Przepisy przewidują szczególny sposób ustalania miejsca świadczenia, między innymi, usług transportowych i spedycyjnych. Obowiązek podatkowy z tytułu świadczenia tych usług powstaje z chwilą otrzymania części lub całości zapłaty, nie później niż 30. dnia, licząc od dnia wykonania tych usług (zob. art. 19 ust. 13 pkt 2 lit. a oraz b ustawy o VAT).

O ile raczej nie budzi wątpliwości, że usługi kurierskie nie są usługami transportowymi, o tyle kwestią sporną jest to, czy usługi kurierskie należy uznawać za usługi spedycyjne, o których mowa w art. 19 ust. 13 pkt 2 lit. b ustawy o VAT).

Zorganizowanie przewozu

Zgodnie z art. 794 § 1 kodeksu cywilnego, przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, do wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem. Należy zwrócić uwagę, że przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się do wysłania lub odbioru przesyłki (albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem), ale nie do przewozu samej przesyłki.

Celem usługi spedycyjnej nie jest bowiem dokonanie przewozu we własnym zakresie przez spedytora, lecz tylko zorganizowanie tego przewozu. Różni to usługi spedycyjne od usług kurierskich, które obejmują zobowiązanie podmiotów świadczących te usługi do odebrania, przewozu oraz dostarczenia przesyłki do nadawcy.

Prowadzi to według mnie do wniosku, że usługi kurierskie nie są usługami spedycyjnymi. Za wnioskiem takim przemawia również treść PKWiU, gdzie usługi spedycyjne (PKWiU 52.29.1) są sklasyfikowane odrębnie od usług kurierskich (PKWiU 53.20.1). Uważam zatem, że usługi kurierskie nie należą do usług transportowych ani spedycyjnych. Nie należą również do żadnych innych usług, dla których obowiązek podatkowy powstaje w sposób szczególny.

Na zasadach ogólnych

Obowiązek podatkowy z ty- tułu świadczenia usług kurierskich powstaje zatem, według mnie, na zasadach ogólnych (podobnie, przykładowo, Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji z 26 lutego 2010 r., IBPP3/443-920/09/KO), czyli:

1) z chwilą otrzymania części lub całości należności przed wykonaniem usługi (zob. art. 19 ust. 11 ustawy o VAT), jeśli przed wykonaniem usługi taka należność została otrzymana (co jest regułą w przypadku świadczenia usług kurierskich),

2) z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wykonania usługi (zob. art. 19 ust. 4 ustawy o VAT) – jeśli przed wykonaniem usługi nie została otrzymana całość należności i wykonanie usługi kurierskiej powinno być udokumentowane fakturą (tj. usługa świadczona jest dla podmiotu innego niż osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej lub dla osoby nieprowadzącej działalności, która przed wykonaniem usługi zażądała wystawienia faktury),

3) z chwilą wykonania usługi kurierskiej (zob. art. 19 ust. 1 ustawy o VAT) – jeśli przed wykonaniem usługi nie została otrzymana całość należności, zaś usługa świadczona jest dla osoby nieprowadzącej działalności, która przed wykonaniem usługi nie zażądała wystawienia faktury).

Jest też inne stanowisko

Wniosek ten nie jest jednak oczywisty, a w konsekwencji można się spotkać ze stanowiskiem dopuszczającym uznawanie usług kurierskich za usługi spedycyjne. W takim przypadku należałoby uznać, że dla tych usług obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania części lub całości zapłaty, nie później niż 30. dnia, licząc od dnia wykonania tych usług. Stanowisko takie zajęła, przykładowo, Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 22 lipca 2011 r. (IPPP3/443-548/11-4/KC).

W piśmie tym czytamy: „dla usług kurierskich, które nie zostały wymienione w art. 19 ustawy jako usługi korzystające ze szczególnego momentu powstania obowiązku podatkowego, obowiązek podatkowy ustalany jest na podstawie art. 19 ust. 4 ustawy. Jednak Wnioskodawca, świadczone przez siebie usługi uznaje jako spedycyjne, a co za tym winny mieć określany moment powstania obowiązku podatkowego na podstawie art. 19 ust. 13 pkt 2 lit. b ustawy".

W zależności od rodzaju

W przypadku obu stanowisk, dla powstania obowiązku podatkowego z tytułu świadczenia usług kurierskich istotny jest moment wykonania usługi.

Według mnie, moment wykonania usługi kurierskiej zależy od jej rodzaju. W przypadku usług polegających na dostarczeniu przesyłki moment wykonania usługi następuje z chwilą jej dostarczenia. Natomiast w przypadku usług polegających na dostarczeniu przesyłki, pobraniu zapłaty oraz przekazaniu jej sprzedawcy (a więc w przypadku przesyłek pobraniowych) wykonanie usługi następuje z chwilą przekazania zapłaty sprzedawcy.

—Tomasz Krywan doradca podatkowy