Orzekł tak WSA w Szczecinie w wyroku z 12 czerwca 2008 r. (I SA/Sz 161/08).
Urząd skarbowy po przeprowadzeniu kontroli stwierdził zaniżenie przez spółkę zobowiązania podatkowego w CIT. Jego zdaniem spółka zaliczyła do kosztów uzyskania przychodów wydatki na usługi prawne świadczone na podstawie umowy-zlecenia. Tymczasem – co podkreślał urząd – nie doszło do wykonania usługi określonej w umowie. Spółka nie przedłożyła bowiem żadnych dokumentów, które by to potwierdzały.
Urząd zakwestionował także odliczenie kwoty darowizny. Stwierdził, że spółka wpłaciła ją jako wkład do funduszu założycielskiego fundacji, której jest członkiem założycielem.
Izba Skarbowa nie uwzględniła odwołania. Spółka wniosła więc skargę do WSA.
Sąd uchylił zaskarżoną decyzję. Stwierdził, że z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT wynika, że każdy wydatek poniesiony w celu osiągnięcia przychodu powinien być uznany za koszt jego uzyskania.
Co prawda zasadą jest, że koszty mogą być potrącone tylko w tym roku, którego dotyczą. Często zdarza się jednak, że trudno określić rok podatkowy, do którego należy przypisać dane wydatki. Dotyczy to m.in. doradztwa prawnego. Przyjmuje się, że koszty takie potrącane są w roku ich faktycznego poniesienia.
Zdaniem sądu za błędne trzeba uznać również stanowisko organów podatkowych kwestionujące odliczenie od dochodu kwoty wpłaconej przez spółkę na rzecz funduszu założycielskiego fundacji. Zgodnie bowiem z art. 18 ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT podatnik może odliczyć od dochodu darowizny na określone w tym przepisie cele społeczno-użyteczne.
Mając to na uwadze, trudno zgodzić się z poglądem organów, że wpłata na fundusz założycielski fundacji nie mogła być uznana za darowiznę.
Sąd przyznał rację podatnikowi, stwierdzając, że wydatki na usługi doradcze mogą być kosztem podatkowym w momencie ich poniesienia oraz że kwoty przekazane na fundusz założycielski – jako wspierające działalność fundacji – mogą być uznane za darowiznę, która zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy o CIT pomniejsza dochód do opodatkowania.
WSA, aby rozstrzygnąć spór, poddał analizie umowę zawartą między podatnikiem i wykonawcą usługi. Wskazał, że wydatki, które nie mogą być powiązane z przychodami danego roku mogą być kosztem podatkowym w momencie ich poniesienia.
Ponadto – zdaniem sądu – wydatek może być zaliczony do kosztów podatkowych, mimo że usługa nie została zakończona.
Przepis regulujący moment zaliczenia wydatków do kosztów podatkowych jest obecnie doprecyzowany i dzieli wydatki na pośrednio i bezpośrednio powiązane z przychodami. Biorąc pod uwagę praktykę organów podatkowych, można stwierdzić, że obecnie koszty usług doradczych, jako dotyczące ogólnej działalności podatnika, należy uznać za pośrednio związane z przychodami, a tym samym powinny być one zaliczone do kosztów podatkowych w momencie ich poniesienia.
Druga kwestia poruszona w wyroku dotyczyła nieuznania za darowiznę na określone cele kwot przekazanych na fundusz założycielski fundacji. Organ podatkowy przyjął, że kwota wpłacona na fundusz założycielski nie jest przekazana na cele określone w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Nie analizował jednak, na co przeznaczany jest fundusz założycielski. WSA, po dokładnym zapoznaniu się ze statutem fundacji, przyznał rację podatnikowi i uznał kwoty przekazane na fundusz założycielski – będący jednym ze składników majątkowych przeznaczonych na realizację celów fundacji – za darowiznę.
Najistotniejszym wnioskiem wynikającym z wyroku jest jednak możliwość ustalenia skutków podatkowych, opartego na zgodnym zamiarze stron, a nie tylko dosłownym brzmieniu umów.
Zespół Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte
