Nie zmieniła tego nawet ostatnia uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego z 16 stycznia 2012 r. (II FPS 1/11) wskazująca, że przychód (dochód) spółki kapitałowej będącej akcjonariuszem spółki komandytowo-akcyjnej (SKA) podlega opodatkowaniu w dniu otrzymania dywidendy.
Uchwała dotyczyła co prawda akcjonariusza będącego osobą prawną, jednak jej uzasadnienie co do zaliczek może być odnoszone także do akcjonariuszy – osób fizycznych.
Stanowisko sądów...
Opodatkowanie akcjonariusza SKA będącego osobą fizyczną przez dłuższy czas budziło kontrowersje – do jakiego źródła przychodów zaliczyć wypłaconą dywidendę, kiedy ten przychód powstaje i czy w ciągu roku należy płacić zaliczki na podatek?
Od pewnego czasu NSA zajmował w tym zakresie jednolite stanowisko. W wyrokach z 30 marca 2011 r. (II FSK 1925/09) oraz w trzech wyrokach z 5 maja 2011 r. (II FSK 2126/09, II FSK 2148/09, II FSK 2149/09) potwierdził, że dywidenda osiągana z SKA jest przychodem z działalności gospodarczej. Sądy wskazały, że akcjonariusz SKA nie ma obowiązku wpłacania w trakcie roku zaliczek na podatek dochodowy, w tym bowiem czasie (tj. w ciągu roku) nie powstaje u niego przychód należny.
Brak jest więc podstaw do stosowania art. 44 ust. 1 i 3 ustawy o PIT, nakazującego comiesięczne wpłaty zaliczek. Zdaniem NSA przychód akcjonariusza SKA powstaje dopiero w momencie powstania roszczenia o wypłatę dywidendy. Tym samym akcjonariusz powinien uiścić zaliczkę na PIT z tytułu otrzymanego przychodu ze spółki tylko za miesiąc, w którym otrzymał wypłatę z zysku.
Jeżeli akcjonariusz nie otrzyma przychodu w ciągu roku podatkowego, obowiązek uiszczenia zaliczki nigdy się nie zrealizuje.
Identycznie rozstrzygnięcie NSA zapadło 10 stycznia 2012 r. (II FSK 1326/10) oraz 19 grudnia 2011 r. (II FSK 902/10). Podobnie orzekają sądy pierwszej instancji (np. WSA w Warszawie w wyrokach 27 lipca 2011 r., III SA/Wa 3079/10 oraz III SA/Wa 3046/10).
...i fiskusa
Ugruntowana już, można powiedzieć, linia orzecznicza w sprawie akcjonariuszy SKA – osób fizycznych nie przekonuje jednak organów podatkowych. Co prawda uznają one, że przychód akcjonariusza SKA jest przychodem z działalności gospodarczej (np. interpretacja Izby Skarbowej w Łodzi z 30 stycznia 2012 r. IPTP-B2/415-680/11-2/MP) oraz że może być opodatkowany stawką liniową (interpretacje Izby Skarbowej w Łodzi z 27 stycznia 2012 r., IPTPB2/415-659/11-4/Akr oraz IPTPB2/415-657/11-5/Akr). Na tym jednak zbieżność z orzecznictwem się kończy.
Fiskus stoi bowiem nieodmienne na stanowisku, że konieczne jest bieżące płacenie zaliczek na PIT. W przywołanej już interpretacji z 27 stycznia 2012 r. łódzka Izba Skarbowa wskazała, że podatniczka „w związku z uzyskiwanymi dochodami z tytułu udziału w zysku spółki komandytowo- akcyjnej zobowiązana jest w trakcie roku do wpłacania zaliczek na podatek dochodowy, a po zakończeniu roku podatkowego (powinna – przyp. aut.) złożyć stosowne zeznanie podatkowe”. Do tego samego wniosku organ ten doszedł we wspomnianej interpretacji z 30 stycznia 2012 r. oraz w interpretacji z 18 stycznia 2012 r. (IPTPB2/415-670/11-4/KR).
Identycznie orzekła Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacjach z 10 stycznia 2012 r. (IBPBI/1/415-1090/11/AP, IBPBI/1/415-1070/11/AP). Jej zdaniem dochody, które podatnik będzie uzyskiwał jako akcjonariusz SKA, powinien zaliczać do źródła przychodów, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy PIT, jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza.
Moment uzyskania tego przychodu należy zatem ustalić według zasad określonych w art. 14 ustawy o PIT z uwzględnieniem charakteru zdarzeń gospodarczych powstałych w trakcie prowadzenia przez spółkę działalności gospodarczej. Przy czym przypadający na wspólnika przychód należy ustalić proporcjonalnie do jego udziału w zysku spółki, tj. zgodnie z art. 8 ust. 1 tej ustawy. W konsekwencji, jak wskazała Izba, podatnik w ciągu roku podatkowego zobowiązany będzie wpłacać zaliczki na podatek dochodowy.
W interpretacji z 29 grudnia 2011 r. (IPPB1/415-959/11-2/EC) Izba Skarbowa w Warszawie również uznała przychód akcjonariusza SKA z dywidendy za przychód z działalności gospodarczej, od którego konieczne jest płacenie miesięcznych zaliczek na PIT.
Mirosława Zugaj doradca podatkowy w Grant Thornton Frąckowiak sp. z o.o. sp.k.
Komentuje Mirosława Zugaj, doradca podatkowy w Grant Thornton Frąckowiak sp. z o.o. sp.k.
Nie pierwszy raz organy podatkowe upierają się przy swoim zdaniu, mimo że orzecznictwo jest zupełnie odmienne.
Czasem ich upór osiągał swoisty „sukces”. Działo się tak np. w kwestii opodatkowania abonamentów medycznych czy imprez integracyjnych. W wypadku tych świadczeń, mimo braku zmian w przepisach, w ciągu kilku lat zmieniło się stanowisko fiskusa na niekorzyść podatników i zostało zaakceptowane przez sądy.
Czy podobnie będzie z opodatkowaniem akcjonariusza SKA? Miejmy nadzieję, że nie. Oznaczałoby to bowiem konieczność płacenia zaliczek od przychodów, które nigdy mogą nie zostać osiągnięte. Choćby z tego względu, że akcje w SKA mogą być zbyte pod koniec roku podatkowego spółki i wówczas akcjonariusz, który płacił zaliczki na podatek, ale zbył akcje, nigdy nie otrzyma dywidendy.
