kwalifikacji zawodowych (i korzysta tym samym ze zwolnienia podatkowego), to z pewnością nie było tak pod rządami [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=6AA99EB31B7A6D3C73C5FE87C46A9ABF?id=72344]rozporządzenia z 12 października 1993 r. w sprawie zasad i warunków podnoszenia kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego dorosłych[/link], nadal mającego mieć zastosowanie do pracowników, którzy rozpoczęli naukę przed wejściem w życie noweli. Sam jego tytuł wskazuje, że chodzi o różny zakres kształcenia.

Zatem choć pracownicy ci, uzupełniając wiedzę ogólną, będą – dzięki przepisom przejściowym nowelizacji – korzystać ze zwolnienia podatkowego, to jednak wiele wskazuje na to, że tylko do momentu wejścia w życie tej nowelizacji.

Z chwilą zmiany brzmienia art. 21 ust. 1 pkt 90 ustawy o PIT utracą to zwolnienie (świadczenia na podnoszenie wykształcenia ogólnego wypłacane od tego czasu będą opodatkowane). Przepis ten bowiem – zgodnie z jego literalnym brzmieniem – będzie zwalniał z podatku wyłącznie świadczenia na podnoszenie kwalifikacji zawodowych.

Co prawda kierując się regułami wykładni systemowej i celowościowej można dojść do innego wniosku, ale nie wiadomo, czy organy podatkowe i sądy uznają taką wykładnię za prawidłową. Dodatkowym problemem jest to, że rozporządzenie z 12 października 1993 r. nie definiuje, co jest podnoszeniem kwalifikacji zawodowych, a co podnoszeniem wykształcenia ogólnego.

Gdyby się okazało, że tylko dofinansowanie tego pierwszego korzysta ze zwolnienia podatkowego, można się spodziewać dodatkowych sporów na tym tle. Także o tę kwestię zapytaliśmy Ministerstwo Finansów. O odpowiedzi poinformujemy.

[ramka][b]Bałagan w szkoleniach[/b]

Wygaśnięcie rozporządzenia z 12 października 1993 r. i wprowadzenie z opóźnieniem nowych przepisów regulujących zasady szkoleń pracowniczych oraz zmiana brzmienia ustawy o PIT spowodowały niemałe zamieszanie.

Spróbujmy podsumować, [b]jakie mogą być skutki podatkowe wypłaty świadczeń szkoleniowych, w zależności od tego, kiedy rozpoczęło się kształcenie:[/b]

[b]przed 11 kwietnia[/b]

- zasady kształcenia pracowników reguluje rozporządzenie z 12 października 1993 r. w sprawie zasad i warunków podnoszenia kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego dorosłych;

- świadczenia dla pracowników na podnoszenie kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego wypłacone przed tą datą są zwolnione z podatku (nie trzeba od nich pobierać zaliczki na PIT);

- świadczenia dla pracowników na podnoszenie kwalifikacji zawodowych przyznane przed tą datą są zwolnione z podatku bez względu na moment ich wypłaty (nie trzeba od nich pobierać zaliczki na PIT);

- świadczenia dla pracowników na podnoszenie wykształcenia ogólnego przyznane przed tą datą a wypłacone po niej są zwolnione z podatku (nie trzeba od nich pobierać zaliczki na PIT), o ile wypłata nastąpiła przed wejściem w życie nowelizacji art. 21 ust. 1 pkt 90 ustawy o PIT; świadczenia te wypłacone po wejściu w życie noweli mogą nie być objęte zwolnieniem.

[b]w okresie od 11 kwietnia do wejścia w życie ustawy nowelizującej z 20 maja[/b]

- zasady kształcenia będzie regulować rozporządzenie z 12 października 1993 r. (wynika to z przepisu przejściowego noweli, który dopiero wejdzie w życie);

- świadczenia dla pracowników na podnoszenie kwalifikacji zawodowych przyznane po 10 kwietnia będą zwolnione z podatku (dzięki regulacji przejściowej, ale do momentu wejścia tej regulacji w życie – zgodnie ze stanowiskiem MF – zwolnienie de facto nie obowiązuje);

- świadczenia dla pracowników na podnoszenie wykształcenia ogólnego przyznane po 10 kwietnia będą zwolnione z podatku (dzięki regulacji przejściowej, ale do momentu wejścia tej regulacji w życie – zgodnie ze stanowiskiem MF – zwolnienie de facto nie obowiązuje, z tym że jeśli zostaną wypłacone po zmianie brzmienia art. 21 ust. 1 pkt 90 ustawy o PIT, mogą nie być objęte zwolnieniem).

[b]po wejściu w życie ustawy nowelizującej z 20 maja[/b]

- zasady kształcenia pracowników regulują nowe przepisy kodeksu pracy (art. 103[sup]1[/sup] – 103[sup]6[/sup]);

- świadczenia dla pracowników na podnoszenie kwalifikacji zawodowych w rozumieniu tych przepisów (w tym także wykształcenia ogólnego) przyznane w tym czasie są zwolnione z podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 90 ustawy o PIT w nowym brzmieniu. [/ramka]

[ramka][b]Komentuje Adam Bartosiewicz, doktor nauk prawnych, wspólnik w EOL Kancelaria Doradztwa Podatkowego w Szczecinie:[/b]

Wydaje się, że w praktyce problemy sprawiać będzie przede wszystkim odróżnienie podnoszenia wiedzy ogólnej od podnoszenia kwalifikacji zawodowych. Wprawdzie mając na uwadze brzmienie przepisów kodeksu pracy można dojść do wniosku, że podnoszenie tzw. wiedzy ogólnej mieści się w podnoszeniu kwalifikacji zawodowych (definicja z kodeksu pracy ogólnie wskazuje na „zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika”, a zatem lege non distinguente jakiejkolwiek wiedzy), jednak istnieje ryzyko, że organy podatkowe będą zmierzały do uznania zwolnienia podatkowego tylko w odniesieniu do szkoleń i kursów czysto specjalistycznych (przydatnych w wykonywanym zawodzie).[/ramka]