Czy sieci techniczne są obciążone podatkiem od nieruchomości

Z przepisów wynika, że od sieci technicznych i sieci uzbrojenia terenu należy się podatek od nieruchomości. Istnieją jednak przypadki, ?w których danina nie jest należna. Praktyka podatników jest różna, niektórzy nie zdają sobie sprawy z istniejących możliwości optymalizacji. Gdy przedsiębiorcy wykazują do opodatkowania wszystkie środki trwałe, które oznaczone są w ewidencji środków trwałych jako sieci, traktując je jak budowle, płacą od nich podatek według 2-proc. stawki liczonej od wartości tych obiektów wynikającej z ewidencji. Z ustawy o podatkach ?i opłatach lokalnych oraz ?z prawa budowlanego wynika jednak, że taka praktyka jest prawidłowa tylko odnośnie do niektórych sieci technicznych.

Wewnątrz budynków

Wątpliwości przedsiębiorców budzi kwestia opodatkowania sieci stanowiących części konstrukcyjne budynków (np. sieci elektrycznej lub kanalizacyjnej, a w przypadku zakładów produkcyjnych różnego rodzaju sieci wewnątrzzakładowych). Biorąc pod uwagę definicję budynku zawartą w prawie budowlanym (do której odwołuje się ustawa podatkowa), należy uznać, że takie sieci nie podlegają opodatkowaniu. Artykuł 3 pkt 1 prawa budowlanego stanowi, że obiektem budowlanym jest m.in.  budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi. O ile zatem sieci i instalacje wchodzą ?w skład budynku (są jego integralną częścią), o tyle nie można uznać ich za osobny przedmiot opodatkowania. Podatek od nieruchomości jest obliczany od powierzchni użytkowej budynku, ale już nie od wartości sieci znajdujących się w budynku. Nie zachodzi więc w tym przypadku „podwójne opodatkowanie". Pogląd ten potwierdzają orzeczenia sądów administracyjnych.

W wyroku z 10 września ?2013 r. (II FSK 2498/11) NSA poszedł o krok dalej. W sprawie będącej przedmiotem sporu organ podatkowy zakwestionował podejście podatnika, który  spośród znajdujących się na terenie całego zakładu sieci technologicznych wyłączył z podstawy opodatkowania w podatku od nieruchomości wartość sieci zlokalizowanych wewnątrz budynków. Sąd potwierdził stanowisko przedsiębiorcy, zgodnie z którym urządzenia techniczne lub sieci znajdujące się w budynku i służące jego wykorzystaniu zgodnie ?z przeznaczeniem nie mogą być odrębnym przedmiotem opodatkowania. Prowadziłoby to do podwójnego opodatkowania jednego przedmiotu, którym jest budynek. Zdaniem sądu podatnicy będący właścicielami złożonych obiektów, takich jak sieci zakładowe, które w części znajdują się wewnątrz budynków, a w części poza tymi budynkami (łącząc je ze sobą), nie muszą płacić podatku od wartości całej sieci. Jeżeli możliwe jest wyodrębnienie wartości sieci stanowiących integralną część budynku, to wartość ta nie powinna podlegać opodatkowaniu.

Routery i karty sieciowe

Poza sieciami kablowymi, które w zależności od ich położenia podlegają opodatkowaniu jako budowle bądź są wyłączone z opodatkowania, często zdarza się, że podatnicy zaliczają do podstawy opodatkowania wartość urządzeń technicznych (takich jak np. routery czy karty sieciowe) składających się na sieć bezprzewodową. Najczęściej następuje to z uwagi na nazwy tych obiektów wynikające ?z ewidencji środków trwałych.

