Niejednokrotnie zdarza się, że pracodawca pozwala (czasami wręcz nakazuje) pracownikowi skorzystać z różnego rodzaju składników materialnych, jakie posiada. Jakie są konsekwencje takiego działania?
Na wstępie należy podkreślić, że co do zasady wszelkie sytuacje, które wiążą się z nieodpłatnym udostępnianiem składnika majątkowego pracodawcy (bez względu na to, czy pracodawca dysponuje nim na podstawie prawa własności czy najmu lub dzierżawy etc.) na cele prywatne pracowników, są dla nich przychodem jako nieodpłatne świadczenie ze stosunku pracy.
W tym przypadku organy lansują tezę, że brak możliwości dokładnego przyporządkowania wartości świadczenia dla danego pracownika (np. w sytuacji, gdy pracodawca nie prowadzi listy pracowników korzystających z danego składnika mienia) nie ma większego znaczenia i przychód tak czy inaczej powstanie.
Na korzyść podatników organy interpretują jednak przypadki przejazdów pracowników m.in. do pracy samochodem służbowym, jeżeli w istocie nie służą one osobistym celom tych pracowników, lecz wykonywane są w ramach realizacji zadań służbowych – np. z uwagi na polecenie służbowe dotyczące ich parkowania czy też garażowania. W takim przypadku nie mamy do czynienia z nieodpłatnym świadczeniem.
Jego wartości nie można więc uznać za przychód pracownika ze stosunku pracy. Takie stanowisko potwierdza na przykład interpretacja Izby Skarbowej w Łodzi z 19 grudnia 2012 r. (IPTPB1/415-568/12-4/DS) czy też Izby Skarbowej w Katowicach z 7 grudnia 2012 r. (IBPBII/1/415-800/12/HK).
W sytuacji odwrotnej, a więc gdy samochód służbowy używany jest w celach niezwiązanych ze świadczoną pracą, nieodpłatny przychód powstaje. Co ciekawe, według organów podatkowych taki przychód pracownika z tytułu korzystania z samochodu służbowego dla celów prywatnych powinien zostać określony w cenie rynkowej stosowanej przez firmy zajmujące się wynajmowaniem samochodów tej samej marki (np. interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 10 sierpnia 2012 r., IPPB4/415-381/12-4/MP).
Należy przy tym zaznaczyć, że koszty używania samochodów firmowych, w tej części, w której dotyczą udostępniania ich pracownikom na cele prywatne, nie mogą zostać zaliczone przez pracodawcę do kosztów uzyskania przychodów. Nie wykazują one bowiem związku przyczynowo-skutkowego z osiąganymi przychodami.
Z powstaniem przychodu po stronie pracowników możemy mieć do czynienia również w przypadku, gdy pracodawca wykupuje dla nich miejsca parkingowe do korzystania wyłącznie w godzinach pracy (interpretacja Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 17 lutego 2012 r., ITPB2/415-1055/11/RS).
Jednak jeśli dane świadczenie ma charakter ogólnodostępny, to nie jest ono opodatkowane PIT (interpretacja ministra finansów z 10 marca 2006 r., PB3/GM-8213-12/06/144).
Dlatego też sytuacja, gdy pracodawca udostępnia wszystkim, pracownikom i kontrahentom, możliwość nieodpłatnego korzystania z miejsca parkingowego, a koszty te wlicza do kosztów uzyskania przychodu, to nie wpływa to na powstanie u „beneficjentów" nieodpłatnego świadczenia. Interpretując to zagadnienie w myśl szeroko rozumianego pojęcia „otrzymania", wydaje się, że gdyby pracodawca zapewnił możliwość parkowania wyłącznie pracownikom, to organy podatkowe zapewne dopatrzyłyby się przychodu i nakazały przypisać go wszystkim pracownikom. Nawet tym, którzy żadnego pojazdu nie posiadają (z formalnego punktu widzenia oni także są przecież uprawnieni do korzystania z miejsca parkingowego).
