[b]– Prowadzę firmę świadczącą usługi budowlane. Jeśli po wystawieniu faktury w miesiącu zakończenia robót nie otrzymam zapłaty, uzyskanego obrotu i podatku należnego nie wykazuję w rozliczeniu VAT za ten miesiąc. Czasami, przy realizacji dużych zleceń, korzystam z usług podwykonawców. Płacę im z pewnym opóźnieniem. Czy podatek naliczony wynikający z wystawionych przez nich faktur mogę odliczyć dopiero w rozliczeniu za ten miesiąc, w którym im zapłacę?[/b] – pyta czytelnik DF.

Przepisy ustawy o VAT i wydane na jej podstawie rozporządzenia nie łączą – co do zasady – prawa do odliczenia z zapłatą kwoty wynikającej z faktury.

[srodtytul]Od zasady jest odstępstwo[/srodtytul]

Jedynym wyjątkiem jest odliczanie podatku z faktur VAT-MP wystawionych przez małego podatnika a także rozliczanie otrzymywanych przez niego faktur. Jak wynika z § 12 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=173365]rozporządzenia ministra finansów z 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (DzU nr 97, poz. 970)[/mail], podatnik może obniżyć kwotę podatku należnego o kwotę podatku naliczonego określoną w tej fakturze, w rozliczeniu za miesiąc, w którym uregulował część lub całość należności na rzecz małego podatnika. Gdy nie ma zapłaty, odliczenie może nastąpić dopiero w rozliczeniu za ten miesiąc, w którym przypada 90 dzień od dnia otrzymania towaru lub wykonania usługi.

[srodtytul]Wydanie towaru lub wykonanie usługi...[/srodtytul]

Termin, w którym większość podatników jest zobowiązana do wykazania kwot obrotu i podatku należnego w deklaracji podatkowej, wynika z art. 19 ustawy o VAT. Przepis ten wskazuje moment powstawania tzw. obowiązku podatkowego (czyli okres podatkowego rozliczenia dokonanej czynności podlegającej przepisom ustawy). W praktyce obowiązek podatkowy w VAT powstaje najczęściej według zasady ogólnej, czyli z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, przy czym jeżeli czynności te powinny być potwierdzone fakturą, obowiązek powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w siódmym dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

[srodtytul]...albo inne zdarzenia[/srodtytul]

Art. 19 ustawy o VAT określa jednak wiele szczególnych momentów powstawania obowiązku podatkowego związanych nie tylko z rodzajem prowadzonej działalności, ale i ze zdarzeniami ogólnymi. I tak np., jeśli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części. W przypadku usług budowlanych lub budowlano-montażowych obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30 dnia, licząc od dnia wykonania usługi. Jeżeli więc roboty zakończono np. 10 kwietnia, a należność za nie wpłynęła na rachunek wykonawcy dopiero w czerwcu, to obrót i podatek należny trzeba wykazać w rozliczeniu za maj, bo wtedy upływa 30 dzień od dnia zakończenia robót.

Kiedy powstaje obowiązek podatkowy przy wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów i wewnątrzwspólnotowym nabyciu oraz u małych podatników, określają z kolei art. 20 i 21 ustawy o VAT.

[srodtytul]W okresie rozliczeniowym...[/srodtytul]

O terminach odliczania podatku naliczonego mówi art. 86 ust. 10 ustawy o VAT. Co do zasady, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę albo dokument celny. W przypadku importu usług, dostaw towarów, dla których podatnikiem jest ich nabywca, oraz przy wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów – w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu dokonanych czynności.

W niektórych przypadkach prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym przypada termin płatności za nabyte towary i usługi. Dotyczy to faktur dokumentujących nabycie energii elektrycznej i cieplnej, gazu przewodowego, usług telekomunikacyjnych, radiokomunikacyjnych, usług w zakresie rozprowadzania wody, usług w zakresie gospodarki ściekami oraz wywozu i unieszkodliwiania odpadów, pod warunkiem że faktury zawierają informacje, jakiego okresu dotyczą.

W odniesieniu do podatników, którzy utracą lub zrezygnują ze zwolnienia w VAT i sporządzą remanent, o którym mowa w art. 113 ust. 5 i 7, prawo do obniżenia przysługuje w rozliczeniu za okres, w którym remanent sporządzono. W razie stosowania w imporcie towarów procedury uproszczonej, polegającej na wpisie do rejestru zgodnie z przepisami celnymi, obniżenie może być dokonane za okres rozliczeniowy, w którym podatnik dokonał wpisu do rejestru; obniżenie kwoty podatku należnego następuje pod warunkiem dokonania przez podatnika zapłaty podatku wykazanego w tym rejestrze.

[srodtytul]...lub w kolejnej deklaracji[/srodtytul]

Jeżeli, obojętnie z jakiego powodu, podatnik nie odliczył podatku naliczonego w terminach podanych wcześniej, ma prawo to uczynić w deklaracji podatkowej za następny okres rozliczeniowy. Gdyby natomiast przegapił i ten termin, to zgodnie z ust. 13 art. 86 ustawy o VAT może obniżyć kwotę podatku należnego przez korektę deklaracji podatkowej za okres, w którym wystąpiło prawo do obniżenia, nie później jednak niż w ciągu pięciu lat, licząc od początku roku, w którym prawo to wystąpiło.

Terminy obniżania podatku należnego przez małych podatników podane są w ust. 16 i 18 art. 86.

[srodtytul]Zwrot podatku[/srodtytul]

Zapłacenie kwoty wynikającej z wystawionej przez kontrahenta faktury ma decydujące znaczenie dla terminu, w jakim przedsiębiorca uzyska z organu podatkowego zwrot nadwyżki podatku naliczonego nad należnym. Jak mówi bowiem art. 87 ust. 6 ustawy o VAT, naczelnik urzędu skarbowego na umotywowany wniosek podatnika jest zobowiązany zwrócić różnicę podatku (nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym) w terminie 60 dni, licząc od dnia złożenia rozliczenia, gdy kwoty podatku naliczonego, wykazane w deklaracji podatkowej, wynikają z faktur dokumentujących kwoty należności, które zostały w całości zapłacone bezpośrednio podatnikowi będącemu wystawcą faktury, z uwzględnieniem art. 22 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (czyli gdy jest to konieczne – przelewem z rachunku bankowego). Termin 60-dniowy dotyczy sytuacji, gdy podatnik nabył opodatkowane stawką podstawową towary i usługi inne niż środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne.

[i]Autor jest doradcą podatkowym w kancelarii Tax s.c. w Lublinie[/i]