Sieci bezprzewodowe są niewątpliwe sieciami technicznymi w potocznym rozumieniu tego słowa, jednak nie powinny być opodatkowane podatkiem od nieruchomości. Zgodnie z ustawą o podatkach i opłatach lokalnych przedmiotem opodatkowania podatkiem od nieruchomości są bowiem obiekty budowlane, poza obiektami małej architektury. Jeśli więc dany obiekt nie pozostaje w ogóle w obrębie regulacji prawa budowlanego, to nie można uznać, że powinien być opodatkowany. Wprawdzie sieci bezprzewodowe są zespołem urządzeń ?o ściśle technicznym charakterze, jednak nie będą one budowlami podlegającymi daninie.

Kable w kanalizacji

Odrębną kwestią są sieci kablowe zlokalizowane w kanalizacji przeznaczonej do ich ochrony. Na gruncie przepisów, które obowiązywały do połowy 2010 r., punktem spornym było zagadnienie, czy kable położone w takiej kanalizacji są częścią tej kanalizacji (i tym samym – budowlą podlegającą podatkowi od nieruchomości), czy też są to urządzenia lub instalacje odrębne od kanalizacji (niepodlegające opodatkowaniu). ?W tym okresie orzecznictwo sądów administracyjnych było w zasadzie jednolite. Sądy prezentowały niekorzystny dla podatników pogląd, zgodnie ?z którym kanalizacja kablowa, łącznie z umieszczonymi w niej liniami kablowymi, tworzy całość techniczno-użytkową. Ponieważ elementy te są ze sobą funkcjonalnie powiązane, są one jedną budowlą podlegającą opodatkowaniu.

Sytuacja zmieniła się 17 lipca 2010 r., kiedy weszła w życie ustawa z 7 maja 2010 r. ?o wspieraniu rozwoju usług ?i sieci telekomunikacyjnych, zmieniając również przepisy prawa budowlanego. Nowelizacja wprowadziła pojęcie obiektu liniowego jako nowego rodzaju budowli. Definicja tego obiektu wyraźnie przesądza, że kable zainstalowane ?w kanalizacji kablowej nie stanowią ani obiektu budowlanego lub jego części, ani też urządzenia budowlanego. Celem wprowadzenia tej regulacji było doprecyzowanie przepisów, które dotychczas budziły wątpliwości w praktyce. Obecnie problemy te nie powinny występować, ponieważ z literalnego brzmienia ustawy wynika, że linie kablowe są uznawane za budowle, gdy są umieszczone bezpośrednio ?w ziemi lub są nadziemne. Jeśli natomiast linia kablowa jest zlokalizowana wewnątrz kanalizacji kablowej, to ta kanalizacja jest budowlą (budowlą nie jest natomiast linia kablowa).

Definicje wynikają z ustawy podatkowej ?i prawa budowlanego

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach ?i opłatach lokalnych opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają: grunty, budynki lub ich części oraz budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Odnośnie do definicji budowli ustawa podatkowa odsyła do prawa budowlanego.

Artykuł 3 pkt 3 ustawy z 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane stanowi, że przez budowlę należy rozumieć każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury. Przepis ten wymienia jednocześnie rodzaje budowli (w tym m.in. sieci techniczne i sieci uzbrojenia terenu). Budowlą jest też każdy obiekt liniowy, a ten jest przez ustawodawcę zdefiniowany jako obiekt budowlany, którego charakterystycznym parametrem jest długość, m.in. wodociąg, kanał, gazociąg, ciepłociąg, rurociąg, linia i trakcja elektroenergetyczna, linia kablowa nadziemna i, umieszczona bezpośrednio w ziemi, podziemna oraz kanalizacja kablowa. Jednocześnie przepis wprost stanowi, że kable zainstalowane ?w kanalizacji kablowej nie stanowią obiektu budowlanego lub jego części ani urządzenia budowlanego.

