Polscy eksporterzy muszą się do nich dostosować od 1 grudnia 2008 r.

Do końca listopada 2008 r. za eksport towarów uważało się potwierdzony przez urząd celny wywóz towaru z terytorium kraju poza terytorium Wspólnoty w wykonaniu czynności określonych w art. 7 ust. 1 pkt 1 – 4 ustawy. Natomiast od 1 grudnia 2008 r. eksportem jest wspomniany wywóz towarów w wykonaniu czynności określonych w art. 7 ustawy.

[srodtytul]Nieodpłatna dostawa to też eksport[/srodtytul]

[b]Efektem tej zmiany jest objęcie definicją eksportu towarów również wywozu towaru poza terytorium UE w ramach nieodpłatnej dostawy towarów [/b](o której mowa w art. 7 ust. 2). Do 30 listopada 2008 r. za eksport towarów nie uznawało się np. wywozu towarów poza UE w ramach darowizny. Od 1 grudnia 2008 r. również w takich wypadkach będzie możliwe zastosowanie stawki 0 proc. VAT.

[ramka][b]Przykład [/b]

Polska firma A przekazała nieodpłatnie rosyjskiej firmie Z dwie maszyny produkcyjne. Obie zostały wywiezione do Rosji.

Załóżmy, że:

- dostawa pierwszej maszyny nastąpiła w listopadzie 2008 r.

- nie będzie to eksport towarów, ponieważ do 30 listopada 2008 r. definicja eksportu towarów nie obejmowała nieodpłatnej dostawy towarów. Dostawa ta będzie wiec objęta stawką 22 proc. VAT;

- dostawa drugiej maszyny nastąpiła w grudniu 2008 r. – jeśli firma A będzie miała odpowiednie dokumenty celne, wykaże tę dostawę ze stawką 0 proc., jako eksport towarów. Od 1 grudnia 2008 r. definicja eksportu towarów obejmuje bowiem również nieodpłatną dostawę towarów (a więc czynności, o których mowa w art. 7 ust. 2 ustawy o VAT).[/ramka]

[srodtytul]Nowy moment powstania obowiązku podatkowego [/srodtytul]

Do 30 listopada 2008 r., zgodnie z art. 19 ust. 6 ustawy o VAT, obowiązek podatkowy w eksporcie towarów powstawał z chwilą potwierdzenia przez urząd celny wywozu towarów poza terytorium Wspólnoty. Od 1 grudnia 2008 r. przepis ten został skreślony. Obowiązek podatkowy powstaje więc teraz na zasadach ogólnych przewidzianych w art. 19 ust. 1 – 4 ustawy o VAT, a więc z chwilą wydania towaru, a jeżeli dostawa powinna być potwierdzona fakturą, to z chwilą wystawienia faktury VAT, nie później jednak niż w siódmym dniu, licząc od dnia wydania towaru. Zmiana momentu powstania obowiązku podatkowego ma również istotne konsekwencje, jeśli chodzi o moment wykazania zerowej stawki w eksporcie towarów. Przedstawimy to na przykładach.

[ramka]Przykład

[b]Jak było[/b]

Dostawa towarów nastąpiła 30 września 2008 r. Tego też dnia wystawiono fakturę VAT. 5 października 2008 r. otrzymano dokument celny potwierdzający wywóz towaru poza terytorium Wspólnoty. Wynika z niego, że towar opuścił terytorium UE 2 października 2008 r.

W tym wypadku eksporter:

- w deklaracji za wrzesień 2008 r. nie powinien nic wykazywać, ponieważ obowiązek podatkowy powstał dopiero w momencie potwierdzenia wywozu towaru poza UE, czyli w październiku 2008 r.;

- w deklaracji za październik 2008 r. powinien wykazać dostawę ze stawką 0 proc. jako eksport towarów.

[b]Jak jest[/b]

Dostawa towarów nastąpiła 30 grudnia 2008 r. Tego też dnia wystawiono fakturę VAT.

5 stycznia 2009 r. otrzymano dokument celny potwierdzający wywóz towaru poza terytorium Wspólnoty. Wynika z niego,że towar opuścił terytorium UE 2 stycznia 2009 r. W tym wypadku eksporter powinien wykazać dostawę eksportową ze stawką 0 proc. już w deklaracji za grudzień 2008 r. Od 1 grudnia 2008 r. obowiązek podatkowy powstaje bowiem na zasadach ogólnych, a więc w omawianej sytuacji w dniu wystawienia faktury VAT (czyli 30 grudnia 2008 r.).

Nie ma natomiast żadnego znaczenia dla momentu jego powstania data potwierdzenia wywozu towaru poza terytorium Wspólnoty przez właściwy urząd celny.[/ramka]

[ramka]Przykład

[b]Jak było[/b]

Polska firma A 29 czerwca 2008 r. sprzedała towar rosyjskiej firmie Z. Dostawa ta spełniała warunki eksportu bezpośredniego. Na początku lipca 2008 r. otrzymała dokument wewnętrznego urzędu celnego, z którego wynikało, że towar ten objęto procedurą wywozu 2 lipca 2008 r. Dokument celny potwierdzający wywóz towaru poza terytorium Wspólnoty 2 lipca 2008 r. otrzymała 29 października 2008 r. Eksporter w deklaracji:

- za czerwiec 2008 r. nie powinien nic wykazywać, ponieważ w czerwcu nie powstał obowiązek podatkowy (powstawał on w momencie potwierdzenia wywozu towaru poza UE, czyli 2 lipca 2008 r.);

- za lipiec 2008 r. również nie powinien nic wykazywać.

