Zgodnie z przepisami ustawy o VAT przez wewnątrzwspólnotową dostawę (WDT) rozumie się wywóz towarów w wykonaniu dostawy towaru (lub przemieszczenia własnego towaru) z terytorium kraju do innego kraju UE. Uznanie transakcji za WDT jest dodatkowo warunkowane określonym statusem nabywcy towarów oraz zarejestrowaniem dostawcy towarów jako podatnika VAT-UE.

Rejestracja na potrzeby VAT-UE powinna nastąpić przez zawiadomienie naczelnika urzędu skarbowego w formie zgłoszenia rejestracyjnego o zamiarze dokonywania WDT.

Kwestią zasadniczą jest zatem określenie skutków braku lub nieterminowej rejestracji na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych.

[srodtytul]Warunki formalne[/srodtytul]

Na podstawie literalnego brzmienia przepisów można by twierdzić, że w istocie formalne warunki uzależniające kwalifikowanie danej dostawy jako WDT są kategoryczne i ich niespełnienie można by interpretować jako niemożność traktowania transakcji jako WDT, a w konsekwencji niemożność stosowania preferencyjnej stawki O proc., a jedynie stawki krajowej.

Takie stanowisko prezentuje część organów podatkowych oraz sądów (por. [b]WSA w Olsztynie, I SA/OI 397/08 czy WSA w Białymstoku, I SA/BK 370/2006)[/b].

Narzuca się jednak pytanie, na ile formalne wymogi lub brak ich spełnienia przed dokonaniem transakcji mogą i powinny zmieniać naturę transakcji oraz sposób jej opodatkowania, jak również czy nie powoduje to deformacji systemu VAT polegającego na jednokrotności opodatkowania danej transakcji (zastosowanie wcześniejszej interpretacji oznacza bowiem, że transakcja objęta zostaje stawką krajową, ale w kraju nabywcy wciąż pozostaje obowiązek opodatkowania jej jako WNT).

Zgodnie z przepisami dyrektywy 2006/112 za WDT uznaje się dostawę towarów wysyłanych lub transportowanych z jednego kraju UE do innego kraju UE dokonywaną przez dostawcę na rzecz nabywcy (podatnika lub osoby prawnej działającym w takim charakterze w kraju członkowskim innym niż państwo rozpoczęcia wysyłki lub transportu). Zatem kwalifikowanie dostawy jako WDT powinno być uzależnione od zaistnienia zdarzeń obiektywnych (dostawy towarów skutkującej jej wywozem do innego kraju UE) i nie powinno być uzależniane od zbyt daleko idących wymagań formalnych [b](por. wyrok ETS w sprawie Albert Collee C-146/05)[/b].

[srodtytul]Sądy po stronie podatników[/srodtytul]

Należy podkreślić, że niektóre z orzeczeń polskich sądów administracyjnych zawierają stwierdzenia, iż organy podatkowe nie mogą wyprowadzać zbyt daleko posuniętych, negatywnych skutków dla podatnika, który nie dokonał formalnej rejestracji na potrzeby VAT-UE.

Jak słusznie wskazuje WSA w Poznaniu, [b]fakt zadeklarowania transakcji jako WDT oraz złożenie deklaracji VAT w urzędzie podatkowym można potraktować jako poinformowanie organu o fakcie dokonania WDT. W takiej sytuacji organ powinien wezwać podatnika do poprawienia braków formalnych zgłoszenia i wypełnienia stosownego druku.

Skoro jednak organ nie dokonał takich czynności, to podejmowanie arbitralnej decyzji o opodatkowaniu stawką lokalną dostawy towarów narusza przepisy ustawy o VAT oraz podstawowe zasady postępowania podatkowego, w tym zasadę zaufania do organów państwowych (por. WSA w Poznaniu, I SA/Po 220/09 i I SA/Po 246/09 oraz WSA w Kielcach, I SA/Ke 110/08)[/b].

Literalna interpretacja przepisów jest jak najbardziej słuszna i zalecana w sprawach podatkowych, jednakże nie powinna prowadzić do deformacji systemu VAT. Zawsze powinna być dokonywana w powiązaniu z przepisami prawa wspólnotowego oraz z poszanowaniem zasad proporcjonalności oraz neutralności VAT.

[ramka][b]Uwaga[/b]

Potwierdzenie rejestracji skutkuje używaniem na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych numeru, pod którym przedsiębiorca jest zidentyfikowany na potrzeby podatku z prefiksem PL.[/ramka]

[i]Autorka jest doradcą podatkowym w KPT Doradcy podatkowi[/i]