Art. 86 ust. 16 ustawy o VAT mówi, że mali podatnicy, którzy wybrali kasową metodę rozliczeń VAT, mogą obniżyć podatek należny w rozliczeniu za kwartał, w którym:

-uregulowali całą należność wynikającą z otrzymanej od kontrahenta faktury,

-zapłacili podatek wynikający z dokumentu celnego, z uwzględnieniem kwot wynikających z decyzji, o których mowa w art. 33 ust. 2 i 3 oraz w art. 34 ustawy o VAT

– nie wcześniej jednak niż z dniem otrzymania faktury lub dokumentu celnego.

Pamiętajmy, że częściowe uregulowanie należności nie pozwala na odliczenie podatku naliczonego. Odliczenie VAT naliczonego możliwe będzie dopiero w tym kwartale, w którym uregulowana będzie należność w całości.

W razie sprzedaży ratalnej prawo do obniżenia podatku należnego o naliczony zawarty w fakturze potwierdzającej sprzedaż na raty powstanie dopiero w kwartale, w którym zapłacona będzie ostatnia rata. Potwierdził to Pierwszy Urząd Skarbowy w Lublinie w interpretacji z 5 sierpnia 2004 r. (D-6/443/66/04).

Mały podatnik otrzymał fakturę w marcu 2008 r. i w tym samym miesiącu zapłacił 70 proc. należności. Resztę uregulował w kwietniu. Będzie mógł odliczyć podatek naliczony z tej faktury dopiero w drugim kwartale 2008 r.

Warto też pamiętać, że zapłaty wynikającej z otrzymanej faktury, pomniejszonej o kwoty gwarancyjne, nie można potraktować jako uregulowania całej należności. Zwrócił na to uwagę Urząd Skarbowy Warszawa-Targówek w interpretacji z 21 czerwca 2007 r. (1437/ZP/443/41/EZ/07). Ostateczne rozliczenie sum składanych jako gwarancja (zabezpieczenie) należytego wykonania zobowiązania może być znacznie przesunięte w czasie (nawet na kilka lat). W konsekwencji podatnik może być, w takim wypadku, zmuszony czekać z rozliczeniem podatku naliczonego przez długi okres. Dodatkowe problemy mogą się pojawić w razie zatrzymania całości lub części sum gwarancyjnych, z uwagi na nienależyte wykonanie zobowiązania. Z tego właśnie względu warto rozważyć udzielenie gwarancji (zabezpieczenia) w innej formie niż potrącanie sum gwarancji z należności wynikających z otrzymanych faktur VAT-MP. Jest to ważne zwłaszcza wtedy, gdy kwoty podatku naliczonego wynikające z takich faktur są wysokie.

Realizacja prawa do odliczenia podatku naliczonego nie może nastąpić wcześniej niż przed dniem otrzymania faktury lub dokumentu celnego. Potwierdzają to organy podatkowe, m.in. Urząd Skarbowy Kraków-Stare Miasto w interpretacji z 28 grudnia 2005 r. (PP-1-443-61502-05-168751/174/123/mk). Jeśli zatem przedsiębiorca ureguluje należność za fakturę w całości w czerwcu 2008 r., lecz samą fakturę otrzyma dopiero w lipcu 2008 r., to będzie mógł odliczyć wynikający z niej podatek naliczony dopiero w rozliczeniu za trzeci kwartał 2008 r.

Pamiętajmy, że art. 86 ust. 16 ustawy o VAT określa wprost szczególny moment odliczenia podatku naliczonego tylko w odniesieniu do podatku wynikającego z faktur otrzymanych od kontrahentów oraz dokumentów celnych. W pozostałym zakresie nakazuje stosować odpowiednio art. 86 ust. 10 ustawy o VAT.

Małym podatnikiem VAT jest:

-taki, u którego wartość sprzedaży (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 800 000 euro,

-prowadzący przedsiębiorstwo maklerskie, zarządzający funduszami powierniczymi, będący agentem, zleceniobiorcą lub inną osobą świadczącą usługi o podobnym charakterze, z wyjątkiem komisu, jeżeli kwota prowizji lub innych postaci wynagrodzenia za wykonane usługi (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 30 000 euro.

Przeliczenia na złote kwot wyrażonych w euro dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1000 zł.

Autor jest doradcą podatkowym w BDO Numerica SA