Co prawda w lipcu 2008 r. powstał obowiązek podatkowy w eksporcie towarów, ale skoro mamy do czynienia z eksportem bezpośrednim i podatnik miał dokument wewnętrznego urzędu celnego potwierdzający objęcie towaru procedurą wywozu, to korzystał z tzw. miesięcznego przesunięcia, czyli w deklaracji za lipiec sprzedaż tę pominął (miesięczne przesunięcie liczy się od momentu powstania obowiązku podatkowego);

- za sierpień 2008 r. powinien wykazać dostawę ze stawką krajową (22 proc.), ponieważ przed złożeniem deklaracji za ten miesiąc nadal nie miał dokumentu celnego potwierdzającego wywóz towaru poza UE;

- w deklaracji za październik 2008 r. mógł zmniejszyć obrót objęty stawką 22 proc. i wykazać sprzedaż eksportową objętą stawką 0 proc.

[b]Jak jest[/b]

Załóżmy, że polska firma A. sprzeda towar rosyjskiej firmie Z 29 czerwca 2009 r. (eksport bezpośredni). Na początku lipca 2009 r. otrzyma dokument wewnętrznego urzędu celnego, z którego wynika,

że towar objęto procedurą wywozu 2 lipca 2009 r. Dokument celny potwierdzający 2 lipca 2009 r. wywóz towaru poza terytorium Wspólnoty firma A otrzyma 29 października 2009 r. W takim wypadku w deklaracji:

- za czerwiec 2009 r. pominie tę sprzedaż.

Od 1 grudnia 2008 r. obowiązek podatkowy powstaje na zasadach ogólnych, a więc w omawianej sytuacji w dniu wystawienia faktury, czyli 29 czerwca 2009 r. Ponieważ podatnik ma dokument wewnętrznego urzędu celnego potwierdzający objęcie towaru procedurą wywozu, to korzysta z tzw. miesięcznego przesunięcia;

- za lipiec 2009 r. – ponieważ przed złożeniem deklaracji za ten miesiąc podatnik nadal nie ma dokumentu celnego potwierdzającego wywóz towaru poza UE, w deklaracji tej należy wykazać dostawę ze stawką krajową (22 proc.);

- za październik 2009 r. może zmniejszyć obrót objęty stawką 22 proc. i wykazać sprzedaż eksportową objętą stawką 0 proc.[/ramka]

[ramka][b]Uwaga na transakcje w okresie przejściowym[/b]

W związku ze zmianą momentu powstania obowiązku podatkowego dla eksportu towarów ustawodawca wprowadził przepisy przejściowe. W świetle art. 7 ustawy z 7 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, w przypadku gdyby w stosunku wyeksportowanych towarów nie powstał obowiązek podatkowy do 30 listopada 2008 r. na podstawie starych przepisów (a więc obowiązujących do 30 listopada 2008 r.) oraz po 1 grudnia 2008 r. na podstawie nowych przepisów (a więc obowiązujących od 1 grudnia 2008 r.), to obowiązek ten powstaje na podstawie starych regulacji.

[b]Przykład [/b]

Damian K. 30 listopada 2008 r. sprzedał towary rosyjskiej firmie Z i tego też dnia wystawił fakturę VAT. Urząd celny potwierdził wywóz towaru poza terytorium Wspólnoty 4 grudnia 2008 r. Zgodnie ze starymi regulacjami obowiązek podatkowy powstałby 4 grudnia 2008 r. (czyli w dniu potwierdzenia wywozu poza terytorium Wspólnoty), natomiast zgodnie z nowymi przepisami 30 listopada 2008 r. (czyli w dniu wydania towaru). Zgodnie z przepisami przejściowymi w takim wypadku należy zastosować stare regulacje, a więc obowiązek podatkowy powstanie 4 grudnia 2008 r.[/ramka]

[ramka][b]Co się zmieniło od 1 grudnia 2008 r.[/b]

- pojawiła się nowa definicja eksportu towarów, obejmująca także nieodpłatną dostawę,

- zlikwidowany został szczególny moment powstania obowiązku podatkowego w eksporcie towarów,

- zmienił się termin na otrzymanie dokumentów celnych uprawniających do wykazania zerowej stawki VAT,

- w wypadku eksportu pośredniego wprowadzono możliwość przesunięcia rozliczenia o miesiąc (w razie braku potwierdzenia wywozu); wcześniej dotyczyło to tylko eksportu bezpośredniego,

- zmieniły się zasady rozliczenia powrotu do Polski wyeksportowanego wcześniej towaru. [/ramka]

[i]Autorka jest doradcą podatkowym[/i]