Powszechną praktyką przedsiębiorców jest prowadzenie różnego rodzaju działań marketingowych (w tym wydań towarów z logo firmy), mających na celu zachęcenie potencjalnych klientów do zakupu określonych produktów. Obecnie, znaczna część tego typu czynności nie podlega opodatkowaniu VAT, gdyż poza podatkiem od towarów i usług – z zachowaniem prawa do odliczenia podatku naliczonego – znajduje się nieodpłatne przekazanie drukowanych materiałów reklamowych i informacyjnych.

Analiza zmian do ustawy o VAT, jakie zaczną obowiązywać od 1 kwietnia 2013 r. (zob. ustawa z 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw) może jednak prowadzić do przekonania, że właśnie nieodpłatne przekazanie drukowanych materiałów reklamowych i informacyjnych (w przeciwieństwie do próbek i prezentów o małej wartości), skutkować będzie obowiązkiem zapłaty VAT.

Jak jest do 31 marca 2013 r. ...

Obecnie opodatkowaniu VAT podlegają generalnie wszelkie nieodpłatne przekazania towarów należących do przedsiębiorstwa, z którymi wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy ich nabyciu (zob. art. 7 ust. 2 ustawy o VAT). Zasada ta nie dotyczy jednak przekazania towarów:

- będących drukowanymi materiałami reklamowymi i informacyjnymi, bądź

- spełniających warunki do uznania ich za prezenty o małej wartości lub próbki.

Na mocy bowiem art. 7 ust. 3 ustawy o VAT, czynności te nie powodują konieczności zapłaty podatku od towarów i usług.

Ustawodawca zdefiniował przy tym jedynie dwa ostatnie pojęcia (prezenty o małej wartości i próbki), nie odnosząc się w ogóle do drukowanych materiałów reklamowych i informacyjnych.

W konsekwencji, w celu ustalenia zakresu tych terminów, zasadne jest posłużenie się definicjami słownikowymi oraz potocznym ich rozumieniem. I tak, stosując definicję słownikową (leksykon PWN), przez drukowane materiały reklamowe i informacyjne rozumieć należy wszelkiego rodzaju cenniki, foldery, broszury, prospekty itp. przygotowane w drodze procesu technologicznego, polegającego na nadrukowaniu informacji na nośniku (interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 31 maja 2012 r., IPPP1/443-259/12-2/PR).

Warto również dodać, że celem przekazania tego typu materiałów jest z jednej strony informacja o sprzedawcy oraz o jego asortymencie, zaś z drugiej – promocja i reklama.

...a co się zmieni

Na mocy zmian, które wejdą w życie 1 kwietnia, z zakresu art. 7 ust. 3 ustawy o VAT wyłączone zostają nieodpłatne wydania materiałów reklamowych i informacyjnych. Przy czym, jak uspokajał projektodawca w uzasadnieniu do projektu tych zmian, czynności te nadal nie będą podlegały opodatkowaniu, jeśli przekazywane materiały wypełnią definicję prezentów o małej wartości (taką informację można było przeczytać w uzasadnieniu zmian do tej noweli).

A zatem podatnik nie zapłaci VAT od przekazanych broszur, firmowych ulotek czy katalogów, jeżeli jednostkowa cena nabycia lub koszt ich wytworzenia (bez podatku), określona w momencie przekazania tych materiałów, nie przekroczy kwoty 10 zł.

Co prawda limit ten dotyczy wyłącznie sytuacji, gdy podatnik nie będzie prowadził ewidencji obdarowanych osób (jeżeli będzie ją prowadził, wówczas wartość ta wzrasta do 100 zł), niemniej w praktyce trudno sobie wyobrazić sytuację odwrotną (tj. ewidencjonowanie nabywców materiałów reklamowych i ewidencyjnych).

Luksusowe foldery z wątpliwościami

Powstaje zatem wątpliwość, jak będzie trzeba postąpić w przypadku przekazania droższych materiałów. Błędem jest bowiem uznanie, że wydania materiałów reklamowych i informacyjnych, których wartość przekracza wskazany limit, będą sytuacjami występującymi marginalne.

