Niemniej warto wspomnieć o kilku nowościach, także tych, które weszły w życie w trakcie 2009 r.

[srodtytul]Podwójne zaliczki[/srodtytul]

Zmianą szczególnie istotną z punktu widzenia przedsiębiorców, która weszła w życie w grudniu 2009 r., jest przesunięcie terminu obowiązywania przepisów znoszących konieczność wpłacania podwójnej zaliczki na PIT w grudniu. Korzystne rozwiązania, zamiast od stycznia 2010 r., znajdą zastosowanie do dochodów osiąganych od 1 stycznia 2012 r.

Przypomnijmy, że w 2008 r. zostały uchwalone przepisy pozwalające na obliczanie zaliczki za grudzień od rzeczywistych dochodów grudniowych i opłacanie jej do 20 dnia miesiąca następnego, czyli do 20 stycznia (tak jak w wypadku zaliczek za pozostałe miesiące).

Celem tej zmiany było odejście od wymogu, aby do 20 grudnia przedsiębiorcy wpłacali dwie zaliczki: za listopad i, w takiej samej wysokości, za grudzień.

System taki niepotrzebnie komplikuje przepisy podatkowe i jest uciążliwy dla przedsiębiorców. Poza tym, że konieczna jest w grudniu podwójna wpłata zaliczki na PIT, to jeszcze zaliczka za ten miesiąc nie jest obliczana od rzeczywistej podstawy, co prowadzi do zawyżenia obciążeń podatkowych u wielu przedsiębiorców.

Z tego powodu dość powszechną praktyką jest dążenie do wygenerowania jak najwyższych kosztów w listopadzie, aby zniwelować niekorzystny ekonomiczny efekt tak skonstruowanych przepisów.

Choć z punktu widzenia przedsiębiorców omawiane uproszczenie przepisów jest bardzo korzystne i pozwala zracjonalizować ich koszty podatkowe, w praktyce zostało przesunięte aż do roku 2013 (zaliczka za grudzień 2012 r. powinna być obliczona od faktycznej podstawy i wpłacona do 20 stycznia 2013 r.).

[srodtytul]Świadczenia socjalne[/srodtytul]

Jeszcze w trakcie 2009 r. weszła w życie nowelizacja [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=80474]ustawy o PIT[/link], rozszerzająca zwolnienie z opodatkowania świadczeń otrzymywanych przez pracowników z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (zfśs) lub funduszy związków zawodowych, wynikające z art. 21 ust. 1 pkt 67. Zmiana ta obowiązuje od 22 sierpnia 2009 r., ale ma zastosowanie do dochodów uzyskanych od początku 2009 r.

Zgodnie z wcześniejszymi przepisami zwolnione z PIT były jedynie świadczenia rzeczowe otrzymane przez pracownika i sfinansowane ze środków zfśs lub funduszu związków zawodowych do limitu 380 zł rocznie, z wyjątkiem bonów, talonów i innych znaków wymienialnych na towary lub usługi, co miało zapobiec stosowaniu ich jako ukrytej formy wynagradzania.

Nowelizacja objęła zwolnieniem dodatkowo świadczenia pieniężne, natomiast nadal wyłączone są z niego bony, talony i inne analogiczne znaki. Zwolnienie dotyczy wyłącznie świadczeń (rzeczowych i pieniężnych) uzyskanych w związku z finansowaniem działalności socjalnej, o której mowa w przepisach o zfśs.

Chodzi o usługi świadczone przez pracodawców na rzecz: różnych form wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, opieki nad dziećmi w żłobkach, przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego, udzielanie pomocy materialnej rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową.

[b] Limit pozostał ten sam, 380 zł.[/b]

Warto dodać, że przed wejściem w życie tej nowelizacji (według projektu rządowego) proponowane były również szersze zmiany, zgodnie z którymi zwolnieniem – w ramach limitu – miałaby być też objęta wartość bonów, talonów i innych znaków uprawniających do ich wymiany na towary i usługi (projekt przygotowany przez komisję sejmową „Przyjazne państwo”).

