Z wniosku o interpretację wynikało, że wnioskodawca jako czynny podatnik VAT jest członkiem dwupodmiotowego konsorcjum, utworzonego w celu uzyskania dofinansowania oraz realizacji projektu. Koszty związane z jego realizacją są finansowane w części z dotacji, a w części odpowiednio ustalonym wkładem własnym spółki i lidera.
Spółka zapytała czy uzyskana przez nią dotacja podlega opodatkowaniu VAT i czy przysługuje jej prawo do odliczenia podatku z faktur dokumentujących zakup towarów i usług, nabywanych przy realizacji projektu (art. 86 ust. 1 z uwzględnieniem art. 88 ustawy o VAT).
Przedstawiając własne stanowisko spółka uznała, że opisane dofinansowanie nie podlega opodatkowaniu VAT, gdyż nie jest dotacją wpływającą na podstawę opodatkowania w rozumieniu art. 29a ustawy o VAT. Ponadto, zdaniem spółki, przysługuje jej prawo do odliczenia VAT naliczonego z faktur dokumentujących zakup towarów i usług, nabywanych w ramach realizacji projektu zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT z uwzględnieniem art. 88 tej ustawy.
Fiskus potwierdził taką wykładnię, ale tylko w zakresie odliczenia. Zauważył, że prowadzone badania naukowe i prace rozwojowe rozwijają wiedzę pracowników spółki, ich doświadczenie i umiejętności w zakresie dziedzin nauki i technologii związanych z prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą (dostawą towarów i świadczeniem usług opodatkowanych VAT). Towary i usługi nabywane w ramach projektu są lub będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Dotacja będzie zatem miała wpływ na cenę towarów i usług, które spółka sprzedaje lub będzie sprzedawać. Środki te należy więc uznać za dopłatę, która podlega opodatkowaniu.
Rację spółce przyznał dopiero Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku. Po analizie przepisów i orzecznictwa, w tym europejskiego, WSA zauważył, że dla określenia czy dane dotacje są, czy nie są opodatkowane VAT istotne są szczegółowe warunki ich przyznawania, określające cele realizowanego w określonej formie dofinansowania.
Samo to, że dotacja (czy inny sposób dofinansowania) wpływa na ostateczną cenę świadczenia (co niemal zawsze ma miejsce), nie może być decydujące dla uznania, że powinna ona zwiększać podstawę opodatkowania. Dla uznania dotacji (subwencji itp.) za zwiększającą podstawę opodatkowania konieczne jest stwierdzenie, że jest ona przekazywana w celu sfinansowania konkretnej czynności opodatkowanej (dostawy towarów lub świadczenia usług). Zdaniem WSA, otrzymane przez skarżącą dofinansowanie nie zostało przewidziane w umowie jako dopłata do ceny oferowanych przez nią towarów i usług stanowiących przedmiot jej działalności gospodarczej, i nie wpływa ono bezpośrednio na ich cenę.
Sąd uznał, że sporna dotacja będzie miała charakter zakupowy. W konsekwencji, w związku z realizacją umowy spółka nie otrzyma sfinansowanego dotacją wynagrodzenia za świadczone usługi w rozumieniu przepisów ustawy o VAT, lecz refundację poniesionych kosztów. Dotacja otrzymana na realizację projektu badawczo-rozwojowego nie będzie więc obrotem w rozumieniu art. 9a ust. 1 ustawy o VAT. Tym samym nie podlega opodatkowaniu.
W ocenie sądu jest to dotacja związana z ogólną, operacyjną działalnością spółki, a nie dotacja celowa, ściśle ukierunkowana na określony cel – zrealizowanie konkretnego projektu. Dotuje się bowiem poszczególnych konsorcjantów, a nie konkretną, świadczoną przez nich usługę, która stanowiłaby centralną kwestię w umowie konsorcjum, w umowie o dotację i w całym projekcie. W tym sensie nie jest to dotacja bezpośrednio związana z ceną, czyli nie spełnia ona wymogu bezpośredniości, wynikającego zarówno z prawa krajowego, jak i z prawa wspólnotowego.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 26 lipca 2016 r. (I SA/Gd 697/16).
Komentarz eksperta
Magdalena Szczepańska, doradca podatkowy, menedżer, doradztwo podatkowe WTS&SAJA Sp. z o.o.
Komentowany wyrok dotyczy opodatkowania VAT dotacji otrzymanej na poczet pokrycia kosztów realizacji projektu badawczo- -rozwojowego. Zgodnie z przepisami ustawy o VAT dotacja podlega opodatkowaniu tym podatkiem jeśli ma bezpośredni wpływ na cenę towarów lub usług sprzedawanych przez podatnika. W wydanym wyroku WSA wskazał, że dotacja może być uznana za bezpośrednio związaną z ceną towarów lub usług podlegających opodatkowaniu VAT wtedy, gdy cena towaru lub usługi zależy od kwoty otrzymanej dotacji. Jeżeli na etapie uzyskiwania dotacji znane są jedynie koszty projektu, to nie jest możliwe wskazanie bezpośredniej zależności pomiędzy ceną towarów/usług, które będą sprzedawane w przyszłości, a kwotą dotacji. W takiej sytuacji, zdaniem WSA, otrzymana dotacja nie podlega opodatkowaniu VAT. Takie stanowisko potwierdził również Naczelny Sąd Administracyjny, np. w wyrokach z 17 czerwca 2009 r. (I FSK 571/08) i z 8 stycznia 2014 r. (I FSK 176/13) oraz z 5 lutego 2015 r. (I FSK 821/13). Biorąc pod uwagę różne sposoby finansowania działalności podatników, każda dotacja, choćby w pośredni sposób, może mieć wpływ na cenę świadczonych usług lub dostarczanych towarów podlegających opodatkowaniu VAT. Nie przesądza to jednak o uznaniu dotacji pokrywającej koszty za mającą wpływ na cenę tych usług lub towarów. Pomimo jednolitego stanowiska sądów administracyjnych w tym zakresie minister finansów nadal wydaje interpretacje, zgodnie z którymi dotacje niemające bezpośredniego wpływu na cenę towarów i usług mogą podlegać opodatkowaniu VAT. Przykładem takiej interpretacji jest ta będąca przedmiotem zaskarżenia przed WSA w Gdańsku. Przy ustalaniu warunków dotacji na pokrycie kosztów warto zatem zwrócić uwagę na precyzyjne wskazanie celu i sposobu wykorzystania dotacji, tak aby uniknąć wątpliwości dotyczących braku związku pomiędzy ceną usług lub towarów oferowanych przez podatnika a kwotą otrzymanej dotacji.