Od 1 stycznia 2011 r. do końca 2012 r. regulacje dotyczące odliczania VAT związanego z nabyciem samochodów osobowych, pojazdów samochodowych oraz paliw reguluje art. 3 i 4 ustawy z 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o transporcie drogowym (DzU nr 247, poz. 1652 ze zm.; dalej nowelizacja).

Ważne ograniczenie

Zgodnie z art. 3 ust. 1 nowelizacji od 1 stycznia 2011 r. do 31 grudnia 2012 r., w przypadku nabycia samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, kwotę podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2 ustawy o VAT, stanowi 60 proc.:

- kwoty podatku określonej w fakturze lub

- kwoty podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub

- kwoty podatku należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca,nie więcej jednak niż  6000 zł.

Wyjątki

Ograniczenia te nie dotyczą pojazdów wskazanych w art. 3 ust. 2 nowelizacji. Przede wszystkim są tam wymienione pojazdy samochodowe, które nie są uznawane za samochody osobowe dla celów podatku dochodowego, czyli m.in. samochody typu van  z jednym rzędem siedzeń, który jest oddzielony od przestrzeni przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą.

Jednak nie tylko. Wskazanych ograniczeń w odliczaniu VAT nie stosuje się także do pojazdów samochodowych konstrukcyjnie przeznaczonych do przewozu co najmniej

10 osób łącznie z kierowcą – jeżeli z dokumentów wydanych na podstawie przepisów prawa o ruchu drogowym wynika takie przeznaczenie. Mówi o tym art. 3 ust. 2 pkt 6 nowelizacji.

Z kolei punkt 7 tego przepisu stanowi, że prawo do obniżenia VAT należnego o naliczony przysługuje w pełni, gdy przedmiotem działalności podatnika jest:

- odsprzedaż samochodów (pojazdów) lub

- oddanie w odpłatne używanie tych samochodów (pojazdów) na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innych umów o podobnym charakterze i te samochody (pojazdy) są przez podatnika przeznaczone wyłącznie do wykorzystania na te cele przez okres nie krótszy niż sześć miesięcy.

Z art. 3 ust. 3 nowelizacji wynika obowiązek poddania samochodu dodatkowemu badaniu technicznemu. Musi go dokonać okręgowa stacja kontroli pojazdów. Zasady są takie same jak w przepisach o podatku dochodowym i dotyczą tych samych samochodów.

Opisane zasady odliczania VAT stosuje się odpowiednio do importu samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych. W tym przypadku kwotę podatku naliczonego stanowi 60 proc. kwoty wynikającej z dokumentu celnego (z uwzględnieniem kwot wynikających z decyzji, o których mowa w art. 33 ust. 2 i 3 oraz art. 34 ustawy o VAT) – nie więcej jednak niż 6000 zł.

Leasingobiorcy też stosują limit

Ograniczenia w odliczaniu VAT dotyczą także usługobiorców użytkujących samochody osobowe oraz inne pojazdy samochodowe, o których mowa w art. 3 ust. 1 nowelizacji, na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze. W takiej sytuacji kwotę podatku naliczonego stanowi

60 proc. kwoty podatku naliczonego od czynszu (raty) lub innych płatności wynikających z zawartej umowy, udokumentowanych fakturą. Suma kwot w całym okresie użytkowania dotycząca jednego samochodu lub pojazdu, nie może jednak przekroczyć kwoty 6000 zł.

Jest jednak wyjątek. Wynika on z art. 6 nowelizacji. Ustęp 1 tego przepisu wskazuje, że ograniczenia w odliczeniu VAT od rat leasingowych nie stosuje się do pojazdów samochodowych będących przedmiotem umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, w stosunku do których przysługiwało podatnikowi na 31 grudnia

2010 r. prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony od czynszu (raty) lub innych płatności wynikających z takiej umowy i do których nie miał zastosowania art. 86 ust. 7 ustawy o VAT. Ustęp 2 mówi, że pełne prawo do odliczenia VAT przysługuje:

- w odniesieniu do umowy zawartej przed 1 stycznia 2011 r., bez uwzględniania zmian tej umowy po wejściu w życie niniejszej ustawy (czyli po 1 stycznia 2011 r.), oraz

- pod warunkiem, że umowa została zarejestrowana we właściwym urzędzie skarbowym do 31 stycznia 2011 r.

