Jaką stawką VAT należy opodatkować sprzedaż firmowego samochodu

Najprostsza jest sytuacja, gdy przy zakupie samochodu przedsiębiorca odliczył VAT (nie musiał stosować ograniczeń przewidzianych dla samochodów o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony). Wtedy jego sprzedaż jest opodatkowana 23-proc. stawką. Nie ma przy tym znaczenia, po jakim czasie pojazd zostanie sprzedany.

Ograniczone prawo

Często spotykana w praktyce sytuacja to sprzedaż samochodu osobowego, przy nabyciu którego przysługiwało przedsiębiorcy ograniczone prawo do odliczenia VAT (60 proc., nie więcej niż 6000 zł lub 50 proc., nie więcej niż 5000 zł).

Wtedy zastosowanie znajdzie § 13 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia ministra finansów z 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (DzU nr 73, poz. 392 ze zm.).

Zgodnie z tym przepisem zwalnia się z VAT dostawę samochodów osobowych i innych pojazdów samochodowych przez podatników, którym przy nabyciu tych samochodów i pojazdów przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w wysokości 50 proc. lub 60 proc. kwoty podatku:

a) określonej w fakturze lub

Ruchomości są towarami używanymi, gdy okres używania przez podatnika dokonującego ich dostawy wyniósł co najmniej pół roku po nabyciu prawa do rozporządzania nimi jak właściciel

b) wynikającej z dokumentu celnego (z uwzględnieniem kwot wynikających z decyzji, o których mowa w art. 33 ust. 2 i 3 oraz art. 34 ustawy o VAT) lub

c) należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, lub

d) należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest nabywca

- nie więcej jednak niż odpowiednio 5000 zł lub 6000 zł, jeżeli te samochody i pojazdy są towarami używanymi w rozumieniu art. 43 ust. 2 ustawy o VAT.

W myśl tego ostatniego przepisu ruchomości uznaje się za towary używane, gdy okres używania przez podatnika dokonującego ich dostawy wyniósł co najmniej pół roku po nabyciu prawa do rozporządzania tymi towarami jak właściciel.

W wyroku z 3 listopada 2010 r.  (I SA/Sz 697/10, orzeczenie prawomocne)

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie podkreślił, że „towarem używanym nie jest to towar w ogóle używany, lecz używany przez jego dostawcę w okresie poprzedzającym dokonanie dostawy”.

Przykład

Pan Krzysztof w czerwcu 2012 r. kupił na potrzeby prowadzonej działalności tzw. samochód z kratką za 30 tys. zł netto. Sprzedawca wykazał na fakturze 23 proc. VAT, czyli 6900 zł (sprzedawca kupił auto w 2010 r. i wtedy odliczył cały VAT na podstawie wyroku Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie Magoora).

Pan Krzysztof odliczył tylko 60 proc. VAT naliczonego wykazanego przez sprzedawcę, czyli 4140 zł. Obecnie samochody z kratką podlegają bowiem takim samym ograniczeniom jak inne auta osobowe >patrz str. 8. Jeśli pan Krzysztof sprzeda samochód przed upływem pół roku (np. we wrześniu 2012 r.), to musi transakcję opodatkować 23–proc. stawką. Jest to dla niego bardzo niekorzystne, ponieważ przy zakupie odliczył tylko część VAT.

Jeżeli pan Krzysztof sprzeda samochód po pół roku (np. w marcu 2013 r.), to transakcja ta będzie zwolniona z VAT. Niestety będzie to również oznaczało konieczność korekty odliczenia dokonanego w momencie zakupu (patrz poniżej artykuł „Kiedy trzeba skorygować odliczony VAT”).

Zakup bez odliczenia

Podobne zasady opodatkowania sprzedaży obowiązują, gdy przedsiębiorca kupuje samochód, przy nabyciu którego nie mógł odliczyć VAT. Inna będzie jednak podstawa prawna. Przykładem jest sytuacja, gdy pojazd został nabyty od osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej. Wtedy transakcja jest udokumentowana jedynie umową sprzedaży. Sprzedawca nie wykazuje VAT należnego (nie działa w charakterze podatnika), a więc nabywca nie może odliczyć podatku naliczonego.

W takiej sytuacji sprzedaż samochodu będzie zwolniona z podatku, jeśli będzie on mógł być uznany za towar używany w rozumieniu art. 43 ust. 2 ustawy o VAT. Zwolnienie wynika z art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT. Zgodnie z nim zwalnia się od podatku dostawę towarów używanych, pod warunkiem że w stosunku do tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Przykład

Pani Teresa prowadzi sklep. Jest podatnikiem VAT. W sierpniu 2012 r. kupiła od brata samochód osobowy za 30 tys. zł. Transakcja została udokumentowana tylko umową (brat nie jest przedsiębiorcą i używał pojazdu do celów prywatnych). Pani Teresa nie mogła więc odliczyć VAT.

Po czterech miesiącach pani Teresa uznała, że kupione auto jest jednak zbyt małe. Postanowiła więc je sprzedać. Jeśli zrobi to w ciągu pół roku od zakupu, to będzie musiała transakcję opodatkować 23 proc. VAT.

Opłaca się jej więc zaczekać ze sprzedażą, aby skorzystać ze zwolnienia przewidzianego dla towarów używanych (tym bardziej że w tym przypadku nie wystąpi obowiązek korekty podatku odliczonego przy nabyciu).