Pożyczka polega na tym, że dający ją zobowiązuje się przenieść na własność osoby biorącej określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a ta zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy bądź tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości (art. 720 kodeksu cywilnego).

Szef pomaga w miarę możliwości

Nic nie stoi na przeszkodzie, abyśmy udzielali członkom załogi pożyczek, dopingując do  realizacji marzeń o własnym mieszkaniu, domu czy ich remoncie. Przepisy nas do tego zachęcają, a zwłaszcza art. 16 kodeksu pracy, w świetle którego pracodawca – stosownie do  możliwości i warunków – zaspokaja bytowe, socjalne i kulturalne potrzeby pracowników.

Często korzystamy z takiej możliwości, przyznając zatrudnionym taki zastrzyk finansowy z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (zfśs). Zfśs istnieje właśnie po to, by wspomagać z niego niezamożnych podwładnych, m.in. w planach mieszkaniowych.

Regulaminy zfśs przewidują zasady przyznawania pożyczek mieszkaniowych, warunki, po spełnieniu których możemy ewentualnie komuś je umorzyć, oraz elementy umowy pożyczki. Gdy nie tworzymy zfśs, takich pożyczek wolno nam również udzielać ze środków obrotowych firmy.

Zwrotna pomoc to nie przychód

Sam fakt przekazania pracownikowi mieszkaniowej pożyczki nie kreuje jeszcze przysporzenia majątkowego, ponieważ ten musi ją oddać w poszczególnych rozłożonych w czasie ratach.

Nie ma więc mowy o jakimkolwiek przychodzie podlegającym składkom na  ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz podatkowi dochodowemu od osób fizycznych. Dlatego że obdarowany nie uzyskuje z tego tytułu żadnej korzyści.

Preferencyjne zasady

Wątpliwości budzi status udzielonej zatrudnionemu mieszkaniowej pożyczki z preferencyjnymi odsetkami, znacznie niższymi od bankowych (np. 1 – 2 proc.) bądź nieoprocentowanej.

Wielu ekspertów uważało w takiej sytuacji, że tu już mamy do czynienia z korzyścią zatrudnionego polegającą na zaoszczędzeniu na odsetkach, a więc z przychodem ze stosunku pracy w rozumieniu art. 12 ustawy z 26 lipca 1991 o podatku dochodowym od  osób fizycznych (DzU z 2010 r. nr 51, poz. 307 ze zm.; dalej ustawa o PIT).

Radzili opodatkować różnicę między np. średnim oprocentowaniem stosowanym przez banki a preferencyjnym, wynikającym z umowy pożyczki z zakładem pracy. Takie też tezy można było znaleźć w ówczesnych pismach organów podatkowych. Jednak mamy dobrą wiadomość. Od kilku lat interpretacje podatkowe są korzystne dla pracowników.

Nieoprocentowanych bądź nisko oprocentowanych pożyczek nie uznają za powodujące powstanie przychodu ze stosunku pracy i nie nakazują z tego tytułu zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Potwierdzają to np., jeśli chodzi o takie preferencyjne pożyczki pochodzące:

- z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych – indywidualna interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 25 lutego 2011 (IBPBII/1/415-958/10/HK),

- ze środków obrotowych zakładu pracy – indywidualne interpretacje dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 15 listopada 2010 (IBPBII/ 1/415-693/10/MK) i dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 30 sierpnia 2010 (IPPB2/415-529/ 10-4/AK).

Skoro dana korzyść majątkowa nie jest przychodem podatkowym ze stosunku pracy, nie odprowadzamy od niej również składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Podstawę wymiaru tych ostatnich stanowi bowiem przychód ze stosunku pracy w rozumieniu ustawy o PIT.

Najczęstsze przyczyny regulaminowe

Więcej trudności przysparza jednak służbom płacowym firm samo umorzenie pożyczki mieszkaniowej.

Kiedy to jest dopuszczalne, powinien dokładnie wskazywać regulamin zfśs bądź inaczej sformalizowane zasady udzielania pożyczek mieszkaniowych ze środków obrotowych przedsiębiorcy.

Najczęściej regulaminy pozwalają na to w razie

- trudnej sytuacji materialnej, rodzinnej czy życiowej podwładnego,

- zaistnienia nieszczęścia, które go dotknęło (pożar, okradzenie z dobytku, zalanie gospodarstwa wskutek powodzi), czy

- śmierci jego bądź członka rodziny będącego jej głównym żywicielem.

Wtedy już nie ma ucieczki i trzeba niemal zawsze od takiego przysporzenia pracownika odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy, a czasami składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.

Zaniżone odsetki nie zwiększają podatku

Najnowsze interpretacje podatkowe nie dopatrują się powstania przychodu w sytuacji, gdy pracodawca przyznał podwładnemu pożyczkę mieszkaniową wolną od odsetek bądź obciążoną małym oprocentowaniem, pod warunkiem że

- pracodawca nie prowadzi działalności gospodarczej w zakresie udzielania pożyczek i

- w firmie obowiązują jasne i jednakowe dla wszystkich zatrudnionych reguły udzielania pożyczek.

 

Czytaj również:

Zobacz więcej w serwisach:

» Podatki i księgi » Podatek dochodowy » Dochody pracownika i zleceniobiorcy » Świadczenia dla pracowników » Pożyczki

» Kadry i płace » ZUS » Składki ZUS » Świadczenia dla pracowników