Do książek wytworzonych metodami poligraficznymi, opisanych symbolem PKWiU 22.11, stosuje się 7-proc. stawkę VAT. Do końca 2010 r. obowiązują dodatkowo przepisy przejściowe, które umożliwiają opodatkowanie książek zerową stawką, jeżeli są klasyfikowane do PKWiU 22.11 (klasyfikacja statystyczna z 1997 r.).

Choć Ministerstwo Finansów wystąpiło do Komisji Europejskiej o przedłużenie stosowania stawki 0 proc. VAT na książki, to jednak do tej pory nie ma rozstrzygnięcia w tej kwestii na szczeblu unijnym.

[srodtytul]Bez preferencji[/srodtytul]

Część wydawanych w Polsce książek jest jednak opodatkowana według podstawowej stawki VAT, czyli 22 proc. (od stycznia 2011 r. prawdopodobnie 23 proc.). Dotyczy to książek innych niż drukowane, np. na płytach CD.

Czy rzeczywiście postępowanie ustawodawcy i stosowanie obniżonych stawek VAT wyłącznie na książki drukowane jest prawidłowe? Czy książka jest zbiorem kilku kartek, czy też treścią, którą czytelnik chce poznać bez względu na formę, w jakiej jest ona zaprezentowana?

Dla większości czytelników książka to przede wszystkim treść, a nie forma. Książką jest więc zarówno tradycyjna książka, którą możemy kupić w księgarni, jak również książka na płycie CD odtwarzana na komputerze, audiobook.

[srodtytul]Nośnik bez znaczenia[/srodtytul]

Patrząc logicznie na tę kwestię, nie ma podstaw do rozróżnienia stawki VAT w zależności od nośnika, na którym sprzedawana jest książka. Skoro dla nabywcy jako przedmiot transakcji liczy się treść, a nie papier, na którym treść ta jest zapisana, to nie ma znaczenia, w jakiej formie treść ta jest dostarczona. Może więc to być zarówno forma papierowa, jak i płyta CD.

Dziwi również odmienne traktowanie książek w zależności od aktu prawnego. Klasyfikacja statystyczna z 2008 r. – która dla celów podatkowych będzie miała zastosowanie najprawdopodobniej od 1 stycznia 2011 r. – w tym samym grupowaniu PKWiU 58 wymienia książki drukowane (PKWiU 58.11.1) i książki wydane na dyskach, taśmach i innych nośnikach (PKWiU 58.11.2).

Skoro więc ustawodawca na gruncie [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=6FF1B3DB3A56CDE61AE6BABE06EB4432?id=290562]rozporządzenia wprowadzającego Polską Klasyfikację Wyrobów i Usług[/link] traktuje w identyczny sposób książki na dyskach i drukowane, to nie ma logicznego uzasadnienia, żeby traktować je inaczej na gruncie [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=17D1F175CBC1000681743E9D550EDE8C?n=1&id=172827&wid=337454]ustawy o VAT[/link] i aby książki na dyskach były opodatkowane inną stawką VAT niż te na papierze.

Opisywany problem zauważyła także Unia Europejska, zmieniając załącznik III do dyrektywy 2006/112, określający towary, w stosunku do których mogą zostać obniżone stawki VAT.

[srodtytul]Zmiany w prawie unijnym[/srodtytul]

Zgodnie z dyrektywą obniżoną stawkę VAT stosuje się m.in. do „dostarczania książek na wszystkich nośnikach fizycznych, również w formie wypożyczeń w bibliotekach (łącznie z broszurami, ulotkami i podobnymi materiałami drukowanymi, albumami, książeczkami obrazkowymi, do rysowania lub kolorowania dla dzieci, nutami drukowanymi lub w postaci rękopisu, mapami, mapami hydrograficznymi lub podobnymi), dzienników i periodyków, z wyłączeniem materiałów, które w całości lub w przeważającej mierze służą celom reklamowym”.

[srodtytul]Niewykorzystana furtka[/srodtytul]

Działania ministerstwa niewątpliwie dotykają osoby niewidome i starsze. Zastosowanie obniżonej stawki VAT (bez względu na to, czy będzie to stawka 0 proc., 7 proc., czy planowana 8 proc.) wyłącznie na książki papierowe oznacza, że audiobooki, a więc książki w dużej mierze przeznaczone dla osób niedowidzących, będą opodatkowane stawką 22 proc. (a w razie ziszczenia się planów Ministerstwa Finansów od 1 stycznia 2011 r. 23 proc.).

Wydaje się, że ministerstwo nie widzi tego problemu. Do tej pory nie było skłonne do wdrożenia korzystnych dla podatników rozwiązań, w sytuacji gdy taka możliwość – a nie obowiązek – wynika z przepisów dyrektywy. Potwierdzają to także trwające prace nad nowelizacją ustawy o VAT.

Nowelizacja nie przewiduje wprowadzenia obniżonej stawki VAT na książki inne niż drukowane. Warto, by ustawodawca ponownie przemyślał kwestię opodatkowania książek na CD i audiobooków, biorąc pod uwagę cele, jakim ma służyć książka, i regulacje prawa wspólnotowego.

[i]Autorzy są doradcami podatkowymi w Kancelarii Doradztwa Podatkowego Roberta Bema w Warszawie[/i]