Kwalifikowanie jako nieodpłatnego świadczenia korzystania przez pracowników w celach prywatnych z różnego rodzaju zasobów materialnych pracodawcy wtedy, gdy nie jest możliwe wskazanie kto, kiedy i dokładnie w jakim zakresie z nich korzysta, budzi poważne wątpliwości.
Szczególnie zaskakujący jest wyrok NSA z 6 grudnia 2012 r. (II FSK 709/11). To przykład orzeczenia odchodzącego od powszechnie akceptowanej zasady, że otrzymanie nieodpłatnego świadczenia wpływa na przychód pracownika, ale tylko w sytuacji, gdy świadczenie to jest wykorzystywane w celach prywatnych. NSA uznał, że nieodpłatnym przychodem menedżera są koszty, jakie spółka ponosi w związku z eksploatacją przez niego środków majątkowych, tj. samochodów, komputerów czy też telefonów.
Co istotne, w wyroku tym NSA nie wypowiedział się jednak, w jaki sposób należy obliczyć wartość takiego świadczenia, co jest przecież kluczową kwestią pozostającą bez rozstrzygnięcia.
Zgodnie z przepisami ustawy o PIT wartość ta powinna odpowiadać wartości rynkowej świadczenia. Problemem jest jednak znalezienie tych „porównywalnych cen rynkowych", stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępniania.
Czy będzie ryczałt
W trakcie procesu legislacyjnego znajduje się projekt ustawy, w którym Ministerstwo Gospodarki wraz z Ministerstwem Finansów zmierzało do wprowadzenia zryczałtowanego podatku za używanie przez pracowników samochodów służbowych do celów prywatnych (projekt założeń do projektu ustawy o ułatwieniu warunków wykonywania działalności gospodarczej dostępny jest na stronach legislacja.rcl.gov.pl).
Rada Ministrów zdecydowała się jednak niedawno wyłączyć tę problematykę ze wspomnianego projektu. Rząd planuje bowiem uchwalić zmianę w tym zakresie osobną nowelizacją.
Komentuje Tomasz Tylus, konsultant podatkowy w kancelarii J. Pustuł, M. Przywara Doradztwo podatkowe
Chcąc rygorystycznie trzymać się wyroku NSA z 6 grudnia 2012 r., należałoby uznać, że opodatkowaniu może podlegać udostępnienie każdego sprzętu wykorzystywanego do świadczenia usług (pracy). Z oczywistych względów prowadzić to będzie do absurdu. Wyrok NSA, choć nie dotyczył stosunku pracowniczego, lecz umowy o zarządzaniu przedsiębiorstwem (kontraktu menedżerskiego), należy uznać za istotny w tej tematyce. Pokazuje, w jakim kierunku zmierzają niektóre organy podatkowe oraz sądy.
Pozostaje mieć zatem nadzieję, że Ministerstwo Finansów, które po publikacji uzasadnienia odcięło się od omawianego wyroku, będzie konsekwentne i nie zacznie się na niego powoływać w innych sprawach, przede wszystkim zaś w sprawach ze stosunku pracy.
Co jeszcze będzie
doliczone do pensji
okoliczność
potwierdzenie w interpretacji
udostępnienie pracownikowi lokalu, którym dysponuje pracodawca,
w celu zorganizowania przez pracownika jego rodzinnej uroczystości, takiej jak np. komunia czy chrzciny
interpretacja Izby Skarbowej
w Bydgoszczy z 2 grudnia 2011 r. (ITPB2/415-804/11/MM)
wynajęcie sali gimnastycznej
i umożliwienie korzystania z niej przez pracowników
interpretacja Izby Skarbowej
w Bydgoszczy z 27 marca 2012 r. (ITPB2/415-1157/11/MM)
korzystanie z toru na kręgle,
który pracodawca zakupił
dla pracowników
interpretacja Izby Skarbowej
w Katowicach z 8 lipca 2011 r. (IBPBII/1/415-386/11/HK)
Marzena Krupa jest asystentem podatkowym w kancelarii J. Pustuł, M. Przywara Doradztwo podatkowe
