Wprowadzenie programu stypendialnego dla studentów to popularne wśród firm działanie, szczególnie w branżach, które cierpią na niedobór kadr. Dzięki temu zapewniają sobie wykwalifikowanych pracowników. Fiskus może jednak sprawdzić, czy stypendium nie jest ukrytą darowizną.

– Nasza spółka chce podpisać umowy z grupą żaków.  Będziemy wypłacać im stypendia, a oni zobowiążą się do podjęcia u nas pracy po zakończeniu edukacji. Czy wydatek możemy zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów? – pyta czytelniczka „Rz".

– Nie widzę przeszkód – mówi Maciej Grela, doradca podatkowy w kancelarii Gide Loyrette Nouel. – Firmy po to bowiem fundują stypendia, aby wykształcić sobie potrzebnych w danej branży specjalistów, którzy w przyszłości  staną się ich pracownikami. Działanie to chroni przed ryzykiem utraty lub niedoboru kadry niezbędnej do prawidłowego funkcjonowania biznesu. Interesy firmy  zabezpiecza umowa, w której student zobowiązuje się do zwrotu dofinansowania w razie niepodjęcia w niej pracy. Jest to więc klasyczny wydatek na zabezpieczenie źródła przychodów, o którym mówi definicja kosztów znajdująca się w art. 22 ust. 1 ustawy o PIT i art. 15 ust. 1 ustawy o CIT – dodaje ekspert.

Jeśli firma wykaże, że wydatek jest uzasadniony, fiskus powinien zgodzić się na odliczenie.

Tak było w sprawie rozpatrywanej przez Izbę Skarbową w Katowicach (nr IBPBI/2/ 423-1654/09/SD). O interpretację wystąpiła spółka wydobywająca węgiel.

Jak podkreśla we wniosku, specyfika jej działalności wymaga zatrudniania osób o ściśle określonych kwalifikacjach. Liczba studentów na kierunkach dających takie kwalifikacje jest stosunkowo niska, a popyt na nich rośnie. W związku z tym trudno o odpowiednią kadrę. Dlatego spółka chce podpisać umowy z uczniami szkół zawodowych i techników oraz studentami wyselekcjonowanych kierunków.

Spółka zamierza zaliczyć wydatki do kosztów. Argumentuje m.in., że rygorystyczne wymogi bezpieczeństwa oraz trudne warunki prowadzenia prac wydobywczych w połączeniu z konsekwencjami ewentualnych błędów w eksploatacji zakładów górniczych powodują, iż poziom wyszkolenia kadry jest jednym z podstawowych warunków prowadzenia działalności gospodarczej w tym zakresie.

Wydatek na zabezpieczenie źródła przychodów jest podatkowym kosztem

Katowicka Izba Skarbowa przyznała, że program stypendialny umożliwi spółce zapewnienie wykwalifikowanej kadry specjalistów, co niewątpliwie przyczyni się do uzyskania przez nią przychodów. Wydatek może więc być kosztem.

– Wydaje się, że można go odliczyć już w miesiącu poniesienia – tłumaczy Maciej Grela. – Nie trzeba czekać aż do momentu zatrudnienia sponsorowanych studentów.

Nie zawsze jednak udaje się odliczyć nakłady na kształcenie przyszłej kadry. Świadczy o tym sprawa, która doszła aż do Naczelnego Sądu Administracyjnego (sygn. II FSK 2134/100).

Chodziło o stypendium ufundowane dla syna prezesa spółki. Mimo że po zakończeniu studiów zaczął w niej pracować, zarówno fiskus, jak i sąd nie zgodziły się na odliczenie wydatków. Ich zdaniem nie miały one związku z przychodem spółki.