Kwartalną metodę rozliczenia wybieramy przez zakreślenie odpowiedniego pola na formularzu VAT-R i podanie, od kiedy ma ona obowiązywać.

Przy kwartalnym sposobie rozliczenia obowiązek zapłaty podatku powstaje według ogólnych reguł -co do zasady z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, a jeśli sprzedaż powinna być udokumentowana fakturą - z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w siódmym dniu od dnia wydania towaru (wykonania usługi).

Ogólne reguły obowiązują też przy odliczeniu VAT naliczonego, z tą tylko różnicą, że prawo do odliczenia może być zrealizowane jedynie cztery razy do roku -w rozliczeniu za kwartał, w którym otrzymaliśmy fakturę, lub za kwartał następny. W deklaracji kwartalnej ujmuje się sprzedaż, w stosunku do której obowiązek podatkowy powstał wdanym kwartale, oraz zakupy udokumentowane fakturami, które otrzymaliśmy w tym kwartale. Jeśli rozpoczynamy działalność w trakcie kwartału, to za miesiące do końca tego kwartału musimy składać deklaracje miesięczne, dopiero od początku kolejnego kwartału możemy przejść na rozliczenie kwartalne.

Deklaracje kwartalne składa też podatnik, który wybrał kasową metodę rozliczenia VAT (wybór polega na zakreśleniu odpowiedniego pola na VAT-R). W skrócie polega ona na tym, że obowiązek zapłaty podatku powstaje nie z dniem wydania towaru lub wykonania usługi czy wystawienia faktury, ale dopiero z chwilą otrzymania należności od kontrahenta. Jeśli jednak kontrahent nie zapłaci w ciągu 90 dni, obowiązek podatkowy powstaje nie później niż 90 dnia od wydania towaru lub wykonania usługi.

Z kolei możliwość odliczenia VAT naliczonego przy zakupach powstaje dopiero po uregulowaniu całych należności na rzecz kontrahenta. Podatnik rozliczający się metodą kasową wystawia specjalne faktury - oznaczone jako faktura VAT-MP.

Podejmując decyzję o wyborze metody kasowej, trzeba wziąć pod uwagę, że wpłynie to również na sposób rozliczenia u kontrahentów, którzy sami z niej nie korzystają. Co do zasady bowiem dopiero uregulowanie całej należności z faktury VAT-MP uprawnia do uwzględnienia wykazanego w niej VAT w swoim rozliczeniu. Jeśli nie zapłacą wcześniej, mają prawo do odliczenia zawartego w niej podatku dopiero 90 dnia od dnia otrzymania towaru lub wykonania usługi.

Metoda kasowa nie jest wskazana dla firm, które nie mają płynności finansowej i nie regulują na bieżąco swych zobowiązań bądź otrzymują faktury z odroczonym terminem płatności. Wówczas prawo do odliczenia może przesunąć się dopiero na kolejne kwartały. Nie jest też korzystna dla podatników, którym przysługuje zwrot VAT, bo zamiast co miesiąc będą dostawać go co kwartał.

W jaki sposób osoba wykonująca czynności syndyka powinna prawidłowo wyliczyć limit do zwolnienia z VAT, o którym mowa w art. 113 ust. 9 ustawy o VAT?

Przepis ten nakazuje przyjąć do proporcjonalnego obliczania limitu zwolnienia z VAT okres prowadzonej sprzedaży, liczony od dnia rozpoczęcia wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu do zakończenia danego roku. Podatnik wskazał jako dzień rozpoczęcia wykonywania czynności opodatkowanych dzień wydania postanowienia sądu o wyznaczeniu go na syndyka masy upadłościowej, czyli 10 stycznia 2006 r. Do proporcji należy zatem przyjąć 356 dni (liczone od 10 stycznia do 31 grudnia 2006 r.), jako okres, w którym podatnik wykonuje czynności syndyka masy upadłościowej. Reasumując: do obliczenia limitu zwolnienia od podatku VAT jako datę początkową przyjmuje się dzień rozpoczęcia wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu. (interpretacja Drugiego Urzędu Skarbowego w Katowicach z 18 grudnia 2006 r., PP/443105/06/35)

Jako osoba bezrobotna otrzymałam z powiatowego urzędu pracy jednorazową pomoc finansową na pokrycie wydatków związanych z założeniem firmy. We wpisie do ewidencji działalności gospodarczej jako datę rozpoczęcia tej działalności podałam 15 stycznia 2007 r. W PUP poinformowano mnie, że przyznane pieniądze muszą być wydatkowane w okresie od dnia zawarcia umowy do dnia rozpoczęcia działalności gospodarczej, czyli do 14 stycznia 2007 r. Zakupy notebooka, kasy fiskalnej, regałów sklepowych oraz towarów handlowych poczyniłam w okresie od 4 do 13 stycznia 2007 r. Czy jako podatnik VAT, który złożył zgłoszenie rejestracyjne VAT-R, mogę rozliczyć VAT z faktur wystawionych przed rozpoczęciem działalności?

