Jako prywatna szkoła planujemy na okoliczność Dnia Dziecka urządzić rodzinny piknik dla uczniów i ich rodzin, a w ramach pikniku – loterię fantową. Dochody z loterii miałyby zostać przeznaczone na pomoc dla domu dziecka. Czy organizacja takiej loterii wymaga dokonania jakichś szczególnych formalności? Czy są zagadnienia, na które powinniśmy zwrócić uwagę, aby nie popaść ?w konflikt z fiskusem? – pyta czytelnik.

Małe loterie fantowe to sposób zacieśnienia integracji społeczności lokalnej oraz pozyskania dochodu na cele statutowe przez gminy, szkoły, przedszkola, różne stowarzyszenia, fundacje, parafie itp. Pomimo pewnego formalizmu, są często spotykanym punktem różnego rodzaju imprez lub festynów. Loteria fantowa często wykorzystywana jest jako sposób zbiórki środków pieniężnych na określone cele. W formie atrakcji towarzyszyć może także imprezom rozrywkowym, edukacyjnym, czy społecznym.

Popularność rośnie

Z danych statystycznych posiadanych przez ministra finansów wynika, że od 14 lipca 2011 r., tj. od dnia wejścia ?w życie zmian do ustawy o grach hazardowych, do 31 grudnia 2011 r. zgłoszono 79  małych loterii fantowych. Natomiast w okresie od 1 stycznia 2012 r. do 30 października 2012 r. zgłoszono 942 przypadki urządzania małych loterii fantowych.

Ważne jest, aby w przypadku urządzania loterii z elementami losowości lub w sytuacji gdy powstaną wątpliwości, że dane przedsięwzięcie spełniać będzie definicję loterii, zwrócić się do właściwego organu ze zgłoszeniem. Niedopełnienie tego obowiązku może skutkować poważnymi konsekwencjami.

Definicja w przepisach ?o grach hazardowych

Zgodnie z ustawą z 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych (DzU nr 201, poz. 1540 ze zm.) przez loterię fantową rozumie się loterię, w której uczestniczy się przez nabycie losu lub innego dowodu udziału w grze, a podmiot urządzający loterię oferuje wyłącznie wygrane rzeczowe. Od 14 lipca 2011 r. wyodrębniono uproszczoną formę organizacji takiej loterii,  tzw. małą loterię fantową. Uznaje się za nią taką grę, ?w której uczestniczy się przez nabycie losu lub innego dowodu udziału w grze, a podmiot urządzający loterię oferuje wyłącznie wygrane rzeczowe. Wartość puli nagród nie może przekroczyć  kwoty bazowej. ?W 2014 r. wynosi ona 3785,38 zł). Całość dochodu z organizacji loterii musi być przeznaczona na cel społecznie użyteczny, ?w szczególności dobroczynny. Przekazanie zgromadzonych pieniędzy na pomoc dla domu dziecka jak najbardziej wpisuje się w ten warunek.

Nie ma także przeszkód, aby organizatorem była prywatna szkoła. Mała loteria fantowa może zostać zorganizowana przez osoby fizyczne, osoby prawne lub jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej.

Uwaga!

Osoby zarządzające podmiotem urządzającym loterię fantową oraz osoby reprezentujące taki podmiot nie mogą być osobami skazanymi za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe.

Formalności

Małe loterie fantowe mogą być urządzane pod warunkiem ich zgłoszenia nie później niż ?30 dni przed dniem rozpoczęcia. Zgłoszenie w wymaganym terminie jest jedynym wymogiem formalnym zorganizowania loterii. Jednocześnie termin ten jest terminem nieprzywracanym. Jego przekroczenie powoduje, że na organizatorze spoczywa odpowiedzialność karna, jeśli jednak  przeprowadzi loterię.

Miejsce lub siedziba

Zgłoszenie (>> patrz tabela) małej loterii fantowej składa się co do zasady naczelnikowi urzędu celnego, na którego obszarze właściwości miejscowej będzie urządzana i prowadzona taka loteria. Jeśli loteria będzie obejmować swoim zakresem właściwość dwóch lub więcej naczelników urzędów celnych, to zgłoszenie przekazuje się naczelnikowi urzędu celnego właściwemu według miejsca zamieszkania lub siedziby podmiotu. Z punktu widzenia organizacji planowanego przedsięwzięcia najistotniejszy jest załączany do zgłoszenia regulamin gry >patrz tabela. Ponadto do zgłoszenia dołącza się oświadczenie osoby nadzorującej oraz bezpośrednio prowadzącej grę o znajomości przepisów ustawy o grach hazardowych w zakresie loterii fantowej.

Naczelnik urzędu celnego weryfikuje zgłoszenie w zakresie jego poprawności, a w szczególności w zakresie postanowień regulaminu gry. Jeśli organ uzna, że organizator loterii nie spełnia wymogów niezbędnych do jej urządzenia (np. gdy regulamin gry zawiera postanowienia niezgodne z ustawą o grach hazardowych lub gdy cel loterii nie może być uznany za cel społecznie użyteczny), to naczelnik urzędu celnego informuje o tym organizatora.