Pomysł ten powrócił w projekcie prezydenta z 19 listopada 2009 r., proponującym kolejną zmianę art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy o PIT, zgodnie z którą znaki uprawniające do ich wymiany na towary lub usługi powinny wchodzić w zakres zwolnienia (przy zachowaniu limitu kwotowego i warunku przeznaczenia środków z funduszu na działalność socjalną).

Nowe zasady miałyby mieć zastosowanie do dochodów osiągniętych od 1 stycznia 2010 r. Prezydencki projekt został przekazany pod obrady Sejmu 6 stycznia.

Ponadto 7 stycznia do pierwszego czytania skierowany został projekt poselski (z września 2009 r.) zawierający podobne rozwiązania (zobacz artykuł [link=http://www.rp.pl/artykul/6,418165_Bony_i_talony_zwolnione_z_podatku__.html]"Bony i talony zwolnione z podatku?" [/link]).

[srodtytul]Zmienione zwolnienia...[/srodtytul]

Od 1 stycznia 2010 r. obowiązują natomiast następujące zmiany w katalogu zwolnień podatkowych:

- dostosowująca art. 21 ust. 1 pkt 15 ustawy o PIT do brzmienia znowelizowanej [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=CEAFF9F4BDEEE0FB56EA3B16C43DD548?n=1&id=175560&wid=338151]ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej[/link] – przepis ten zwalnia obecnie od podatku świadczenia otrzymywane w związku z odbywaniem lub pełnieniem niezawodowej służby wojskowej (z pewnymi ograniczeniami) oraz służby zastępczej, przyznane na podstawie odrębnych przepisów;

- dodanie agencji wykonawczych do katalogu podmiotów wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 46a, 47c, 47d i 114 ustawy o PIT, od których środki, przy spełnieniu dodatkowych przesłanek, są zwolnione z podatku;

- dodanie do art. 21 ust. 1 ustawy o PIT pkt 136 i 137, zwalniających od podatku płatności na realizację projektów w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich (otrzymane od BGK), z wyłączeniem wynagrodzeń z tytułu umów o pracę, oraz środki finansowe otrzymane przez uczestników projektów w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich, o jakich mowa w [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=8EA2BA51F228CE88551A863AF344066D?id=325303]ustawie o finansach publicznych[/link].

[srodtytul]...i koszty[/srodtytul]

Konsekwencją wprowadzenia dwóch ostatnich zwolnień (w art. 21 ust. 1 pkt 136 i 137) była też zmiana w katalogu wydatków wyłączonych z kosztów uzyskania przychodów, a konkretnie w art. 23 ust. 1 pkt 56, gdzie w poczet takich wydatków zaliczono wspomniane płatności na realizację projektów w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich (otrzymane od BGK), z wyłączeniem wynagrodzeń z tytułu umów o pracę, oraz środki finansowe otrzymane przez uczestników projektów w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich, o jakich mowa w ustawie o finansach publicznych.

Ponadto pośród pozycji nieuznawanych za koszty uzyskania przychodu pojawiła się dodatkowa opłata produktowa, o której mowa w art. 42 ust. 2 ustawy o bateriach i akumulatorach (art. 23 ust. 1 pkt 16d ustawy o PIT).

[srodtytul]Świadectwa energetyczne[/srodtytul]

Od nowego roku zmieniła się też treść art. 14 ust. 2 pkt 14 ustawy o PIT. Przepis ten jednoznacznie wskazuje teraz, że przychody z odpłatnego zbycia świadectw pochodzenia otrzymanych przez przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się wytwarzaniem energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii są przychodami z działalności gospodarczej.

Analogiczna zmiana została też wprowadzona w art. 12 ust. 1 pkt 4 lit. c) ustawy [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=1ED7A8E5C95839EC8C9EBFC4C4F24DA3?id=77426]o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne[/link], gdzie tego rodzaju przychody objęto 5,5-proc. stawką ryczałtu.

Do tej pory kwestia klasyfikacji dochodu ze zbycia świadectw pochodzenia budziła wątpliwości; organy podatkowe często zajmowały stanowisko, że jest to dochód z kapitałów pieniężnych i powinien być rozliczany na zasadach określonych w art. 30b ustawy o PIT.

