[b]Tak orzekł NSA 26 lutego 2009 r. (I FSK 1612/07)[/b].

We wniosku o interpretację przepisów podatkowych spółka wskazała, że z treści § 6 rozporządzenia ministra finansów w sprawie wystawiania oraz przesyłania faktur w formie elektronicznej wynika, że faktury te przechowuje się w sposób umożliwiający organom podatkowym natychmiastowy, pełny i ciągły dostęp do nich drogą elektroniczną. Zdaniem spółki prawodawca miał na myśli dostęp online do e-faktur. Natomiast art. 3 dyrektywy 2001/115/WE, zastępującej VI dyrektywę, uprawnia państwo członkowskie do wprowadzenia obowiązku zapewnienia dostępu online tylko wówczas, gdy faktury przechowywane są w innym państwie członkowskim niż to, w którym podatnik ma siedzibę. Wynika z tego, że e-faktury przechowywane w kraju siedziby podatnika mogą być udostępnione organom podatkowym na elektronicznych nośnikach informacji. Odmienna wykładnia – zdaniem spółki – jest sprzeczna z VI dyrektywą.

Organy podatkowe nie zgodziły się z tym. Ich zdaniem § 6 ust. 1 rozporządzenia interpretować należy tak: podatnik ma obowiązek zapewnić organom podatkowym na ich żądanie dostęp online do archiwum faktur wysyłanych i otrzymywanych elektronicznie, gdyż wyłącznie w taki sposób można uzyskać natychmiastowy, pełny i ciągły dostęp drogą elektroniczną.

WSA przyznał rację organom podatkowym. Zdaniem sądu państwa członkowskie mogą wprowadzić swoje wymagania co do przechowywania w kraju faktur w sposób gwarantujący pełny i ciągły dostęp do danych. Ponadto wskazane przepisy VI dyrektywy nie były dostatecznie jasne, bezwarunkowe i precyzyjne, aby podatnik mógł z nich bezpośrednio skorzystać.

Spółka od tego wyroku wniosła skargę kasacyjną, która została uwzględniona.

NSA uznał, że wprawdzie przepisy rozporządzenia są zgodne z VI dyrektywą, jednak należy je odczytywać w kontekście przepisów ordynacji podatkowej dotyczących postępowania podatkowego. Zdaniem NSA dostęp do faktur elektronicznych nie może być inicjowany w trybie procesowym innym niż określony w tych przepisach; jest to możliwe dopiero po wszczęciu postępowania wyjaśniającego czy sprawdzającego.

Jeżeli w postępowaniu podatkowym zgodnie z art. 189 ordynacji podatkowej organy mogą żądać uzyskania dowodu w terminie nie krótszym niż trzy dni, to przepisy rozporządzenia ministra finansów mówiące o ciągłym i natychmiastowym dostępie są niezgodne z przepisem ustawy.

[ramka][b]Komentuje Tomasz Siek, menedżer w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte(biuro w Warszawie)[/b]

Przechowywanie e-faktur często jest dla podatników sporym problemem, zarówno gdy chodzi o miejsce, jak i sposób przechowywania oraz udostępnianie e-faktur organom podatkowym. Podatnicy zastanawiają się m.in. nad tym, czy przepisy podatkowe nakładają na nich obowiązek zapewnienia organom tzw. dostępu online do takich faktur. W przedstawianym wyroku NSA przeprowadził analizę rozporządzenia ministra finansów o e-fakturach oraz przepisów unijnych i doszedł do wniosku, że taki dostęp powinien być zapewniony. Jednak sąd wskazał również, że przepisów tych nie można interpretować w oderwaniu od regulacji proceduralnych zawartych w ordynacji podatkowej. Podkreślił, że oba akty prawne nie są ze sobą wzajemnie powiązane i zharmonizowane, co utrudnia ich stosowanie.

NSA pośrednio wskazał na istotny problem związany ze stosowaniem e-faktur w Polsce. Rozporządzenie o e-fakturach nakłada na podatników, którzy chcą się nimi posługiwać, liczne warunki formalne, od spełnienia których uzależnione jest stosowanie takiego rozwiązania. Warunki te są zazwyczaj bardziej rygorystyczne niż dla zwykłych faktur papierowych. Kwestia przechowywania faktur jest dobrym przykładem. Podatnicy, którzy wystawiają faktury papierowe, nie mają obowiązku zapewnienia natychmiastowego dostępu do nich. Organ podatkowy wzywając do przedstawienia dokumentów, wyznacza zazwyczaj termin na ich dostarczenie. Natomiast dla e-faktur natychmiastowy dostęp drogą elektroniczną jest już jednym z warunków, który powinien być spełniony przy ich przechowywaniu. W związku z tym oraz innymi problemami, paradoksalnie, podatnikom łatwiej jest wystawiać faktury papierowe niż elektroniczne.

W najbliższym czasie mają być zmienione zasady składania deklaracji podatkowych drogą elektroniczną oraz ustawa o e-podpisie. Należy mieć nadzieję, że będzie to dobra okazja dla ministra finansów do nowelizacji rozporządzenia o e-fakturach, która umożliwi bardziej powszechne ich stosowanie.[/ramka]

[i]Zespół Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte[/i]