Benzyna, ON i gaz

Istotny jest także art. 4 nowelizacji. Zgodnie z nim od 1 stycznia 2011 r. do 31 grudnia 2012 r. obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika paliw silnikowych, oleju napędowego oraz gazu, wykorzystywanych do napędu samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych, o których mowa w art. 3 ust. 1.

Co istotne, ograniczenie to ma zastosowanie także do samochodów używanych na podstawie umowy leasingu zawartej przed 1 stycznia 2011 r.

Koszty eksploatacji

Przepisy nie zawierają żadnych ograniczeń dotyczących możliwości odliczania VAT z faktur za naprawy, przeglądy, mycie, zakup płynu do spryskiwaczy itp. Obowiązują więc zasady ogólne. Czasem w odliczeniu wyższej kwoty VAT może pomóc właściwie sformułowana umowa.

Świadczy o tym interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 28 lutego 2011 r. (IPPP1-443-1280/10-3/EK). Z pytaniem zwróciła się spółka, której cała działalność jest opodatkowana podstawową stawką VAT. Zawarła ona z jedną z firm leasingowych umowę ramową dotyczącą ogólnych warunków leasingu operacyjnego samochodów. Reguluje ona zasady i warunki, na jakich leasingodawca może oddać spółce pojazdy w leasing operacyjny.

W momencie podpisania zamówienia na konkretny samochód dostawczy lub osobowy i protokołu zdawczo-odbiorczego postanowienia umowy ramowej stają się wiążącą dla obu stron umową leasingu operacyjnego.Jednocześnie umowa ramowa przewiduje, że wszelkie inne usługi dotyczące leasingowanych samochodów będą przedmiotem odrębnych umów, a płatności z nich wynikające nie będą wliczane do miesięcznej raty leasingowej.

W związku z tym podpisano dodatkową umowę zarządzania flotą spółki. Dotyczy ona m.in. opracowania raportów o użytkowanych pojazdach (m.in. przebiegu, zużyciu paliwa), doradztwa polegającego na optymalizacji kosztów, zapewnienia bieżących przeglądów, napraw i serwisu (w tym wymiany opon) oraz pomocy w zakresie zawarcia z zakładem ubezpieczeń umów ubezpieczenia. Spółka zapytała, czy zawarty przepisach o podatku od towarów i usług limit odliczenia VAT od rat leasingowych samochodów osobowych (60 proc. podatku wynikającego z faktury, nie więcej niż 6000 zł) dotyczy również usług zarządzania flotą.

W odpowiedzi izba skarbowa zgodziła się, że w opisanej sytuacji nie ma on zastosowania. Izba wyjaśniła, że art. 3 nowelizacji dotyczy przede wszystkim czynszu (raty), a więc opłaty za używanie samochodu na podstawie umowy leasingu. Intencją ustawodawcy było, aby przepis znalazł zastosowanie do wszystkich płatności, jakie zostały wskazane w umowie leasingu.

Sytuacja opisana przez spółkę we wniosku o interpretację jest inna – mamy tu bowiem do czynienia z dwiema odrębnymi umowami, tj. leasingu operacyjnego pojazdów i umową o świadczenie dodatkowych usług. Leasingodawca zapewnia więc wnioskodawcy dwa odrębne świadczenia. W konsekwencji nie ma podstaw, aby do usług zarządzania flotą stosować ograniczenia odliczania VAT zawarte w art. 3 ust. 6 nowelizacji.

Ograniczenia jeszcze przez rok

Obecnie firmy odliczają VAT od samochodów na podstawie przepisów przejściowych. Początkowo tak miało być tylko do końca bieżącego roku. Jeśli ustawa o VAT nie zostanie znowelizowana, to od 1 stycznia 2013 r. zasady te zmienią się na korzyść podatników.

Zaczną wtedy obowiązywać art. 86a i 88a ustawy o VAT. Znoszą one ograniczenia w odliczaniu VAT w stosunku do wszystkich pojazdów, do których nie miały one zastosowania w jakimkolwiek momencie od 30 kwietnia  2004 r. do dziś (a więc m.in. uwzględniają postanowienia wyroku Magoora).

Niestety raczej nie należy się spodziewać, że już w styczniu 2013 r. do salonów wrócą auta z kratką. To dlatego, że z projektu zmian w VAT, nad którym pracuje Ministerstwo Finansów, wynika, że obowiązujące dziś ograniczenia w rozliczaniu VAT od samochodów zostaną przedłużone jeszcze o rok.