Pomoc dla bezrobotnego – jak rozliczyć środki z Funduszu Pracy

Na podstawie art. 46 ust. 1 pkt 2 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy starosta może przyznać bezrobotnemu jednorazowo środki z Funduszu Pracy na podjęcie działalności gospodarczej, w tym na pokrycie kosztów pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa związanych z podjęciem tej działalności.

Na jakich zasadach

Zasady przyznawania tych środków określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 20 lipca 2011 r. w sprawie dokonywania z Funduszu Pracy refundacji kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego oraz przyznawania środków na podjęcie działalności gospodarczej.

Z § 8 ust. 2 pkt 5 tego rozporządzenia wynika, że umowa o dofinansowanie (w tym umowa o przyznanie środków na podjęcie działalności gospodarczej) powinna zawierać zobowiązanie bezrobotnego do zwrotu równowartości odliczonego lub zwróconego, zgodnie z ustawą o VAT, podatku naliczonego dotyczącego zakupionych towarów i usług w ramach przyznanego dofinansowania. Termin na zwrot takiego dofinansowania to:

1) 90 dni od dnia złożenia deklaracji VAT, w której wykazano kwotę podatku naliczonego z tego tytułu – w przypadku gdy z deklaracji za dany okres rozliczeniowy wynika kwota podatku podlegająca wpłacie do urzędu skarbowego lub kwota do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy,

2) 30 dni od dnia dokonania przez urząd skarbowy zwrotu podatku na rzecz bezrobotnego – w przypadku gdy z deklaracji podatkowej dotyczącej podatku od towarów i usług, w której wykazano kwotę podatku naliczonego z tego tytułu, za dany okres rozliczeniowy wynika kwota do zwrotu.

Rezygnacja z odliczania podatku naliczonego:

ZALETA

brak obowiązku zwrotu równowartości odliczonego lub zwróconego podatku naliczonego

WADA

jest to rozwiązanie mniej korzystne ekonomicznie

Prawo, a nie obowiązek

W przepisie mowa jest o podatku odliczonym lub zwróconym. Wynikający z § 8 ust. 2 pkt 5 wskazanego rozporządzenia obowiązek zwrotu części otrzymanego dofinansowania nie powstaje, jeżeli podatnik nie odliczył ani nie otrzymał zwrotu takiego podatku.

Dotyczy to zarówno sytuacji, w których podatnikowi nie przysługuje prawo do odliczenia lub otrzymania zwrotu z tytułu dokonywania zakupów towarów i usług w ramach przyznanej refundacji, jak również sytuacji, gdy podatnikowi prawo takie przysługuje, lecz z własnej woli podatnik nie korzysta z niego.

Ministerstwo potwierdza

Istnienie takiej możliwości potwierdziło Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w (będącym odpowiedzią na interpelację poselską nr 7249) piśmie z 16 sierpnia 2012 r.

W piśmie tym czytamy, że „w przypadku natomiast gdy osoba bezrobotna po otrzymaniu jednorazowych środków na podjęcie działalności gospodarczej nie zamierza występować do właściwego urzędu skarbowego o zwrot należnego podatku VAT, po złożeniu stosownego oświadczenia do starosty z informacją o nieskorzystaniu z przysługujących jej uprawnień zostanie zwolniona z obowiązku dokonania zwrotu podatku VAT od zakupionych towarów i usług w ramach przyznanej pomocy. W takim przypadku VAT stanowi wydatek kwalifikowalny, zgodnie bowiem ze stanowiskiem Ministerstwa Finansów z 14 grudnia 2011 r., PTI/063-57/830/TKQ/ 11/PT-1369, podatnik ma prawo, a nie obowiązek, do skorzystania z przysługującego uprawnienia w przedmiocie odzyskania ww. podatku".

Przykład

PODATNIK MA TRZY MOŻLIWOŚCI

Bezrobotny Adam Kowalski otrzymał z Funduszu Pracy środki (20 000 zł) na podjęcie działalności gospodarczej w zakresie handlu (sklep spożywczy). Pan Adam zarejestrował się jako czynny podatnik VAT (ze względu na zamiar sprzedawania papierosów nie mógł skorzystać ze zwolnienia podmiotowego), a więc wykonywane przez niego czynności, – jako czynności opodatkowane, – uprawniają go do odliczania podatku naliczonego przy dokonywaniu zakupów. Z otrzymanych środków pan Adam zakupił wyposażenie sklepu za kwotę 16 260,16 zł netto + 3739,84 zł VAT. W tej sytuacji pan Adam może:

1) odliczyć całość podatku na- liczonego (tj. kwotę 3739, 84 zł), a w konsekwencji stać się obowiązanym do zwrotu tej kwoty Funduszowi Pracy,

2) odliczyć część podatku naliczonego i w tej części stać się obowiązanym do zwrotu odliczonej kwoty Funduszowi Pracy,

3) całkowicie zrezygnować z odliczenia kwoty podatku naliczonego (3739,84 zł), a w konsekwencji wyłączyć obowiązek zwrotu tej kwoty Funduszowi Pracy.

Bez konsekwencji w PIT

Różnice w skutkach podatkowych występują wyłącznie na gruncie VAT. Jest to spowodowane tym, że bezrobotni, którzy rezygnują z możliwości odliczenia lub zwrotu podatku naliczonego, nie mogą kwot podatku naliczonego zaliczać do kosztów uzyskania przychodów (podobnie jak bezrobotni, którzy korzystają z takiej możliwości).

O możliwości zaliczania podatku naliczonego do kosztów uzyskania przychodów nie decyduje bowiem nieodliczenie lub niewykazanie do zwrotu tego podatku od podatku należnego, lecz brak uprawnienia do dokonania takiego odliczenia lub wykazania do zwrotu (zob. art. 23 ust. 1 pkt 43 lit. a tiret drugie ustawy o PIT). Nie jest zatem kosztem uzyskania przychodów podatek naliczony, który mógł zostać przez podatnika odliczony lub wykazany do zwrotu (tj. gdy podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia lub wykazania do zwrotu), lecz podatnik z możliwości takiej nie zdecydował się skorzystać.

Odliczenie podatku naliczonego:

ZALETA

równowartość podatku odliczonego należy zwrócić dopiero po 30 lub 90 dniach

WADA

trzeba zwrócić równowartość odliczonego lub zwróconego podatku naliczonego

I odwrotnie – jest kosztem uzyskania przychodów podatek naliczony, który bezpodstawnie został odliczony lub wykazany do zwrotu, a negatywne konsekwencje takiego postępowania wystąpią wyłącznie na gruncie VAT.

Podobnie ma się rzecz, jeżeli chodzi o uwzględnianie podatku naliczonego w wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (zob. art. 22g ust. 3 ustawy o PIT). Podatek naliczony, z którego odliczenia lub wykazania do zwrotu podatnik zrezygnował, nie powiększa tej wartości początkowej.

Przykład

REZYGNACJA NIE WPŁYWA NA KOSZTY

Wróćmy do poprzedniego przykładu i załóżmy, że podatnik pan Adam Kowalski (były bezrobotny) skorzystał z trzeciej możliwości, tj. całkowicie zrezygnuje z możliwości odliczenia lub wykazania do zwrotu podatku naliczonego.

Wyłączył tym samym obowiązek zwrotu równowartości kwoty podatku naliczonego do Funduszu Pracy.

Nie oznacza to, że pan Adam kwotę 3739,84 zł może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów, czy uwzględnić w wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Kwota ta nie podlega żadnemu rozliczeniu na gruncie ustawy o PIT.

Autor jest doradcą podatkowym