Podatek od nieruchomości: urzędnicy zbyt rygorystycznie definiują względy techniczne

Tak uznał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 10 września 2014 r. (VIII SA/Wa 702/14).

Stan faktyczny

Spór w sprawie dotyczył ustalenia kwoty podatku od nieruchomości za 2014 r. Chodziło ?o nieruchomość zabudowaną budynkami. Podatnicy złożyli oświadczenie, że będące przedmiotem opodatkowania budynki, budowle i grunty, nie mogą być wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej ze względów technicznych z uwagi na konieczność przeprowadzenia remontu. Do zgłoszenia dołączyli plan robót budowlanych. W lutym 2014 r. burmistrz ustalił jednak podatek od gruntów i budynków według stawek przewidzianych dla działalności gospodarczej.

Podatnicy odwołali się od tej decyzji. Tłumaczyli, że budynki i budowle nie mogą i nie są wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej ze względów technicznych. ?W związku z tym przenieśli nawet prowadzenie firmy do innej miejscowości. Podali, że budynki wymagają remontu. Potwierdza to opinia rzeczoznawcy budowlanego i zgłoszenie robót budowlanych.

Samorządowe kolegium odwoławcze nie zmieniło zdania. Wskazało, że wymiaru podatku dokonano na podstawie danych z ewidencji gruntów i budynków oraz złożonej informacji ?w sprawie podatku od nieruchomości. W ocenie kolegium „względy techniczne" to takie, które mają związek ze stanem technicznym budynku. Z tego powodu przedmiot opodatkowania nie jest i nie może być wykorzystywany do prowadzenia konkretnej działalności wykonywanej przez przedsiębiorcę. Do tego rodzaju przyczyn nie mogą jednak zostać zaliczone przyczyny technologiczne, ekonomiczne czy finansowe. W opinii SKO zamiar przeprowadzenia remontu przesądza o tym, że niemożność użytkowania nie ma charakteru trwałego, lecz przemijający.

Rozstrzygnięcie

Przedsiębiorcy zaskarżyli decyzję i wygrali. Sąd zauważył, że w sprawie należało ustalić, czy sporna nieruchomość mogła być wykorzystywana na potrzeby działalności gospodarczej.

Przypomniał, że do uznania danego obiektu za związany z prowadzeniem działalności gospodarczej nie jest konieczne faktyczne wykorzystywanie nieruchomości na cele związane ?z określoną działalnością gospodarczą prowadzoną przez podatnika. Wystarczający jest sam fakt jej posiadania przez przedsiębiorcę. Nie są uważane za związane z prowadzeniem działalności gospodarczej jedynie takie przedmioty opodatkowania znajdujące się w posiadaniu przedsiębiorcy, które do prowadzenia tej działalności nie są i nie mogą być wykorzystywane ze względów technicznych.

Zdaniem WSA pod pojęciem „względy techniczne" należy rozumieć okoliczności obiektywne, trwałe, niezależne od przedsiębiorcy. Samo faktyczne niewykorzystanie nieruchomości do prowadzenia działalności nie jest wystarczającą okolicznością do uznania, że nieruchomość ta nie jest związana z prowadzeniem działalności. Konieczne jest zatem, aby dany przedmiot opodatkowania nie mógł być wykorzystywany w ogóle zgodnie z jego zwykłym przeznaczeniem, w jakiejkolwiek działalności gospodarczej. Względy techniczne w sposób trwały muszą wyłączać możliwość wykorzystania nieruchomości do prowadzenia działalności.

Zdaniem WSA cecha trwałości istnienia „względów technicznych" powodujących niemożność wykorzystywania nie może być rozumiana tak szeroko, jak czynią to organy w tej sprawie. Chodzi o istnienie takiego stanu, który dla jego zmiany i umożliwienia korzystania z obiektu wymaga istotnych przedsięwzięć organizacyjnych i technicznych, które są wymagane do przywrócenia zdolności obiektu do gospodarczego wykorzystywania.

Okoliczność, czy w sprawie istnieją „względy techniczne", musi być badana w każdej sprawie. Oznacza to, że może być dowodzona wszelkimi środkami dowodowymi. Do środków tych mogą należeć zarówno orzeczenia organów nadzoru budowlanego, jak i opinie specjalistów (biegłych, rzeczoznawców) z zakresu budownictwa. Przy czym nie są to jedyne środki dowodowe. Sąd zauważył, że organy w ogóle nie przeprowadziły postępowania w tym zakresie. I będą musiały ten błąd naprawić.

—oprac. Aleksandra Tarka

Zdaniem eksperta

Hubert Cichoń radca prawny, partner w Enodo Advisors

Z jednej strony komentowany wyrok wpisuje się w linię bogatego w tym przedmiocie orzecznictwa sądów administracyjnych, gdyż odwołuje się do wypracowanej w nim, wobec braku ustawowej, definicji pojęcia „względy techniczne". Sądy administracyjne wielokrotnie podkreślały, że względy techniczne, o których mowa w art. 1a ust 1 pkt 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, to zespół specyficznych cech konstrukcyjnych i właściwości fizycznych przedmiotów opodatkowania oraz ich struktury wewnętrznej obiektywnie uniemożliwiających wykorzystanie danego przedmiotu opodatkowania (budynku) do prowadzenia działalności gospodarczej. Przykładowo NSA w wyroku z 1 czerwca 2011 r. (II FSK 151/10) stwierdził, że „wyłączenie z zakresu przedmiotów opodatkowania związanych z prowadzeniem działalności ze względu na stan techniczny dotyczyć może sytuacji, gdy przedmiot ten jest i jednocześnie nie może być wykorzystywany w działalności trwale, i to niezależnie od woli podatnika, przy czym chodzi tu o takie wady fizyczne budynków i budowli, które w sposób stały, a nie przejściowy, uniemożliwiają korzystanie z nich przez przedsiębiorcę, zgodnie z celem działalności, jak również inne występujące przeszkody faktyczne". ?Z drugiej jednak strony WSA zajął rzadsze w orzecznictwie stanowisko, zgodnie z którym trwały brak możliwości wykorzystania do prowadzenia działalności gospodarczej nie oznacza „nieodwracalnego" ?braku możliwości. W praktyce bowiem jedynym powszechnie akceptowanym zarówno przez organy podatkowe, jak i sądy dowodem potwierdzającym taką sytuację jest jedynie decyzja administracyjna wyłączająca dany budynek czy budowlę z użytkowania. Tymczasem z opisu stanu faktycznego wynika, ?że takiej decyzji w sprawie będącej przedmiotem rozstrzygnięcia nie było, a mimo to sąd, nakazując konieczność zbadania stanu technicznego budynku, dopuszcza tym samym możliwość uznania, ?że względy techniczne uniemożliwiają jego wykorzystanie dla potrzeb działalności gospodarczej, ?mimo braku decyzji administracyjnej. Jest to więc niewątpliwie korzystny dla podatnika wyrok. ?A może początek nowej linii orzecznictwa?