Metoda kasowa

Od 1 stycznia istotnie zmieniły się zasady rozliczania VAT przez podatników stosujących znaną już od ponad 10 lat metodę kasową. Mówiąc w uproszczeniu, polega ona na tym, że VAT należny przez takich podatników jest rozliczany dopiero w okresie, w którym podatnik stosujący tę metodę otrzymał zapłatę za towary lub usługi.

Stosowanie metody kasowej jest możliwe tylko przez tzw. małego podatnika, czyli podmiot, u którego wartość sprzedaży (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 1 200 000 euro, a w przypadku podmiotów prowadzących przedsiębiorstwo maklerskie, zarządzające funduszami inwestycyjnymi, będące agentem, zleceniobiorcą lub inną osobą świadczącą usługi o podobnym charakterze, z wyjątkiem komisu, u których kwota prowizji lub innych postaci wynagrodzenia za wykonane usługi (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 45 000 euro.

Uwzględniając obowiązujące w tym przypadku zasady przeliczania euro, oznacza to, że w 2013 r. metoda kasowa będzie mogła być stosowana przez tych podatników, u których w 2012 r. określone wyżej kwoty nie przekroczyły odpowiednio 4 922 000 zł i 185 000 zł.

Od 1 stycznia u małego podatnika stosującego metodę kasową obowiązek podatkowy w podatku należnym powstaje:

- w przypadku dokonania dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz podatnika VAT zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny – z dniem otrzymania całości lub części zapłaty, bez względu na termin, w jakim ona nastąpiła;

- w przypadku dokonania dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz innego podmiotu, w tym na rzecz osób niebędących podatnikami – z dniem otrzymania całości lub części zapłaty, nie później niż 180. dnia, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

W obydwu sytuacjach częściowe otrzymanie należności powoduje obowiązek rozliczenia VAT w części.

Wyboru kasowego rozliczenia VAT dokonuje się poprzez pisemne zawiadomienie naczelnika urzędu skarbowego w terminie do końca miesiąca poprzedzającego okres, za który będzie stosowana metoda kasowa.

Jakie problemy

Niestety stosowanie metody kasowej rozliczania VAT ma pewne dosyć istotne mankamenty.

Po pierwsze, podatnik stosujący taką metodę sam rozlicza VAT naliczony dopiero po dokonaniu zapłaty należności wynikającej z otrzymanej faktury. Wynika to z art. 86 ust. 16 ustawy o VAT, zgodnie z którym podatnicy ci w odniesieniu do nabytych na terytorium kraju towarów i usług mogą obniżyć kwotę podatku należnego w rozliczeniu za kwartał, w którym uregulowali całość lub część należności wynikającej z otrzymanej od kontrahenta faktury, nie wcześniej jednak niż z dniem jej otrzymania. Uregulowanie należności w części daje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego odpowiadającą części uregulowanej należności.

Po drugie, nabywanie towarów i usług od podatnika stosującego metodę kasową stanowi pewną niedogodność dla podatników VAT stosujących ogólne zasady rozliczania podatku. Mianowicie mogą oni odliczyć VAT naliczony z faktury wystawianej przez małego podatnika z oznaczeniem „metoda kasowa” dopiero po zapłacie należności. Jest to dla nich istotna uciążliwość i zarazem przyczyna, z powodu której metoda kasowa jest mało popularna.

Miejsce świadczenia usług

Od 1 stycznia wprowadzono również zmiany w zakresie miejsca świadczenia niektórych usług. Dotyczy to wynajmu innego niż krótkoterminowy, środków transportu na rzecz podmiotów niebędących podatnikami. W takich przypadkach miejscem świadczenia jest miejsce, gdzie usługobiorca (a nie jak do tej pory – co do zasady usługodawca) posiada siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu.

W przypadku jednak usług wynajmu statku rekreacyjnego innego niż wynajem krótkoterminowy na rzecz podmiotów niebędących podatnikami miejscem świadczenia takich usług jest miejsce, w którym statek rekreacyjny jest faktycznie oddawany do dyspozycji usługobiorcy, pod warunkiem że usługodawca faktycznie świadczy tę usługę ze swojej siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, znajdujących się w tym miejscu.

Kursy walut

W ślad za postanowieniami Dyrektywy 2010/45/UE zmieniającej Dyrektywę 112 polski ustawodawca umożliwił podatnikom stosowanie – do celów obliczania podstawy opodatkowania określonej w walucie obcej – oprócz średniego kursu ogłoszonego przez NBP, także kursu opublikowanego przez Europejski Bank Centralny.

Zgodnie ze znowelizowanym art. 31a ust. 1 i 2 w przypadku gdy kwoty stosowane do określenia podstawy opodatkowania są określone w walucie obcej, przeliczenia na złote dokonuje się według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli podatnik wystawia fakturę przed powstaniem obowiązku podatkowego, a kwoty stosowane do określenia podstawy opodatkowania są określone na tej fakturze w walucie obcej, przeliczenia na złote dokonuje się według kursu średniego NBP na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia faktury.

Podatnik może wybrać jednak sposób przeliczania tych kwot na złote według ostatniego kursu wymiany opublikowanego przez Europejski Bank Centralny – odpowiednio – na ostatni dzień poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego lub na ostatni dzień poprzedzający dzień wystawienia faktury. W takim przypadku waluty inne niż euro przelicza się z zastosowaniem kursu wymiany każdej z nich względem euro.

Warto zwrócić uwagę, że wybór pomiędzy stosowanymi kursami nie został obwarowany żadnymi warunkami formalnym. Podatnicy nie są również zobowiązani informować o tym fakcie organów podatkowych. Wydaje się, że nic nie stoi na przeszkodzie, aby podatnik, wedle własnego wyboru i nawet zamiennie, stosował dla celów obliczania VAT kursy z uwzględnieniem tych dwóch metod.

Kwota zwrotu jako zabezpieczenie kredytu

Do końca ubiegłego roku nie było prawnej możliwości, aby zwrot nadwyżki VAT nastąpił na rachunek inny niż rachunek należący do podatnika składającego deklarację podatkową, wykazany w zgłoszeniu identyfikacyjnym.

Z dniem 1 stycznia to się zmieniło. Obecnie zwrot VAT może nastąpić także na wskazany przez podatnika rachunek banku lub na rachunek spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej, jako zabezpieczenie udzielanego przez ten bank lub przez tę kasę kredytu, na podstawie złożonego przez podatnika, do naczelnika urzędu skarbowego, w terminie do złożenia deklaracji podatkowej, pisemnego, nieodwołalnego upoważnienia organu podatkowego, potwierdzonego przez bank lub spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową udzielających kredytu, do przekazania tego zwrotu. -