Większość podatków jest płacona w urzędach skarbowych lub gminach. Nie dotyczy to jednak akcyzy. Organami podatkowymi właściwymi w sprawach akcyzy są naczelnicy urzędów celnych oraz dyrektorzy izb celnych. Warto zatem wiedzieć, jakimi zasadami należy się kierować przy ustalaniu właściwości miejscowej tych organów na potrzeby podatku akcyzowego. Kwestie te są uregulowane w art. 14 ustawy z 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym.
Co do zasady, właściwość miejscową urzędu celnego i izby celnej ustala się ze względu na miejsce wykonania czynności opodatkowanych akcyzą lub wystąpienia stanu faktycznego podlegającego opodatkowaniu tym podatkiem.
Właściwość miejscowa ze względu na siedzibę (w przypadku osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej) albo ze względu na adres zamieszkania (w przypadku osób fizycznych) powinna być ustalona, jeżeli czynności podlegające opodatkowaniu akcyzą są wykonywane (lub stany faktyczne podlegające opodatkowaniu akcyzą występują) na obszarze właściwości miejscowej dwóch lub więcej organów podatkowych.
Przykład
Firma A z siedzibą w Warszawie prowadzi w Krakowie skład podatkowy i jest to jej jedyna działalność opodatkowana akcyzą. W takim przypadku organami podatkowymi właściwymi w sprawie akcyzy będą dla firmy A: Naczelnik Urzędu Celnego w Krakowie i Dyrektor Izby Celnej w Krakowie.
Przykład
Firma B z siedzibą w Poznaniu prowadzi we Wrocławiu działalność jako zarejestrowany odbiorca, a ponadto w Katowicach prowadzi jako pośredniczący podmiot węglowy skład węglowy, z którego sprzedaje węgiel w ramach zwolnienia od akcyzy i z akcyzą zapłaconą. Ze względu na wykonywanie czynności opodatkowanych we właściwości dwóch różnych organów podatkowych właściwość miejscową w sprawach akcyzy należy ustalić ze względu na siedzibę firmy B. Oznacza to, że organami podatkowymi właściwymi dla firmy B będą: Naczelnik Urzędu Celnego w Poznaniu i Dyrektor Izby Celnej w Poznaniu.
Poza wskazanymi wyżej ogólnymi regułami ustalania właściwości miejscowej przepisy ustawy o podatku akcyzowym przewidują wiele szczególnych sposobów ustalania jej dla poszczególnych czynności.
Przykładowo zatem w sytuacjach:
1. ustalania norm dopuszczalnych ubytków wyrobów akcyzowych lub dopuszczalnych norm zużycia wyrobów akcyzowych,
2. przemieszczania wyrobów akcyzowych z zastosowaniem procedury zawieszenia poboru akcyzy,
3. powiadamiania naczelnika urzędu celnego przez podmiot prowadzący skład podatkowy o zamiarze wyprowadzenia wyrobów akcyzowych ze składu podatkowego,
– właściwość miejscową ustala się ze względu na miejsce wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu akcyzą lub występowania stanów faktycznych podlegających opodatkowaniu akcyzą, z którymi związane są opisane czynności.
Przykład
Firma C z siedzibą we Wrocławiu prowadzi magazyn zarejestrowanego odbiorcy we Wrocławiu oraz prowadzi skład podatkowy w Kielcach. Oznacza to, że organami podatkowymi w sprawach akcyzy (np. w zakresie miejsca składania deklaracji podatkowych i zapłaty akcyzy) będą: Naczelnik Urzędu Celnego we Wrocławiu oraz Dyrektor Izby Celnej we Wrocławiu. Natomiast w sprawie ustalania dopuszczalnych norm ubytków wyrobów akcyzowych lub dopuszczalnych norm zużycia wyrobów akcyzowych dla składu podatkowego w Kielcach, właściwymi organami podatkowymi będą: Naczelnik Urzędu Celnego w Kielcach oraz Dyrektor Izby Celnej w Kielcach.
W przypadku natomiast ubiegania się o zwrot zapłaconej akcyzy właściwymi organami podatkowymi będą naczelnik urzędu celnego i dyrektor izby celnej, u których dokonano rozliczenia i zapłaty akcyzy.
Przykład
Firma X nabyła od firmy Y wyroby akcyzowe, od których należny podatek akcyzowy został rozliczony przez firmę Y u Naczelnika Urzędu Celnego w Poznaniu. Firma X dokonała następnie eksportu do Kanady nabytych od firmy Y wyrobów akcyzowych i w związku z tym zamierza się ubiegać o zwrot akcyzy zapłaconej w Polsce. W takim przypadku firma X powinna złożyć wniosek o zwrot akcyzy do Naczelnika Urzędu Celnego w Poznaniu.
Autor jest doradcą podatkowym, kierownikiem zespołu ds. VAT i akcyzy w ECDDP sp. z o.o.