Niejednokrotnie przecież produkcja profesjonalnych, obszernych katalogów firmowych przewyższa cenę nabycia gadżetów z logo firmy. Naszym zdaniem, również po wejściu w życie omawianych zmian będzie można bronić stanowiska, że podatnicy nie będą mieli obowiązku naliczać z tego tytułu podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 (a więc przez czynność opodatkowaną), rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

1. przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,

2. wszelkie inne darowizny – jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów. Zauważmy, że z art. 7 ust. 2 ustawy o VAT wynika jednoznacznie, że opodatkowane mogą być tylko nieodpłatne przekazania towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników lub każde inne przekazania – jeżeli podatnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Mając na względzie brzmienie tego przepisu, warto poddać w wątpliwość możliwość zaklasyfikowania nieodpłatnego przekazania drukowanych materiałów reklamowych i informacyjnych za odpłatną dostawę towarów, a tym samym za czynność opodatkowaną VAT.

Nabywca nie uzyskuje korzyści

Zauważmy, że bezpośrednim celem wydania towarów należących do przedsiębiorstwa osobie trzeciej jest zaspokojenie potrzeb konsumpcyjnych (prywatnych) nabywcy. Natomiast w przypadku przekazania katalogów, ulotek, cenników czy innych tego typu materiałów cel ten nie zostaje osiągnięty. Nabywca w istocie nie uzyskuje żadnej korzyści od sprzedawcy.

Ma on jedynie możliwość zapoznania się z ofertą lub cennikiem zaprezentowanych usług czy towarów. Sytuacja nabywcy jest zatem zgoła odmienna od sytuacji podmiotu, który otrzymuje darmowe, pełnowartościowe towary i usługi, które może wykorzystać w prywatnych celach (są one dla niego określoną formą przysporzenia). Uzasadnione jest zatem stwierdzenie, że materiały reklamowe i informacyjne nie reprezentują żadnej wartości dla nabywcy (zasadniczo nie może on ich zużyć dla własnych potrzeb, sprzedać czy też wymienić na inne dobra).

Wniosek ten potwierdza również analiza art. 16 dyrektywy 2006/112/WE (będącego odzwierciedleniem art. 7 ust. 2 ustawy o VAT), który także wskazuje na nieodpłatne „przekazanie".

Jak bowiem stanowi ten przepis, pojęciem opodatkowanej dostawy towarów należy objąć towary stanowiące część majątku przedsiębiorstwa podatnika, które są wykorzystywane do celów prywatnych podatnika lub jego pracowników i które (przy czym, użyte w wersji angielskiej tego przepisu sformułowanie „or their" może sugerować, że chodzi tutaj o kolejną przesłankę, a więc o „lub które") podatnik przekazuje nieodpłatnie, lub – w ujęciu ogólnym – które przeznacza do celów innych niż prowadzona przez niego działalność, jeżeli przysługiwało mu prawo do odliczenia VAT.

W analizowanej sytuacji możliwe jest natomiast wykazanie związku z punktu widzenia funkcjonowania przedsiębiorstwa. Przekazanie materiałów reklamowych i informacyjnych jest bowiem czynnością ukierunkowaną na nakłonienie kontrahentów do nabywania produktów podatnika, wsparcie prowadzonej przez niego sprzedaży, a w konsekwencji – zwiększenie osiąganych obrotów.

W konsekwencji powyższego, naszym zdaniem, mimo niekorzystnej zmiany przepisów ustawy o VAT odnoszącej się do nieodpłatnych wydań towarów, podatnicy i tak od kwietnia 2013 r. nie będą obowiązani do naliczania VAT od przekazywanych materiałów reklamowych i informacyjnych.

Agnieszka Pabiańska jest młodszą konsultantką podatkowy w ECDDP Sp. z o.o.

Paweł Barnik jest kierownik Zespołu ds. VAT w ECDDP Sp. z o.o.