Doręczenie nie jest już niezbędne

Do końca 2013 r. korekta rozliczeń podatkowych była możliwa jedynie w przypadku otrzymania potwierdzenia odbioru faktury korygującej ?w okresie rozliczeniowym, ?w którym podatnik decydował się na zmniejszenie wysokości obrotu do opodatkowania. ?W praktyce zdarzało się jednak, że nabywcy towarów i usług, którzy spodziewali się obniżenia podstawy opodatkowania (np. z uwagi na wyrok, ugodę czy warunki umowy), odmawiali odbioru adresowanych do nich przesyłek. Jednocześnie organy podatkowe przez długi czas stały na stanowisku, że faktura korygująca bez potwierdzenia jej odbioru nie jest wystarczającą podstawą do obniżenia podatku należnego (m.in. interpretacja Izby Skarbowej ?w Warszawie z 18 lipca 2008 r., IPPP1-443-971/08-2/JL).

Skutki wyroku Trybunału

Takiego problemu dotyczyła sprawa Kraft Foods Polska rozstrzygnięta przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w orzeczeniu z 26 stycznia 2012 r. (C-588/10). Sąd stwierdził w nim, że „jeżeli uzyskanie przez podatnika, będącego dostawcą towarów lub usług, tego rodzaju potwierdzenia jest w rozsądnym terminie niemożliwe lub nadmiernie utrudnione, to nie można mu odmówić wykazania przed krajowymi organami podatkowymi przy użyciu innych środków, po pierwsze, że dochował on należytej staranności w okolicznościach danej sprawy celem upewnienia się, że nabywca towarów lub usług jest w posiadaniu korekty faktury i że zapoznał się z nią oraz, po drugie, że dana transakcja została w rzeczywistości zrealizowana na warunkach określonych w owej korekcie faktury".

Próba musi być udokumentowana

Z tego powodu ustawodawca wprowadził zmiany ustawie o VAT, dodając do niej art. 29a ust. 15 i art. 86 ust. 19a. Tym samym umożliwił podatnikom wykazanie prawidłowej podstawy opodatkowania przy użyciu innych środków.

W efekcie, generalna zasada pozostała taka sama: uzyskanie i posiadanie przez wystawiającego fakturę przed upływem terminu do złożenia deklaracji za dany okres potwierdzenia otrzymania faktury korygującej przez nabywcę lub usługobiorcę. Zgodnie ?z dodanym od 1 stycznia do ustawy o VAT art. 29a ust. 15 pkt 4, wymogu tego nie stosuje się jednak, gdy podatnik nie uzyskał potwierdzenia mimo udokumentowanej próby doręczenia faktury korygującej, ?a z posiadanej dokumentacji wynika, że kontrahent wie, że transakcja została zrealizowana zgodnie z warunkami określonymi w fakturze korygującej. Aby skorzystać z tej możliwości, podatnik powinien zatem wysłać fakturę listem poleconym, za zwrotnym potwierdzeniem odbioru oraz przygotować dokumentację źródłową na potrzeby VAT. Ta dokumentacja to np. wyrok lub ugoda albo ustalone między stronami warunki umowy. Istotne jest, aby dokumenty te zostały uprzednio potwierdzone przez kontrahenta lub zostały mu wcześniej udostępnione w taki sposób, aby nie było wątpliwości, że mógł się ?z nimi zapoznać.

Konsekwencje ?także dla kontrahenta

Jednocześnie powstaje pytanie, jakie ma to konsekwencje dla rozliczeń kontrahenta. ?W obowiązujących wcześniej przepisach o złych długach ?(art. 89b ustawy VAT przed zmianami) wprowadzono wyraźny przepis umożliwiający przyjęcie fikcji niewłaściwego doręczenia w razie odmowy odbioru korespondencji. Tu ?z takiego rozwiązania zrezygnowano. Ustawodawca przyjął za to, że jeżeli kontrahent otrzyma fakturę korygującą, to swoje rozliczenia (przy czym ustawodawca odnosi się wyłącznie do zmniejszenia kwoty podatku naliczonego) skoryguje w deklaracji za okres, w którym otrzymał fakturę korygującą (art. 86 ust. 19a ustawy VAT). Jeżeli faktury korygującej nie otrzyma, pomimo udokumentowanej przez wierzyciela próby jej doręczenia, kwotę podatku naliczonego musi zmniejszyć już w rozliczeniu za okres, w którym dowiedział się o warunkach, na jakich transakcja została zrealizowana (art. 86 ust. 19b ustawy VAT). W zależności od okoliczności może to być moment otrzymania wyroku sądowego, podpisania ugody lub wręcz podpisania umowy, czyli moment wcześniejszy niż otrzymanie korekty. Przedsiębiorcy nie powinni zatem odmawiać odbioru korespondencji, bo może to mieć dla nich niekorzystne skutki. Powstaje przy tym wątpliwość, czy przepisy te, w powiązaniu ?z regulacjami o przedawnieniu, nie będą mogły zostać użyte do sprzecznego z istotą VAT zmniejszenia opodatkowania.

—Marta Ignasiak doradca podatkowy ?w departamencie prawa ?podatkowego FKA ?Furtek Komosa Aleksandrowicz