VAT: Jak korzystnie sprzedać auto po leasingu

Polskie przepisy przewidują dwa rodzaje umów leasingu – leasing operacyjny i leasing finansowy. W przypadku leasingu finansowego nie występuje opcja wykupu. Natomiast przedsiębiorcy korzystający ze składników majątkowych w ramach leasingu operacyjnego często decydują się na skorzystanie z przysługującej im opcji wykupu. Dotyczy to zwłaszcza leasingowanych samochodów. Po zakończeniu umowy najczęściej nie wracają one do leasingodawcy. Zazwyczaj stają się własnością dotychczasowych użytkowników.

Warto zatem przeanalizować, na jakie ewentualnie skutki podatkowe naraża się podatnik, który wykupuje samochód po umowie leasingu. Oczywiście może to zrobić na dwa sposoby - wykupić go w celu dalszego używania dla działalności gospodarczej lub ,,prywatnie" (tj. na własne potrzeby, a nie na potrzeby działalności gospodarczej). Może też zaistnieć jeszcze inna sytuacja, w której podatnik wykupi auto z leasingu, a po kilku miesiącach użytkowania je sprzeda.

Kiedy powstaje przychód

Samochód wykupiony z leasingu operacyjnego i wykorzystywany na potrzeby prowadzonej działalności może następnie zostać przez podatnika zbyty i to zarówno nieodpłatnie np. w formie darowizny, jak i odpłatnie. W tym pierwszym przypadku u podatnika nie powstanie przychód podatkowy niezależnie od tego, na jakie cele auto po wykupieniu zostało przeznaczone. Sprzedaż auta w drugim przypadku skutkuje powstaniem przychodu podatkowego.

Kiedy zbycie ma charakter odpłatny, wtedy –według organów podatkowych – kwota uzyskana przez podatnika powoduje u niego powstanie przychodu z działalności gospodarczej. Niestety, zdaniem organów, przychód powstanie przy sprzedaży również w przypadku, gdy po wykupieniu auta podatnik od razu przeznaczył je na cele osobiste oraz gdy najpierw wprowadził je do firmy, a następnie z niej wycofał na potrzeby prywatne.

Na niektóre z przychodów zaliczanych do przychodów z działalności gospodarczej wskazuje art. 14 ust. 2 ust. 1 ustawy o PIT. Dla powstania przychodu z działalności gospodarczej konieczne jest, aby wymienione w tym przepisie składniki majątku były wykorzystywane w działalności gospodarczej. Organy skarbowe, powołując się na wykładnię gramatyczną tego przepisu, nakazują przyjąć, że chodzi tu o składniki majątku, które są albo były używane, użytkowane w prowadzonej działalności gospodarczej.

Ich zdaniem, przepis będzie odnosił się zatem zarówno do składników majątkowych, które w chwili zbycia są używane w działalności gospodarczej, jak i do składników majątkowych, które były, lecz już nie są używane w prowadzonej działalności gospodarczej w chwili ich zbycia (np. Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 18 sierpnia 2011 r., IPPB1/415-534/11-2/JB).

Związek z działalnością

Samochód wykorzystywany w działalności gospodarczej na podstawie umowy leasingu jest składnikiem majątku prowadzonej działalności gospodarczej już przez sam fakt obciążenia kosztów uzyskania przychodów, np. ratami leasingowymi, czy wydatkami poniesionymi na jego eksploatację. Ponadto należy tu mieć na uwadze, że możliwość jego preferencyjnego zakupu z reguły przewidziana jest dla podmiotu będącego leasingobiorcą, czyli osobą fizyczną prowadząca działalność gospodarczą. Oznacza to, że również możliwość wykupu tego samochodu na warunkach preferencyjnych jest związana z prowadzoną działalnością, jest następstwem umowy leasingu zawartej w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

60 procent tyle VAT przy zakupie samochodu osobowego może odliczyć podatnik. Nie może to być jednak więcej niż 6 tys. zł.

Zwracają na to uwagę organy skarbowe. Twierdzą, że istnieje ścisłe powiązanie pomiędzy tym składnikiem majątku (samochodem osobowym będącym przedmiotem leasingu) a prowadzoną działalnością gospodarczą.

Ich zdaniem, samochód wykorzystywany uprzednio w działalności gospodarczej na podstawie umowy leasingu operacyjnego, był składnikiem majątku związanym z działalnością gospodarczą, a jego wycofanie z tej działalności nastąpiło dopiero w następstwie jego wykupu na potrzeby prywatne (niezwiązane z działalnością gospodarczą).

Nie zmienia tego fakt, że samochód ten nie został wprowadzony do ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, a wydatków poniesionych na jego nabycie nie zaliczono do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej.

Przychody z odpłatnego zbycia składników majątku wykorzystywanych w działalności gospodarczej (a więc również ze sprzedaży używanego przy prowadzeniu działalności gospodarczej samochodu, będącego wcześniej przedmiotem leasingu, nawet jeżeli nie został on wprowadzony do ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, a po zakończeniu leasingu zakupiony został przez podatnika na potrzeby prywatne) są przychodem z działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 14 ust. 1 ustawy o PIT. Potwierdzają to organy podatkowe, m.in. Izba Skarbowa w Łodzi w interpretacji z 10 stycznia 2013 r. (IPTPB1/415-603/ 12-4/AG).

Podobnie uznała Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji z 21 września 2012 r. (IBPBI/1/415-778/12/AP).

Stwierdziła, że „jeżeli w istocie sprzedaż przedmiotowego samochodu osobowego nastąpi przed upływem sześciu lat licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym samochód ten zostanie wycofany z działalności gospodarczej, to w związku z art. 10 ust. 2 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychód z jego sprzedaży będzie przychodem z pozarolniczej działalności gospodarczej, a więc źródła przychodów określonego w art. 10 ust. 1 pkt 3 tej ustawy".

Przykład

NABYCIE NA CELE PRYWATNE

Podatnik Andrzej Kowalski wziął w leasing dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej samochód osobowy. Umowę leasingu operacyjnego zawarł jako osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą.

Samochód ten nie został ujęty w ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych, był jednak wykorzystywany na potrzeby prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej, a wydatki poniesione na jego eksploatację oraz raty leasingowe ujmowano w kosztach uzyskania przychodów działalności gospodarczej.

Po zakończeniu umowy leasingu pan Andrzej, jako osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej, nabył ten samochód na cele prywatne, w związku z czym wydatku na nabycie samochodu nie zaliczył do kosztów uzyskania przychodów. U pana Andrzeja powstał przychód z działalności gospodarczej.