W ramach nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, od 1 stycznia 2013 roku ograniczono uprawnienie twórców do zastosowania ryczałtowych 50-proc. kosztów uzyskania przychodów.
Trzy przypadki dotychczas
W poprzednim stanie prawnym twórcy mogli określić koszty uzyskania przychodu w zryczałtowanej wysokości 50 proc. w trzech przypadkach:
- otrzymania zapłaty za przeniesienie prawa własności wynalazku, topografii układu scalonego, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego,
- otrzymania zapłaty z tytułu opłaty licencyjnej otrzymanej w pierwszym roku trwania licencji od pierwszej jednostki, z którą zawarto umowę licencyjną, w związku z wcześniej wymienionymi prawami na dobrach niematerialnych,
- otrzymania zapłaty z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, w rozumieniu odrębnych przepisów lub rozporządzania przez nich tymi prawami.
Niekorzystne zmiany
Obecnie ustawa o PIT zakłada ograniczenie prawa do zastosowania 50 proc. kosztów uzyskania przychodów przez twórców do połowy górnej granicy pierwszego przedziału skali podatkowej, czyli aktualnie do kwoty 42 764 zł. Limit ten dotyczy łącznych dochodów, do których mają zastosowanie 50 proc. koszty uzyskania przychodów w danym roku podatkowym. Przychody te mogą wynikać zarówno ze stosunku pracy, jak i z umów cywilnoprawnych.
Wolno wykazać więcej...
Nie oznacza to jednak, że koszty uzyskania przychodów nie mogą zostać ustalone w wysokości wyższej. Koszty te mogą przekraczać zarówno próg 42 764 zł, jak i próg 50 proc. faktycznie poniesionych kosztów uzyskania przychodu. Warunkiem jest udokumentowanie przez podatnika na zasadach ogólnych poniesienia tych wyższych kosztów uzyskania przychodu.
... albo zrezygnować
Ponadto, przewidziano również mechanizm rezygnacji przez pracownika z ryczałtowych kosztów. W tym przypadku pracownik musi złożyć płatnikowi pisemne oświadczenie o tym, że nie chce ich stosowania. Przy obliczaniu zaliczki pracodawca nie stosuje ryczałtowych kosztów uzyskania przychodów, począwszy od miesiąca następującego po miesiącu złożenia oświadczenia. Oświadczenie to składa się odrębnie dla każdego roku podatkowego. Analogicznie, tego typu oświadczenie można złożyć innym płatnikom niż pracodawca. Pozwoli to uniknąć sytuacji, w której podatnik uzyskujący przychody obejmujące 50 proc. kosztów uzyskania przychodów, zobowiązany będzie do znacznej dopłaty podatku po złożeniu rocznego zeznania podatkowego.
Przykład
Adrian Warzywny zatrudniony na trzech umowach zlecenia uzyskał łączny przychód w wysokości 120 000 zł z tytułu przeniesienia prawa własności wynalazku.
Łączne ryczałtowe koszty uzyskania przychodu przekraczają 1/2 kwoty stanowiącej górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej, mimo że 50 proc. koszty uzyskania przychodu z każdej umowy z osobna są niższe niż 42 764 zł.
Adrian Warzywny, chcąc uniknąć dopłaty podatku po złożeniu rocznego zeznania podatkowego, postanowił złożyć u jednego ze zleceniodawców oświadczenie, że rezygnuje z ryczałtowych kosztów uzyskania przychodu.
Warto prowadzić ewidencję
Podsumowując, zmiana w ustawie o PIT jest niekorzystna dla twórców uzyskujących łączny przychód z trzech wcześniej wymienionych tytułów, przekraczający górną granicę pierwszego progu podatkowego. Jeśli ponoszą oni rzeczywiste, wysokie koszty uzyskania przychodów, to powinni prowadzić staranną ewidencję ponoszonych wydatków i gromadzić związaną z nimi dokumentację, by móc odliczyć wydatki ponad ustawową granicę.
Przykład
Piotr Owocowy zatrudniony na umowę zlecenie uzyskał przychód w wysokości 25 000 zł tytułem opłaty licencyjnej za stworzony program komputerowy. Łączne ryczałtowe koszty uzyskania przychodu nie przekraczają więc 1/2 kwoty stanowiącej górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej.
Tym samym, płatnik zastosuje 50 proc. koszty uzyskania przychodu do całej tej kwoty. Faktycznie poniesione koszty uzyskania przychodu Piotra Owocowego są istotnie niższe od ryczałtowych, dlatego pan Piotr nie musi gromadzić ich dokumentacji.
—Edgar Drozdowski, aplikant radcowski w Kancelarii Prawniczej Włodzimierz Głowacki i Wspólnicy sp.k.