Trzy dni ?na poinformowanie

Loteria fantowa musi być urządzana zgodnie z zasadami wynikającymi z obowiązujących przepisów z zakresu gier hazardowych, a także zgodnie z postanowieniami jej regulaminu. Zmiana zasad urządzania gry, nieznajdująca odzwierciedlenia w regulaminie gry jest niedopuszczalna. Podobnie jak przeznaczenie dochodów z gry na cele inne niż pierwotnie wskazane w zgłoszeniu i regulaminie. Przy planowaniu loterii fantowej należy zatem ze szczególną wnikliwością określić cel, na jaki zostaną przeznaczone uzyskane z niej środki, ?a następnie precyzyjnie wskazać ten cel w regulaminie gry.

Uwaga!

Każdy, kto zgłosił urządzanie małej loterii fantowej, ma obowiązek poinformować organ o każdej zmianie regulaminu gry nie później niż ?w terminie trzech dni od dnia zmiany.

Czas na wygrane

Określając maksymalną wielkość sprzedaży losów należy brać pod uwagę wartość wygranych rzeczowych w urządzanej loterii.

Wartość wygranej w loterii fantowej – wygrana rzeczowa, jaką może wygrać uczestnik gry, nie może mieć mniejszej wartości niż cena losu lub innego dowodu udziału w grze. Natomiast ogólna wartość wygranych w małej loterii fantowej nie może być niższa niż ?30 proc. łącznej ceny przeznaczonych do sprzedaży losów lub innych dowodów udziału ?w grze. Zatem w przypadku małych loterii fantowych – skoro maksymalna wartość puli wygranych nie może być wyższa niż 3785,38 zł – maksymalna łączna cena przeznaczonych do sprzedaży losów lub innych dowodów udziału w grze ?nie może przekraczać kwoty ?12 617,93 zł.

Nie tylko okaziciel

Wygrane w loteriach fantowych wydaje się okazicielom losów lub innych dowodów udziału w tych grach lub za zwrotem tych dowodów. Wydanie wygranej może nastąpić także na rzecz innej osoby niż okaziciel, jeżeli przedstawi ona pełnomocnictwo z podpisem poświadczonym notarialnie ?i w sposób określony w pełnomocnictwie. Odrębne postępowania wymagają ujęcia tego ?w regulaminie loterii. Organizator małej loterii fantowej nie ma obowiązku badania uprawnień okaziciela losu lub innego dowodu udziału w grze. Może jednak wstrzymać wydanie wygranej na okres nieprzekraczający 30 dni, jeżeli zachodzą wątpliwości co do uprawnień okaziciela do rozporządzania losem lub innym dowodem udziału w grze. W przypadku nieuzasadnionego wstrzymania wydania wygranej podmiot urządzający grę jest obowiązany zapłacić odsetki ustawowe za okres wstrzymania wydania.

Uwaga!

Nie wydaje się wygranej na podstawie losu lub innego dowodu udziału w loterii, jeżeli nie można stwierdzić jego autentyczności lub ustalić jego numeru.

A co po zabawie

Organizator małej loterii fantowej w terminie 30 dni od dnia zakończenia loterii, sporządza i przesyła do naczelnika urzędu celnego informacje dotyczące przeprowadzonej loterii fantowej zawierające:

- ?wykaz wydanych wygranych rzeczowych wraz z określeniem ich wartości,

- ?określenie wysokości kwot przekazanego dochodu z gry na cele społecznie użyteczne, w szczególności dobroczynne.

Ponadto organizator ma obowiązek przedstawić naczelnikowi urzędu celnego pisemne zgłoszenie zamiaru zniszczenia losów lub innych dowodów udziału w loterii co najmniej na sidem dni przed planowanym terminem przeprowadzenia tych czynności.

Z udziałem funkcjonariusza

Kontrola małych loterii fantowych jest wykonywana doraźnie i może polegać ?na bezpośrednim uczestniczeniu funkcjonariuszy celnych ?w czynnościach związanych ?z urządzaniem loterii, a także kontrolą dokumentacji. Podmiot urządzający loterię ma zatem obowiązek wykazać prawidłowość jej przeprowadzenia. Należy pamiętać, że zarówno w trakcie urządzania gry, jak i po jej zakończeniu możliwe jest przeprowadzenie kontroli przez Służbę Celną. ?W takim przypadku, na żądanie funkcjonariusza celnego należy przedstawić dokumenty i udzielić informacji, które umożliwią ustalenie, czy dana gra została urządzona i przeprowadzona zgodnie z prawem.

Za co kary

Przeprowadzenie małej loterii fantowej z naruszeniem przepisów ustawy o grach hazardowych może spowodować odpowiedzialność karną skarbową i administracyjną organizatora. Przede wszystkim sankcją karną skarbową objęte jest przeznaczenie dochodów z loterii fantowej na cel niespełniający warunków, by uznać go za cel społecznie użyteczny. Ponadto, na taką samą odpowiedzialność naraża się organizator, który złożył zgłoszenie ?z naruszeniem 30-dniowego terminu lub loteria  nie spełnia wymogów, a pomimo wskazań organu co do rodzaju uchybienia, loterie taką urządzi.

Odpowiedzialnością administracyjną sankcjonowane jest urządzanie loterii fantowej bez zgłoszenia. Kara w wysokości 100 proc. przychodu uzyskanego z urządzanej loterii wymierzana jest w drodze decyzji przez naczelnika urzędu celnego, na którego obszarze działania była lub jest urządzana loteria fantowa.

Autor jest ekspertem ?Służby Celnej