W praktyce dość często dochodzi do nieodpłatnego umorzenia udziałów osób fizycznych w spółkach będących osobami prawnymi. Zgodnie z ustawą o PIT dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału, w tym także dochód z umorzenia udziałów (akcji). Z przepisu tego wynika, że opodatkowany jest dochód faktycznie uzyskany przez podatnika.
Oznacza to, że [b]w sytuacji gdy w wyniku umorzenia w trybie przewidzianym w kodeksie spółek handlowych nie jest wypłacane wynagrodzenie na rzecz wspólnika, którego udziały są umarzane, to nie powstaje u niego dochód podlegający opodatkowaniu PIT[/b]. Osoba ta bowiem nie otrzymuje w związku z umorzeniem żadnego wynagrodzenia.
A według ustawy o PIT w przypadku umorzenia udziałów opodatkowaniu podlega dochód faktycznie uzyskany. Brak zaś dochodu u wspólnika będącego osobą fizyczną oznacza również to, że spółka nie ma obowiązku poboru podatku jako płatnik.
Warto jednocześnie podkreślić, że w takiej sytuacji nie znajdzie też zastosowania przepis ustawy o PIT przyznający organom podatkowym prawo do szacowania dochodu podatnika.
Zgodnie z tą regulacją przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej. Przy nieodpłatnym umorzeniu udziałów osób fizycznych w spółkach nie powstaje u nich jednak dochód podlegający opodatkowaniu.
Stanowisko, zgodnie z którym w przypadku nieodpłatnego umorzenia udziałów po stronie podatnika będącego osobą fizyczną nie dochodzi do powstania dochodu, znajduje potwierdzenie w wielu pismach organów podatkowych.
I tak np. w[b] piśmie naczelnika Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie, nr 1472/DPC/415-45/07/PK z 24 kwietnia 2007 r.[/b], został wyrażony pogląd, że wspólnicy, których udziały zostały nieodpłatnie umorzone, nie uzyskują z tego tytułu dochodu. W związku z tym spółka nie musi jako płatnik pobierać podatku dochodowego od osób fizycznych. Takie opinie również wyrażono m.in. w [b]interpretacjach indywidualnych dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie, nr IPPB2/415-468/09-2/AS z 9 września 2009 r., nr IPPB2/415-418/09-2/MK z 9 września 2009 r., nr IPPB3/423-387/09-2/JB z 19 sierpnia 2009 r[/b].
Także w piśmie [b]dyrektora Izby Skarbowej w Krakowie nr PD-1/i/4218-27/05 z 28 października 2005 r.[/b] stwierdzono, że w sytuacji, gdy następuje umorzenie udziałów bez wynagrodzenia, u udziałowców nie powstaje dochód do opodatkowania.
[ramka][b]Przykład[/b]
Do pana Bartłomieja należą udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. W wyniku porozumienia między wszystkimi udziałowcami spółki postanowiono nieodpłatnie umorzyć udziały należące do pana Bartłomieja, zgodnie z regułami przewidzianymi w kodeksie spółek handlowych. Po dokonaniu nieodpłatnego umorzenia udziałów pan Bartłomiej nie uzyska dochodu podlegającego opodatkowaniu PIT.
Wynika z tego, że spółka – jako płatnik – nie będzie miała obowiązku pobrania podatku od pana Bartłomieja. [/ramka]
