Nie ma przepisu, nie ma podstaw do opodatkowania

Tak uznał Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku z 19 lipca 2017 r. (I SA/Wr 457/17).

Stan faktyczny

Podatnik jest wspólnikiem komandytariuszem w spółce komandytowej. Spółka została zawiązana umową z października 2010 r. Podatnik wniósł do niej wkład pieniężny w kwocie 250 tys. zł. Dwa miesiące później miała miejsce zmiana umowy spółki polegająca na wniesieniu przez wnioskodawcę wkładu niepieniężnego w postaci przedsiębiorstwa, które dotychczas prowadził. W skład aportu weszły w szczególności takie składniki majątku jak: prawa do znaków towarowych, prawo własności do „bazy danych stałych klientów", środki trwałe, gotówka w kasach oraz towary i materiały znajdujące się w sklepie, a także prawa i obowiązki wynikające z zawartych umów najmu i dzierżawy itd. Wartość aportu została ustalona na podstawie wyceny biegłego rzeczoznawcy majątkowego.

Podatnik ma w spółce: wkład pieniężny w kwocie 250 tys. zł oraz wkład niepieniężny o wartości 22 mln 400 tys. zł. Planuje częściowe obniżanie wartości przysługującego mu udziału kapitałowego w spółce, ustalonego w związku z wniesieniem wkładu niepieniężnego w postaci przedsiębiorstwa. Zapytał czy planowane wypłaty środków pieniężnych z tytułu częściowego obniżenia wniesionego wkładu niepieniężnego do spółki komandytowej będą dla niego w momencie ich uzyskania neutralne podatkowo.

Fiskus odpowiedział, że takie wypłaty będą skutkować powstaniem przychodu podatkowego w momencie ich otrzymania. Wypłaty należy zakwalifikować do przychodów z działalności. Odnośnie do kosztów uzyskania przychodu urzędnicy wskazali, że będą nimi (w odpowiedniej proporcji) wydatki poniesione przez podatnika na nabycie składników majątku wniesionych w ramach aportu przedsiębiorstwa (tzw. koszt historyczny), wcześniej niezaliczone do kosztów.

Rozstrzygnięcie

Podatnik nie zgadzał się z taką wykładnią przepisów. Zaskarżył interpretację, a Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu uwzględnił jego skargę. Odwołując się do orzecznictwa sąd zauważył, że zwrot na rzecz wspólnika spółki komandytowej części wkładu lub jej równowartości w pieniądzu nie wiąże się z prawem wspólnika do udziału w zysku. Zmniejszenie udziału kapitałowego wspólnika spółki komandytowej nie oznacza natomiast wystąpienia wspólnika ze spółki.

WSA zgodził się ze skarżącym, że wypłata przez spółkę komandytową na rzecz wspólnika środków pieniężnych tytułem zmniejszenia udziału kapitałowego nie spowoduje powstania po jego stronie przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o PIT. Wypłacone środki pieniężne z tytułu zmniejszenia udziału kapitałowego nie powodują u wspólnika przysporzenia majątkowego, gdyż odzyskuje on w ten sposób część swojego majątku, wniesionego wcześniej do spółki jako jego wkład.

W ocenie sądu, ustawa o PIT nie zawiera przepisów dających podstawę do opodatkowania wypłat środków pieniężnych dokonywanych przez spółkę komandytową na rzecz wspólnika z tytułu zmniejszenia udziału kapitałowego. Skutki podatkowe zmniejszenia udziału kapitałowego wspólnika spółki komandytowej nie zostały w ustawie uregulowane. Dlatego, jako podkreślił WSA, gdy ustawodawca nie zdecydował się wprowadzić w przepisach o PIT wyraźnej normy nakazującej opodatkowanie częściowego zwrotu wkładu ze spółki osobowej, to w momencie uzyskania wypłaty przez wspólnika jest ona neutralna podatkowo.

masz pytanie, wyślij e-mail do autorki: a.tarka@rp.pl

Zdaniem eksperta

Marcin Grzelecki, doradca podatkowy, wspólnik w firmie prawniczej LSW Leśnodorski, Ślusarek i Wspólnicy

Podatnicy niejednokrotnie wdawali się w spór z organami podatkowymi co do skutków podatkowych zwrotu części wkładu wniesionego przez wspólnika do spółki osobowej. Poza dyskusją pozostawało, że przepisy ustaw o CIT i o PIT tej kwestii nie regulują wprost. Jak zatem łatwo się domyślić, fiskus prezentował w tej materii stanowisko odmienne od podatników i niekorzystne dla nich, twierdząc, że podatek się należy. Niestety, orzecznictwo w tym zakresie (w tym również NSA) nie jest jednolite.

Sądy dostrzegają lukę w przepisach co do uregulowania takich zdarzeń jak wycofanie części wkładu ze spółki osobowej. Prezentują przy tym rozbieżne stanowiska w zakresie tego, czy w takiej sytuacji po stronie wspólnika przychód w ogóle powstaje, a nawet jeśli uznają, że powstaje, to wątpliwości budzi to, do jakiego źródła powinien być zaliczony (kapitały pieniężne czy pozarolnicza działalność gospodarcza), a w konsekwencji również jak prawidłowo ustalić koszty jego uzyskania.

Komentowany wyrok wpisuje się w pierwszy przywołany nurt, korzystny dla podatników i zapewniający neutralność podatkową dla transakcji polegających na częściowym zwrocie wkładów wniesionych do spółki osobowej na rzecz ich wspólników. W jego świetle otrzymanie zwrotu części wkładów ze spółki osobowej będzie neutralne dla podatników. Podobnie w ostatnim czasie wypowiedział się WSA w Warszawie w wyrokach z 21 kwietnia 2017 r. (III Sa/Wa 2458/16 i III Sa/Wa 2459/16).

Należy oczywiście pamiętać, że każdy stan faktyczny może zawierać istotne niuanse wpływające na ocenę podatkowych skutków wycofania części wkładów. Chcąc minimalizować ryzyko podatkowe warto rozważyć uzyskanie indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, potwierdzającej prawidłowość rozważanych działań, niestety najpewniej wraz z całą drogą odwoławczą. Być może zagadnienie doczeka się rozpatrzenia przez poszerzony skład NSA, co – miejmy nadzieję – pomogłoby rozwiać wątpliwości w tym zakresie.