Obciążone są instalacje niebędące częścią budynku

Łukasz ?Kałużny, prawnik w Kancelarii Olesiński ?& Wspólnicy we Wrocławiu

Na kilka słów komentarza zasługuje wyrok NSA z 10 września 2013 r. (II FSK 2498/11). Sąd zajął się bowiem problemem dotyczącym wszystkich przedsiębiorców posiadających zakłady produkcyjne, hale magazynowe lub inną rozbudowaną infrastrukturę. Na terenie zakładów zlokalizowane są różnego rodzaju sieci, np. sieć wodociągowa, sieć elektryczna czy, w bardziej specyficznych przypadkach, sieć sprężonego powietrza, sieć ciekłego azotu itp. Z reguły tak złożona struktura jest zewidencjonowana u przedsiębiorców jako jeden środek trwały o istotnej wartości początkowej. Jeśli całość sieci jest wykazywana do opodatkowania, to obciążenie jest znaczne. NSA dostarczył podatnikom argumentów przemawiających za zróżnicowaniem sytuacji elementów sieci zlokalizowanych wewnątrz budynków ?i sytuacji tych elementów, które są położone poza ich obrębem. Zdaniem sądu istniejące wewnątrz budynku instalacje gazowe, elektroenergetyczne, wodociągowe, telekomunikacyjne, kanalizacyjne stanowią jego część, nie są natomiast częścią sieci jako budowli. Ich wartość nie powinna być więc osobno wykazywana do opodatkowania. Opodatkowaniu podlegają natomiast te sieci w zakresie, w jakim nie są częściami budynków. Nie ma przy tym znaczenia to, że sieci wewnętrzne i zewnętrzne są traktowane jako jeden środek trwały, ponieważ na potrzeby opodatkowania można wyodrębnić ich wartość. Taki podział może być przeprowadzony np. przez wewnętrzne służby techniczne podatnika przy wykorzystaniu posiadanej dokumentacji technicznej lub po przeprowadzeniu niezbędnych pomiarów. Można również oczywiście skorzystać z usług profesjonalnego rzeczoznawcy budowlanego.

Warto przeanalizować, za co się płaci

Michał ?Bogacz, radca prawny, ?menedżer w Kancelarii ?Olesiński & Wspólnicy ?we Wrocławiu

Kwestia opodatkowania sieci technicznych budzi dużo praktycznych wątpliwości u przedsiębiorców. Po dokładnej analizie niejednokrotnie okazuje się, że podatnicy nadpłacają podatek, wykazując do opodatkowania wszystkie tego typu sieci. Tymczasem istnieją możliwości optymalizacyjne, które w zależności od danego stanu faktycznego mogą przynieść przedsiębiorcom wymierne kwoty oszczędności. Warto pamiętać, że nie ma konieczności płacenia daniny od sieci technicznych zlokalizowanych bezpośrednio wewnątrz budynku. Ponadto w obecnym stanie prawnym nie ma też podstaw, aby wykazywać do opodatkowania wartość linii kablowych położonych w kanalizacji kablowej. Tę zmianę ustawową należy ocenić pozytywnie. Jeśli możliwe jest wyodrębnienie wartości kanalizacji kablowej ?i kabli w niej zlokalizowanych, to podatnicy powinni zapłacić podatek jedynie od wartości kanalizacji kablowej. Ci, którzy w ten sposób nadpłacali podatek, mogą się zwrócić do lokalnych organów podatkowych z wnioskami o stwierdzenie nadpłaty. Zmiana stanu prawnego nie przebiła się jednak do świadomości wszystkich i nadal zdarzają się interpretacje, w których organy podatkowe twierdzą, że mimo zmiany przepisów opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają łącznie kanalizacja kablowa i zlokalizowane w niej kable. ?Tu z pomocą podatnikom przychodzi orzecznictwo sądów administracyjnych potwierdzające korzystną dla podatników interpretację. Przykładowo w prawomocnym wyroku z 8 marca 2011 r. (I SA/Łd 39/11) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi potwierdził, ?że w stanie prawnym obowiązującym od 17 lipca 2010 r. linia kablowa zlokalizowana wewnątrz kanalizacji nie mieści się w pojęciu obiektu budowlanego ani urządzenia budowlanego. Nie jest ona zatem przedmiotem opodatkowania podatkiem od nieruchomości.