Fiskus powinien przeprowadzić takie postępowanie, jeśli tylko z wniosku podatnika wynika, że źródłem tej nadpłaty jest wadliwe wykonanie decyzji (zapłata kwoty wyższej niż wynikająca z decyzji).
Taki jest wniosek z wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 27 czerwca 2011 (I SA/Gd 410/ 11).
Nie ma nadpłaty, nie ma sprawy
Spółka wniosła o zwrot nienależnie zapłaconego VAT za marzec 1999. Twierdziła, że urząd dwukrotnie zaliczył część nadwyżki podatku naliczonego nad należnym za wrzesień 2000 na poczet tego samego zobowiązania podatkowego. Tymczasem część tej nadwyżki stanowiła nadpłatę i powinna być zwrócona (chodziło o 2925 zł).
Urząd skarbowy odmówił jednak wszczęcia postępowania. Jego zdaniem ze zgromadzonych dowodów nie wynika, aby istniała nadpłata. Stwierdził, że określona część nadwyżki podatku została zaliczona na poczet zaległości w VAT za marzec 1999, a sporne 2925 zł na poczet sankcji VAT.
Spółka odwołała się do izby skarbowej, ale ta była tego samego zdania co urząd skarbowy. Złożyła więc skargę do WSA. Zarzuciła w niej, że dodatkowe zobowiązanie w VAT nie jest podatkiem, lecz sankcją administracyjną, nie może więc być zaległością podatkową. Jej zdaniem organy podatkowe błędnie przyjęły, że nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym za wrzesień 2000 zaliczono na poczet sankcji za marzec 1999.
Zarzuciła również naruszenie art. 165a § 1 ordynacji podatkowej (dalej op) przez bezzasadną odmowę wszczęcia postępowania w sprawie. Przepis ten mówi, że gdy żądanie zostało wniesione przez osobę niebędącą stroną lub z jakichkolwiek innych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte, organ podatkowy wydaje postanowienie o odmowie >patrz ramka.
Interwencja NSA
WSA w Gdańsku za pierwszym razem oddalił skargę. W tej sytuacji spółka złożyła skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który przyznał jej rację i skierował sprawę do ponownego rozpatrzenia.
Zdaniem NSA nie było w sprawie okoliczności uniemożliwiających wszczęcie postępowania z wniosku spółki. Przywołana przez organy podatkowe decyzja z 2001 r. nie mogła być uznana za „inną przyczynę” w rozumieniu art. 165a § 1 op, uzasadniającą odmowę wszczęcia postępowania.
To dlatego że „odmowa wszczęcia postępowania uzasadniona jest nie samym faktem istnienia wcześniej wydanych decyzji w przedmiocie określenia zaległości lub zobowiązań w tym podatku z okresów objętych wnioskiem, lecz faktem ingerencji wniosków o nadpłatę w przedmiot rozstrzygnięcia objętego tymi decyzjami”. NSA stwierdził, że w tej sprawie taka sytuacja nie miała miejsca.
Spółka podważyła prawidłowość realizacji ciążącego na niej zobowiązania podatkowego określonego w decyzji z 2001 r. Na skutek wykonania tej decyzji uiściła podatek w kwocie wyższej, niż była należna. W opinii NSA „istniejąca decyzja nie stanowiła przeszkody uniemożliwiającej załatwienie wniosku”.
NSA wskazał, że organy podatkowe powinny były porównać to co wynikało z decyzji z 2001 r. z rozmiarem faktycznej realizacji powinności przez spółkę (czyli dokonanych przez nią wpłat oraz zaliczeniem kwoty przypadającej spółce do zwrotu za 2000 r. na poczet zaległości objętych decyzją). Dopiero wynik tego porównania stanowiłby o istnieniu lub braku nadpłaty.
Ponowne orzeczenie WSA
Po przekazaniu sprawy przez NSA do ponownego rozpatrzenia WSA uwzględnił racje spółki.
Orzekł, że złożony przez nią wniosek nie ingerował w decyzję dotyczącą VAT, w tym również w zakresie istnienia zaległości podatkowych. Jego rozpatrzenie nie prowadziłoby do wydania kolejnej decyzji w tym samym przedmiocie.
Zakres decyzji z 2001 r. dotyczył wymiaru VAT wraz z określeniem zaległości w tym podatku. Natomiast wniosek podatnika dotyczył żądania rozstrzygnięcia w sprawie nadpłaconego podatku względem tego, który był należny zgodnie ze wspomnianą decyzją.
Zatem uprzednie wydanie decyzji określającej zaległość podatkową (lub zobowiązanie podatkowe) nie stanowi w rozumieniu art. 165a § 1 op przyczyny odmowy wszczęcia postępowania podatkowego dotyczącego określenia nadpłaty w tym samym podatku, jeżeli według wniosku podatnika źródłem tej nadpłaty ma być wadliwe wykonanie decyzji.
Organ podatkowy dopiero w toku postępowania zainicjowanego złożonym wnioskiem ma możliwość i obowiązek oceny jego zasadności i stosownie do jej wyniku wydania decyzji w sprawie określenia nadpłaty.
Odmowa wszczęcia postępowania
Art. 165a § 1 op podaje „inne przyczyny”, z których postępowanie nie może być wszczęte. Nie określa jednak, co należy przez nie rozumieć. W praktyce może to być:
- brak w przepisach ustaw podatkowych podstawy do rozstrzygnięcia treści żądania podatnika w trybie postępowania podatkowego,
- toczące się postępowanie podatkowe w danej sprawie,
- sytuacja, gdy w sprawie zapadła już decyzja.
Autorka jest doradcą podatkowym, starszą konsultantką w MDDP Doradztwo podatkowe
Czytaj też:
Zobacz:
» Dobra Firma » Podatki i księgi » W urzędzie skarbowym » Nadpłata
» Podatki » W urzędzie skarbowym » Zaległości podatkowe
»
»
