Wariantów jest sporo, można opodatkować je stawką 7 proc., 22 proc., zwolnić z podatku albo w ogóle wyłączyć spod VAT.

Najwięcej argumentów przemawia za zwolnieniem podatkowym, gdy są to usługi związane z kulturą, i stosowaniem stawki 7 proc., gdy mamy do czynienia z innymi usługami twórców i artystów wynagradzanymi w formie honorariów za przekazanie lub udzielenie licencji do praw autorskich lub praw do artystycznego wykonania.

[b]Wykonuję usługi artystyczne z kodem EKD 92.31 „Artystyczna i literacka działalność twórcza”. Do tej pory sądziłam, że moja działalność jest zwolniona z VAT. Teraz powiedziano mi, że powinnam odprowadzać 7 proc. VAT, a niektórzy twierdzą nawet, że 22 proc. Kto ma rację?[/b] – pyta czytelniczka DF.

Aby odpowiedzieć na to pytanie, musimy przede wszystkim wiedzieć, jak usługi czytelniczki są klasyfikowane według Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług. Przywołana przez czytelniczkę Europejska Klasyfikacja Działalności nie obowiązuje w Polsce dla celów statystycznych, a nawet gdyby tak było, to dotyczy ona działalności gospodarczej. Tymczasem dla celów VAT ważna jest PKWiU.

[srodtytul]Złóż wniosek o opinię [/srodtytul]

W pierwszej kolejności więc czytelniczka powinna sprawdzić, pod jakim symbolem PKWiU grupowane są świadczone przez nią usługi. W razie wątpliwości można złożyć wniosek o opinię statystyczną. Składamy go do Ośrodka Standardów Klasyfikacyjnych Urzędu Statystycznego w Łodzi (ul. Suwalska 29, 93-176 Łódź). Można przesłać go pocztą, e-mailem: [mail=KlasyfikacjeUSLDZ@stat.gov.pl]KlasyfikacjeUSLDZ@stat.gov.pl[/mail], albo faksem (042 683 90 10). Za opinię statystyczną trzeba zapłacić 50 zł plus VAT za jedną pozycję klasyfikacyjną.

[srodtytul]Obowiązuje stara klasyfikacja[/srodtytul]

Największy kłopot sprawia jednak to, że otrzymamy odpowiedź zgodną z PKWiU 2008. Tymczasem dla celów VAT (jak i kilku innych podatków) nadal stosuje się PKWiU z [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=74763]rozporządzenia Rady Ministrów z 18 marca 1997 r. (DzU nr 42, poz. 264 ze zm.)[/link]. Nie wystarczy więc znać swój symbol PKWiU, trzeba też mieć pewność, że jest on zgodny z rozporządzeniem z 1997 r.

[srodtytul]Kiedy zwolnione...[/srodtytul]

Jeżeli okaże się, że czytelniczka świadczy usługi związane z kulturą, to może korzystać ze zwolnienia z VAT. Tak wynika z poz. 11 załącznika nr 4 do ustawy o VAT.

Zwolnienie z VAT nie dotyczy tylko:

– usług związanych z taśmami wideo oraz z wszelkimi filmami reklamowymi i promocyjnymi,

– usług związanych z wyświetlaniem filmów i taśm wideo, wyświetlaniem filmów na innych nośnikach oraz filmów reklamowych i promocyjnych,

– usług w zakresie działalności stadionów i innych obiektów sportowych (PKWiU 92.61),

– wstępu na spektakle, koncerty, przedstawienia i imprezy w zakresie twórczości i wykonawstwa artystycznego i literackiego (PKWiU 92.31.2), związane z funkcjonowaniem obiektów kulturalnych (PKWiU 92.32.10), świadczone przez wesołe miasteczka, parki rozrywki, cyrki, dyskoteki, sale balowe (PKWiU 92.33, 92.34.11,92.34.12) oraz wstępu na imprezy sportowe,

– wstępu oraz wypożyczania wydawnictw (PKWiU 22.11, 22.12, 22.13) w zakresie usług świadczonych przez biblioteki, archiwa, muzea i innych usług związanych z kulturą (PKWiU 92.5),

– usług związanych z produkcją filmów i nagrań wideo (PKWiU 92.11), usług związanych z dystrybucją filmów i nagrań wideo (PKWiU 92.12), usług związanych z produkcją filmów i nagrań na innych nośnikach, usług związanych z dystrybucją filmów i nagrań na innych nośnikach,

– wstępu do parków rekreacyjnych, plaż i innych miejsc o charakterze kulturalnym (PKWiU ex 92.72),

– działalności agencji informacyjnych,

– usług wydawniczych,

– usług radia i telewizji (PKWiU 92.2), z pewnymi zastrzeżeniami.

