Zdarza się, że sprzedawcy towarów lub usług podczas wystawiania faktur popełniają błędy w oznaczeniu nabywcy. Pomyłki takie mogą wynikać m.in. ze zwykłego przeoczenia czy pośpiechu. Mogą się zatem pojawiać wątpliwości w jaki sposób należy skorygować błędnie wystawione faktury. Czy wystarczy faktura korygująca jedynie w zakresie oznaczenia nabywcy czy też konieczne staje się skorygowanie tej faktury „do zera" i wystawienie nowej prawidłowej już faktury? W przypadku błędnego oznaczenia nabywcy należy rozróżnić dwie sytuacje:

1. nabywca rzeczywiście był stroną transakcji, która została błędnie udokumentowana,

2. fakturę otrzymał podmiot niebędący w istocie stroną świadczenia.

Czytaj także: Czy drobne błędy na fakturze przekreślają odliczenie VAT?

W niniejszym artykule został przedstawiony sposób sporządzania korekt faktur w obu sytuacjach.

Faktury korygujące wystawia się m.in. w przypadku gdy po wystawieniu faktury podwyższono cenę lub stwierdzono pomyłkę w cenie, stawce, kwocie podatku lub w jakiejkolwiek innej pozycji faktury (również w zakresie nabywcy). Oznacza to, że w przypadku stwierdzenia błędu w fakturze pierwotnej, wymagane jest co do zasady wystawienie faktury korygującej.

W jaki sposób zatem skorygować błąd w oznaczeniu nabywcy w przypadku, gdy transakcja udokumentowana fakturą w rzeczywistości miała miejsce? Dla zobrazowania tej sytuacji należy posłużyć się przykładem.

Przykład

Spółka Alfa (dostawca) dostarczyła towar na rzecz spółki Beta (nabywca), która odebrała ten towar. Transakcja ta została więc faktycznie zrealizowana. Dostawca udokumentował ww. transakcję fakturą, w której jako nabywcę wskazano spółkę Beta Plus. Nabywca powiadomił dostawcę o nieprawidłowym oznaczeniu nabywcy w fakturze.

Gdy faktura pierwotna została wystawiona na błędnego nabywcę, lecz podmiot, który otrzymał fakturę, w rzeczywistości brał udział w transakcji, wystarczające jest wystawienie faktury korygującej jedynie w zakresie oznaczenia nabywcy.

Spółka Alfa powinna więc wystawić do błędnej faktury korektę jedynie w zakresie oznaczenia nabywcy. W fakturze korygującej powinna wskazać, że nabywcą towarów była spółka Beta, a nie spółka Beta Plus.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzenia wykonawcze do niej nie odnoszą się do możliwości wystawienia w podobnych przypadkach faktury korygującej „do zera" i wystawienia nowej faktury zawierającej już poprawne informacje. Rozwiązanie takie zostało wypracowane na gruncie praktyki i jest stosowane przez część podatników. Niemniej, wydaje się, że nieprawidłowe jest postępowanie polegające na tym, że dane nabywcy korygowane są poprzez wystawienie faktury korygującej „do zera" w sytuacji, gdy błędną fakturę otrzymał podmiot, który faktycznie zakupił towary/usługi (był stroną transakcji). Poczyniona w ten sposób zmiana nabywcy nie odzwierciedla rzeczywistego przebiegu zdarzenia gospodarczego. Takie stanowisko potwierdza interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 5 stycznia 2017 r. (1462-IPPP3.4512.744.2016.1.ISK). Zgodnie z twierdzeniami organu: „(...) nieprawidłowe jest natomiast postępowanie Spółki, zgodnie z którym wystawiona faktura dokumentująca zdarzenie gospodarcze, która jest zwracana do Spółki i oryginał której jest w posiadaniu Spółki, zostaje całkowicie wycofana z obrotu i skorygowana do zera, a w jej miejsce zostaje wystawiona nowa faktura z danymi wskazanymi we wniosku klienta. Jak wskazuje Spółka, wówczas przeprowadzane jest wirtualne zwrotne przyjęcie towaru i ponowne wydanie podmiotowi, który jest rzeczywistym nabywcą, a który winien być wskazany w dokumencie nabycia. Taki sposób działania (zmiany błędnych danych nabywcy) nadal nie będzie odzwierciedlał prawdziwego przebiegu zdarzenia gospodarczego. Co więcej, faktury czy też faktury korygujące mają dotyczyć zdarzeń, które faktycznie mają miejsce, niedopuszczalne jest natomiast dokumentowanie fakturami czy też fakturami korygującymi wirtualnych zwrotów, które to zwroty towarów faktycznie nie następują".

Wystawienie faktury korekty „do zera" w sytuacji gdy fakturę, w której wskazano błędnego nabywcę, otrzymał podmiot, który w rzeczywistości był stroną transakcji, może się wiązać z ryzykiem podatkowym. Organy podatkowe mogą bowiem podnosić, że skoro faktury pierwotne dotyczą rzeczywistych transakcji, to wówczas należało wystawić faktury korygujące do tych faktur jedynie w zakresie oznaczenia nabywcy (a zatem wystawiona korekta jest wadliwa, czyli wystawiona niezgodnie z przepisami ustawy o VAT, za co mogą grozić konsekwencje wynikające z kodeksu karnego skarbowego).

Fakturę korygującą „do zera" można wystawić, bez narażenia się na ww. ryzyko jedynie w przypadku, gdy fakturę otrzymał podmiot, który nie jest stroną transakcji (nigdy nie otrzymał i nie otrzyma świadczeń). Transakcja taka nigdy nie miała bowiem miejsca w odniesieniu do tego podmiotu.

Przykład

Spółka Alfa (dostawca) wystawiła fakturę dokumentującą dostawę towarów na rzecz spółki Beta. Towary nie zostały jednak do niej dostarczone. Towary te nie zostaną również do niej dostarczone w przyszłości, gdyż spółka Beta nie brała ani też nigdy nie będzie brać udziału w przedmiotowej transakcji. Dostawca faktycznie dostarczył towary do spółki Omega. Spółka Beta powiadomiła dostawcę o nieprawidłowym wystawieniu na jej rzecz faktury.

W tej sytuacji spółka Alfa obowiązana jest wystawić fakturę korygującą „do zera". Transakcja udokumentowana fakturą wystawioną na rzecz spółki Beta w rzeczywistości nigdy nie została i nie zostanie bowiem zrealizowana. Spółka Alfa jest także zobowiązana do wystawienia nowej faktury na rzecz spółki Omega, w której jako nabywca zostanie wskazana właśnie spółka Omega. ?

Autorka jest konsultantem podatkowym w ECDP Sp. z o. o.

www.ecdpgroup.com

podstawa prawna: art. 106j ust. 1 pkt 5 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. DzU z 2017 r., poz. 1221 ze zm.)