[ramka][b]Jedna stawka ryczałtu od najmu[/b]

W 2010 r. weszła w życie ważna zmiana dla wynajmujących. Dotychczasowe dwie stawki ryczałtu od najmu – 8,5 proc. i 20 proc. – zostały zastąpione jedną stawką, niższą, 8,5 proc., niezależnie od wysokości osiąganych przychodów.

Do końca 2009 r. na mocy art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, przychody z najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze były opodatkowane stawką 8,5 proc. do wysokości limitu 4 tys. euro i stawką 20 proc. po przekroczeniu tego limitu. Jedna 8,5-proc. stawka obejmuje dochody osiągnięte od 1 stycznia 2010 r.

Omawiana zmiana powinna przyczynić się do zmniejszenia szarej strefy wśród osób osiągających przychody z najmu i zachęcić większą liczbę osób rozliczających dochody z najmu według skali podatkowej do zmiany sposobu opodatkowania. Kalkulowanie zryczałtowanego podatku dochodowego jest bowiem znacznie łatwiejsze ze względu na to, że oblicza się go od przychodu bez konieczności wyliczania i dokumentowania kosztów jego uzyskania. [/ramka]

[ramka][b]Nieuchwalone projekty[/b]

Wiele zmian w ustawie o PIT, które miały wejść w życie w 2010 r. i dość znacząco zmienić obowiązki i uprawnienia podatników i płatników, nie doszło ostatecznie do skutku.

Niektóre z nich zostały odrzucone w końcowych fazach prac parlamentu, np. planowane wprowadzenie obowiązku przygotowywania przez płatnika rozliczenia rocznego dla osób fizycznych, za które w ciągu roku odprowadzał zaliczki na podatek.

Ta nowelizacja ustawy o PIT została odrzucona przez Senat. Inne zmiany upadły jeszcze we wstępnych fazach rozpatrywania projektu, jak wprowadzenie możliwości odliczenia od dochodu kwot wpłat na własne dobrowolne zabezpieczenie emerytalne (III filar) do limitu 12 tys. zł rocznie (ten projekt nie został uchwalony przez Sejm ze względu na negatywne stanowisko rządu).

Niektóre z planowanych zmian nie doczekały nawet sformułowania ich w postaci formalnego projektu nowelizacji przepisów, jak w przypadku długo oczekiwanego ustalenia jednolitych zasad określania wartości prywatnego użytkowania samochodów służbowych dla celów opodatkowania PIT (a także CIT i VAT). [/ramka]

[ramka][b]Nie ma rewolucji w rozliczaniu PIT[/b]

[b]Komentuje Adam Mariuk, doradca podatkowy, dyrektor w firmie Deloitte:[/b]

Rok 2010 nie przyniesie fundamentalnych zmian w podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie będzie zmian stawek podatku (z wyjątkiem stawki ryczałtu z tytułu najmu) ani żadnych innych istotnych korekt w ustawie. Większość uchwalonych zmian ma dość szczegółowy charakter i nie będzie dotyczyć ogółu podatników.

Najważniejsza zmiana, która weszła w życie w drugiej połowie 2009 r., dotyczy świadczeń zwolnionych z PIT sfinansowanych z zakładowego funduszu socjalnego. Zwolnienie to zostało rozszerzone wyłącznie o świadczenia pieniężne (zwolnienie z opodatkowania bonów towarowych jest przedmiotem prac w parlamencie).

Warto podkreślić, że ostatecznie nie doszło do uchwalenia najbardziej kontrowersyjnych zmian, w szczególności przeniesienia ciężaru sporządzania zeznania rocznego na płatnika. Należy to zaaprobować, szczególnie jeżeli rozwiązanie to miałoby być wprowadzone bez żadnego okresu przejściowego. Trudno teraz przewidywać dalszy kierunek zmian w PIT.

Pomysły i propozycje, które pojawiają się na początku roku, nie zawsze ostatecznie znajdują się w ustawach wchodzących w życie w kolejnym roku.[/ramka]

[i]Autorka jest doradcą podatkowym, menedżerem w firmie Deloitte

Autor jest tam starszym konsultantem[/i]

[ramka][b][link=http://www.rp.pl/temat/418988.html]Zobacz cały poradnik[/link] [/b][/ramka]