Dodajmy, że aby móc skorzystać z tego zwolnienia, trzeba świadczyć usługi zaklasyfikowane pod symbolem 92 PKWiU. Dodany w tym miejscu w załączniku nr 4 skrót „ex” oznacza, że zwolnienie dotyczy tylko usług z tego grupowania.

[srodtytul]...a kiedy ze stawką 7 proc.[/srodtytul]

Problem polega na tym, że prawie identycznie brzmi również poz. 162 załącznika nr 3 do ustawy o VAT zawierającego wykaz towarów i usług opodatkowanych stawką 7 proc.

Tu także są wymienione „usługi twórców i artystów wykonawców w rozumieniu przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych wynagradzane w formie honorariów za przekazanie lub udzielenie licencji do praw autorskich lub praw do artystycznego wykonania”.

Trzeba jednak podkreślić, że stawka ta dotyczy tylko tych usług, które nie korzystają ze zwolnienia.

[srodtytul]A może bez VAT?[/srodtytul]

Jakby tego było mało, w art. 15 ust. 3a ustawy o VAT mowa jest o wyłączeniu z opodatkowania. Wyłączenie dotyczy właśnie „usług twórców i artystów wykonawców w rozumieniu przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych, wynagradzanych w formie honorariów za przekazanie lub udzielenie licencji do praw autorskich lub praw artystycznego wykonania albo ich wykonanie, w tym również wynagradzanych za pośrednictwem organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi”.

Trzeba jednak pamiętać, że samo przeniesienie na wydawcę autorskich praw majątkowych to za mało, żeby wyłączyć umowę spod VAT. Należy uwzględnić jeszcze art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT. Wynika z niego, że między twórcą i wypłacającym honorarium muszą istnieć więzy prawne co do warunków wykonania umowy, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego (wypłacającego honorarium) za działalność zleceniobiorcy (twórcy) wobec osób trzecich.

Tylko wtedy, gdy spełnione zostaną wszystkie te warunki, umowa nie będzie opodatkowana VAT. Jeśli więc na przykład z umowy nie będzie wynikać, że autor nie ponosi odpowiedzialności wobec osób trzecich, to może być opodatkowana.

[srodtytul]Urzędy patrzą na symbol[/srodtytul]

Pytanie tylko, według jakiej stawki, czy też może z zastosowaniem zwolnienia od podatku? Organy podatkowe ewidentnie mają problem z odpowiedzią. Dlatego niemal w każdej interpretacji wskazują, że podatnik musi przede wszystkim ustalić, jaki symbol PKWiU jest właściwy dla jego działalności.

[srodtytul]Zwolnione są związane z kulturą...[/srodtytul]

Gdy organy podatkowe poznają już właściwy symbol PKWiU, poprzestają na powtórzeniu tego, co wynika z ustawy o VAT i załączników do niej. Dla podatników to trochę mało, bo z przytoczonych wcześniej przepisów trudno wywieść, dlaczego zastosować stawkę 7 proc., a nie zwolnienie, i odwrotnie. Wskazówkę dała [b]Izba Skarbowa w Opolu w interpretacji z 16 października 2007 r. (PP-II-4492-0001/07/IW)[/b]: „Zwrócenia uwagi wymaga fakt, że w poz.162 załącznika nr 3 wymieniono tylko usługi pozostałych twórców, których utwory nie są związane z kulturą”.

Na to samo zwrócił uwagę również [b]Urząd Skarbowy w Grodzisku Mazowieckim w interpretacji z 24 stycznia 2006 r. (1406/VAT/443-8/MT/06)[/b]: „usługi twórców i artystów wykonawców w rozumieniu przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych, jeżeli związane są z kulturą (tzn. mieszczą się w grupowaniu PKWiU ex 92), korzystają ze zwolnienia od podatku VAT”.

[srodtytul]...inne opodatkowane[/srodtytul]

Innymi słowy „jeśli wykonywane przez stronę czynności – napisanie artykułu i przeniesienie na wydawnictwo przez autora praw autorskich – w formie udzielenia licencji – do napisanego przez siebie utworu literackiego w zakresie prawa podatkowego, wynagradzane w formie honorarium, zostaną zakwalifikowane do PKWiU nr 92.31.22-00.00, tj. jako »Usługi świadczone przez autorów, kompozytorów, rzeźbiarzy, artystów estradowych i innych indywidualnych artystów«, wówczas wykonywane czynności będą korzystać ze zwolnienia” (przytaczana wcześniej interpretacja opolskiej izby skarbowej).

Podobnie stwierdziła [b]Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 16 stycznia 2008 r. (IPPP1-443-663/07-2/MP) oraz z 25 lutego 2008 r. (IP-PP2-443-646/07-5/PW), a wcześniej Urząd Skarbowy Warszawa-Mokotów w interpretacji z 5 czerwca 2007 r. (1433/NG/ GV/443-38/2007/LŚ)[/b].

