Koniec stycznia każdego roku kalendarzowego to termin sprawozdawczy dla wielu obowiązków podatkowych, w tym dotyczących funkcji płatnika dywidend. Służy do tego deklaracja PIT-8AR, w której uwzględnia się wypłacone zyski.

Spółki będące podatnikami CIT mają w niej obowiązek oznaczyć wyłącznie rodzaj przychodu oraz wskazać miesiąc, za który należny jest podatek. Ten sam obowiązek mają podatnicy ryczałtu od dochodów spółek, tzw. estońskiego CIT.

Estoński CIT jest alternatywną formą opodatkowana CIT, która zasadniczo przewiduje odroczenie opodatkowania CIT do momentu podziału zysku wspólników, tj. osób fizycznych. Ustawodawca przewidział również odmienny sposób opodatkowania dywidend w PIT – odliczenie CIT następuje od kwoty podatku: 90 proc. CIT lub 70 proc. CIT – a nie od podstawy jego obliczenia.

Wypełnienie deklaracji PIT-8AR może być wyzwaniem dla spółek opodatkowanych tzw. estońskim CIT. Formularz nie instruuje bowiem o nowym mechanizmie opodatkowania. W deklaracji nie oznacza się wypłaconego zysku w danym roku kalendarzowym. W jednym miesiącu może zostać wypłacony „stary” zysk – opodatkowany na dotychczasowych zasadach – i jednocześnie zysk, tj. zaliczka z okresu estońskiego CIT.

Księgowi alarmują swoich doradców o problemach z rozliczeniem podatku. Niezbędna wydaje się interwencja ustawodawcy. W standardowym modelu opodatkowania CIT mechanizm jest „dwufazowy”, zapłacony CIT pomniejsza podstawę opodatkowania w PIT. Dla dochodu spółki 100 tys. zł PIT płacony jest według stawki 19 proc. od kwoty 91 tys. zł – gdy stawka CIT wynosi 9 proc., lub od kwoty 81 tys. zł – w przypadku 19 proc. CIT.

W systemie estońskim CIT i PIT opłacić należy od kwoty przeznaczonej do wypłaty. Pierwszy podatek spółka opłaca ze środków własnych, a wypłaty dla wspólników pomniejsza się o PIT już pomniejszony o część CIT.

Z czego wynikają problemy? Trudno powiedzieć. Może jednak w modelu estońskim nie mamy mechanizmu jednofazowego ani zupełnie odmiennych zasad opodatkowania dywidend?

W takim przypadku odmienny byłby jedynie sposób obliczenia PIT, podstawę obliczeń stanowiłby przychód – kasowo. O ile można tak wywnioskować z literalnego brzmienia przepisów, o tyle sprzeciwia się temu dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w wydawanych interpretacjach indywidualnych. Stanowisko fiskusa potwierdzają zaś wyroki sądów administracyjnych.

Sergiusz Felbur jest doradcą podatkowym w kancelarii KNDP Kolibski, Nikończyk, Dec & Partnerzy

—oprac. olat