W październiku 2012 r. spółka w upadłości układowej działająca przez syndyka wystąpiła o interpretację przepisów o VAT. Wyjaśniła, że pomimo ogłoszenia upadłości nadal pozostaje czynnym podatnikiem VAT. W okresie przed ogłoszeniem upadłości dokonywała zakupu towarów i usług od kontrahentów.

Nie wszystkie jej zobowiązania zostały uregulowane. Po ogłoszeniu upadłości likwidacyjnej wierzyciele składają zawiadomienia o zamiarze skorzystania z ulgi na złe długi. Po uzyskaniu potwierdzenia odbioru zawiadomienia i nieuregulowaniu długu w terminie 14 dni zamierzają dokonać korekty podatku należnego.

Podatniczka zapytała, czy będąc w stanie upadłości likwidacyjnej, po otrzymaniu zawiadomienia o dokonaniu korekty podatku przez wierzycieli, jest obowiązana do korekty podatku naliczonego u siebie, a w przypadku braku podatku naliczonego – do powiększenia kwoty podatku należnego o VAT wynikający z nieuregulowanych faktur, poprzez korektę deklaracji za okres, w którym dokonano odliczenia. Zapytała też, czy ewentualnej korekty w jej imieniu powinien dokonać syndyk.

Fiskus odpowiedział, że tak. Warunek, aby dłużnik nie był w stanie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji, należy odnosić bowiem wyłącznie do daty dostawy towaru lub świadczenia usługi. Natomiast w momencie korekty dłużnik (jak również wierzyciel) musi być jedynie zarejestrowany jako podatnik VAT czynny. Syndyk dokonuje korekty jako osoba odpowiedzialna za realizację obowiązków podatnika i płatnika przez upadłego. Spółka nie zgodziła się z taką wykładnią, ale WSA w Krakowie oddalił jej skargę.

Sąd nie zgodził się z twierdzeniem spółki, że dłużnik nie może być w upadłości lub likwidacji w momencie dokonania transakcji i w momencie korzystania przez wierzyciela z ulgi za złe długi. Jak zauważył sąd, dopiero od 1 stycznia 2013 r. wprowadzono wymaganie, że na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji z korektą dłużnik nie może być w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji. Za nietrafne sąd uznał też twierdzenie, że korekty powinien dokonać zarząd spółki. Jedynym podmiotem, który może dokonać korekt deklaracji podatkowych, jest syndyk.

Wyrok WSA w Krakowie z 14 czerwca 2013 r. (I SA/Kr 523/13).

Emil Kaczyński ekspert podatkowy w KPMG w Polsce

Emil Kaczyński ekspert podatkowy w KPMG w Polsce

Komentuje Emil Kaczyński, ekspert podatkowy w KPMG w Polsce

WSA w Krakowie zgodził się ze stanowiskiem organu podatkowego, że spółka znajdująca się w upadłości likwidacyjnej, po otrzymaniu zawiadomienia o dokonaniu korekty przez wierzycieli, jest obowiązana do odpowiedniego pomniejszenia podatku naliczonego podlegającego odliczeniu.

Natomiast w przypadku braku podatku naliczonego spółka powinna odpowiednio powiększyć kwotę podatku należnego o kwotę wynikającą z nieuregulowanych faktur VAT poprzez korektę deklaracji za okres, w którym dokonała odliczenia. Sąd zgodził się również ze stanowiskiem, że w przypadku spółki znajdującej się w upadłości likwidacyjnej to syndyk masy upadłościowej powinien dokonać korekt deklaracji.

Należy zgodzić się z WSA, że w przedstawionym stanie faktycznym na dłużnika nałożony zostaje obowiązek zmniejszenia VAT naliczonego. Trudno wyobrazić sobie sytuację, w której spółka niepłacąca należności swoim kontrahentom, korzysta z prawa do odliczenia VAT. Jak słusznie zauważono, rozpatrywana sytuacja miała miejsce w stanie prawnym, gdy wymogiem skorzystania z ulgi na złe długi było posiadanie przez dłużnika i wierzyciela statusu czynnego podatnika VAT. Dopiero od 1 stycznia 2013 r. do ustawy o VAT wprowadzono wymóg, zgodnie z którym, na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji, w której dokonuje się korekty, dłużnik nie może być w trakcie postępowania upadłościowego ani w trakcie likwidacji.

Ponadto, zgodnie z prawem upadłościowym i naprawczym, dłużnik znajdujący się w upadłości likwidacyjnej traci prawo zarządu oraz możliwość korzystania i rozporządzania mieniem wchodzącym do masy upadłości. W takiej sytuacji właściwym i jedynym podmiotem mogącym dokonywać korekty deklaracji podatkowych mających na celu pomniejszenie podatku naliczonego podlegającego odliczeniu jest syndyk.

Powyższy wyrok i wyrażone w nim poglądy wpisują się w linię orzeczniczą sadów administracyjnych.