Wartość początkowa środka trwałego (wartości niematerialnej i prawnej) jest podstawą do naliczania i dokonywania odpisów amortyzacyjnych. W zależności od sposobu pozyskania, np. zakupu, otrzymania w formie darowizny lub aportu, czy wytworzenia we własnym zakresie, wartość początkowa środka trwałego będzie się różnie kształtować.

Czytaj także: Kiedy dobudowane biuro zwiększy wartość początkową budynku

Cena nabycia

Większość środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podatnicy pozyskują w drodze odpłatnego nabycia. Głównie są to umowy kupna.

Co do zasady, za wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, uważa się w razie odpłatnego nabycia cenę ich nabycia (art. 16g ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT i art. 22g ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT).

Zgodnie z art. 16g ust. 3 ustawy o CIT i art. 22g ust. 3 ustawy o PIT, za cenę nabycia uważa się kwotę należną zbywcy:

- powiększoną o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do używania, a w szczególności o koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji, oraz

- pomniejszoną o podatek od towarów i usług, z wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami podatek od towarów i usług nie stanowi podatku naliczonego albo podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług.

W przypadku importu cena nabycia obejmuje cło i podatek akcyzowy od importu składników majątku.

Wymienienie w art. 16g ust. 3 ustawy o CIT i art. 22g ust. 3 ustawy o PIT określonych rodzajów wydatków (ich tytułów) składających się na wartość początkową środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej nie ma charakteru wyczerpującego. Z tego względu mieszczą się tu również inne koszty, jeżeli związane są z zakupem środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej i zostały naliczone do dnia przekazania środka trwałego (wartości niematerialnej i prawnej) do używania.

Samodzielne obliczenia

Zdarza się że cena nabycia dotyczy łącznej wartości nieruchomości, tj. gruntu lub prawa użytkowania wieczystego gruntu oraz znajdującego się na nim budynku. Z uwagi na to, że grunt (prawo użytkowania wieczystego) nie podlega amortyzacji, należy wyodrębnić wartość budynku oraz gruntu (prawa użytkowania wieczystego gruntu). Nie ma przeszkód, aby podatnik ustalił wartość rynkową budynku i gruntu/prawa użytkowania wieczystego gruntu (z dnia ich nabycia), przy czym ich suma musi odpowiadać sumie zawartej w akcie notarialnym dotyczącym nabycia nieruchomości. W celu ustalenia tych wartości można również skorzystać z pomocy biegłego (interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 23 grudnia 2013 r., ILPB1/415-1078/13-2/TW).

Przykład

Załóżmy, że cena za nabytą nieruchomość wynosiła 700 000 zł. Oszacowana przez podatnika wartość rynkowa na dzień nabycia nieruchomości wyniosła odpowiednio: 100 000 zł za grunt i 600 000 zł za budynek. Te kwoty podatnik powinien przyjąć za bazę, ustalając cenę nabycia (wartość początkową) gruntu i budynku. Powinna ona zostać powiększona o odpowiednią cześć przypadających na nabycie kosztów zakupu, tj. w szczególności opłat notarialnych i podatku od czynności cywilnoprawnych. Oznacza to, że 1/7 tych opłat powiększy wartość początkową gruntu, natomiast 6/7 – budynku.

Autor jest doradcą podatkowym

Podstawa prawna:

art. 16c pkt 1, art. 16g ust. 1 pkt 1 i ust. 3 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. DzU z 2018 r. poz. 1036 ze zm.)

art. 22c pkt 1, art. 22g ust. 1 pkt 1 i ust. 3 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. DzU z 2018 r. poz. 200 ze zm.)