Tak

W momencie złożenia w urzędzie skarbowym zgłoszenia rejestracyjnego na druku VAT-R dana osoba staje się zarejestrowanym podatnikiem VAT. Status podatnika zarejestrowanego trzeba mieć nie w dniu wykonania pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu, ale z momentem gdy powstaje możliwość realizacji prawa do odliczenia. A ta powstaje w rozliczeniu za miesiąc, w którym podatnik otrzymał fakturę lub w rozliczeniu za miesiąc następny. Jeżeli podatnik w deklaracji podatkowej za dany okres wykazuje kwotę VAT do odliczenia, to istotne jest, czy złożył zgłoszenie rejestracyjne przed upływem terminu złożenia tej deklaracji. (interpretacja Pierwszego Urzędu Skarbowego Łódź-Bałuty z 9 marca 2007 r., I USBIII/436/4/2007/kk)

Podatnik kupił towary handlowe, dofinansowane ze środków przyznanych przez powiatowy urząd pracy na rozpoczęcie działalności. Zakupy poczynił przed wpisaniem firmy do ewidencji działalności gospodarczej i przed rejestracją dla celów VAT. Czy może odliczyć VAT z faktur dokumentujących zakupy przed rozpoczęciem działalności, a jeżeli nie skorzystał z tej możliwości - złożyć korektę deklaracji?

Tak

Na podstawie art. 88 ust. 4 ustawy o VAT prawo do odliczenia VAT naliczonego przysługuje podatnikom, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni. Według art. 86 ust. 10 pkt 1 ustawy o VAT powstaje ono w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę albo dokument celny. Jeżeli podatnik nie skorzysta z odliczenia w tych terminach, to - zgodnie z art. 86 ust. 11 - może to zrobić w deklaracji podatkowej za następny okres rozliczeniowy. Jeżeli we wskazanych wyżej okresach podatnik nie wykonał czynności opodatkowanych, kwotę VAT naliczonego za ten okres przenosi się do rozliczenia na następny okres rozliczeniowy (art. 86 ust. 19). Prawo do odliczenia może być zrealizowane także w trybie art. 86 ust. 13, zgodnie z którym, jeżeli podatnik nie obniżył kwoty podatku należnego w terminach, o których mowa wyżej, może to zrobić przez korektę deklaracji podatkowej za okres, w którym wystąpiło prawo do odliczenia, nie później jednak niż w ciągu pięciu lat, licząc od początku roku, w którym wystąpiło to prawo. Osoba składająca zgłoszenie rejestracyjne VAT nabywa prawo do odliczenia VAT naliczonego przy nabyciu towarów i usług z zamiarem ich wykorzystania w działalności opodatkowanej. Dla odliczenia ważny jest zamiar przeznaczenia ich na działalność gospodarczą podlegającą VAT. Biorąc pod uwagę zasadę neutralności VAT, a także posiadanie przez osobę prowadzącą działania przygotowawcze do uruchomienia działalności gospodarczej statusu podatnika VAT (jest on kategorią obiektywną niezależną od faktu zarejestrowania się w tym charakterze), uznać należy, że status podatnika czynnego (zarejestrowanego) konieczny jest w momencie wykazywania odliczenia, nie musi natomiast istnieć na dzień, w którym miały miejsce czynności opodatkowane, z których wynika podatek do odliczenia. (interpretacja Pierwszego Urzędu Skarbowego w Tarnowie z 27 lutego 2007 r., DO/443-4/07)

Podejmując decyzję o sposobie rozliczenia z VAT, trzeba też wziąć pod uwagę możliwość rezygnacji z wybranej przez siebie metody, kiedy okaże się, że jest ona z jakichś względów nieodpowiednia.

Najłatwiej zrezygnować z zasad ogólnych i przejść na rozliczenie kasowe lub kwartalne. W pierwszym przypadku można to zrobić do końca miesiąca poprzedzającego okres, za który chcemy stosować metodę kasową. Ale zrezygnować z niej można dopiero po 12 miesiącach rozliczania się w ten sposób, po uprzednim zawiadomieniu urzędu skarbowego (na druku VAT-R) w terminie do końca kwartału, w którym była ona stosowana.

Rozliczenie kwartalne (bez metody kasowej) wybieramy, powiadamiając o tym urząd do końca kwartału poprzedzającego kwartał, za który będzie pierwszy raz składana kwartalna deklaracja podatkowa. Rezygnacja z kwartalnego rozliczenia jest możliwa dopiero po upływie czterech kwartałów, pod warunkiem że urząd skarbowy zostanie o niej powiadomiony na piśmie (wystarczy aktualizacja zgłoszenia VAT-R) w terminie do ostatniego dnia kwartału, za który składana jest ostatnia kwartalna deklaracja. Uwaga, prawo do kasowego i kwartalnego rozliczenia tracimy, gdy przestajemy być tzw. małym podatnikiem, czyli gdy wartość sprzedaży za poprzedni rok przekroczy równowartość 800 tys. euro (dla niektórych podatników - m.in. agentów, zleceniobiorców - osiągających wynagrodzenie prowizyjne limit jest niższy i wynosi 30 tys. euro).