Natomiast „usługi twórców i artystów wykonawców, w rozumieniu przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych, wynagradzane w formie honorariów za przekazanie lub udzielenie licencji do praw autorskich lub praw do artystycznego wykonania, które nie mieszczą się w grupowaniu PKWiU 92, korzystają z opodatkowania stawką VAT w wysokości 7 proc., co wynika z poz. 162 załącznika nr 3 do ustawy, w związku z art. 41 ust. 2 ustawy”[b] (interpretacja Urzędu Skarbowego w Żywcu z 31 lipca 2006 r., PP/ 443-34/ 2006BW)[/b].

[srodtytul]Raczej nie 22 proc.[/srodtytul]

Ale można też spotkać stanowisko, że usługi twórców, zwłaszcza tych związanych z dziennikarstwem, są zaklasyfikowane pod PKWiU 92.40 („Usługi świadczone przez agencje informacyjne”) i z tego powodu opodatkowane stawką 22 proc. Tak stwierdził[b] Urząd Skarbowy Kraków-Podgórze w interpretacji z 29 kwietnia 2006 r. (PP/443-42/06)[/b].

[b]Jednak pogląd ten podważyła Izba Skarbowa w Krakowie w interpretacji z 21 września 2006 r. (PP-3/449/48/ 06)[/b], w której czytamy: „na podstawie zawartej umowy usługodawca przenosi na usługobiorcę majątkowe prawa autorskie do dzieła. Według PKWiU przedmiotowe usługi mieszczą się w grupowaniu 92.40.10-00.00 »Usługi świadczone przez agencje informacyjne«. (...) w ocenie dyrektora Izby Skarbowej przedmiotowe usługi, które polegają na przeniesieniu autorskich praw majątkowych do utworu, odpowiadają usługom wymienionym w poz. 162 załącznika nr 3 do ustawy o VAT. W opinii dyrektora Izby Skarbowej, w użytym w zapisie poz. 162 sformułowaniu: »przekazanie lub udzielenie licencji do praw autorskich...« zawarty jest zarówno przypadek przeniesienia autorskich praw majątkowych w drodze sprzedaży, jak i przypadek udzielenia licencji. Wynika to stąd, że w świetle postanowień rozdziału 5 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych autorskie prawa majątkowe do utworu mogą przejść na inne osoby na podstawie umowy o przeniesieniu autorskich praw majątkowych lub na podstawie umowy o korzystaniu z utworu, zwanej licencją. Zatem sytuacja, w której usługodawca za wynagrodzeniem przenosi autorskie prawa majątkowe do utworu i w związku z tym uzyskuje status twórcy, spełnia dyspozycję zapisu poz. 162 załącznika nr 3 do ustawy o VAT”.

W efekcie – jak stwierdziła izba skarbowa – usługi reportersko-dziennikarskie jako usługi wynagradzane w formie honorariów za przeniesienie praw autorskich do utworów w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych są opodatkowane według stawki 7 proc., a nie 22 proc. VAT.

[ramka][b]Zwolnienie na artykuły[/b]

Autorzy piszący artykuły świadczą usługi związane z kulturą, są więc zwolnieni z VAT. Takie wnioski można wyciągnąć z opinii Ośrodka Interpretacji Standardów Klasyfikacyjnych Urzędu Statystycznego w Łodzi z 8 października 2004 r. (przedstawiliśmy ją w DF z 3 lutego 2005 r.) oraz z broszury informacyjnej Ministerstwa Finansów wydanej po zmianie ustawy o VAT w 2005 r. (opisywaliśmy ją w DF z 29 września 2005 r.). W tej pierwszej czytamy: „wymienione w piśmie usługi polegające na przeniesieniu praw autorskich na wydawnictwo przez autora (twórcę) w formie udzielenia licencji do napisanego przez siebie utworu literackiego w zakresie prawa podatkowego lub ekonomii (wynagradzane honorariami) należy klasyfikować łącznie z produktem (usługą), którego dotyczą, w grupowaniu PKWiU 92.31.22-00.00 »Usługi świadczone przez autorów, kompozytorów, rzeźbiarzy, artystów estradowych i innych indywidualnych artystów«”.

Wydaje się, że także Ministerstwo Finansów podziela ten pogląd. W broszurze opisuje bowiem przypadek Jana Kowalskiego, który zawarł umowę o dzieło z wydawnictwem na napisanie podręcznika akademickiego i udzielenie praw autorskich. Zdaniem ministerstwa ta czynność podlega zwolnieniu przedmiotowemu, gdyż jest wymieniona w załączniku nr 4 do ustawy (pozycja 11 – usługi w zakresie kultury).

[i]—wp[/i][/ramka]