Nie każdy może go ustanowić, ale może to uprościć rozliczenie.
W Polsce ustanowienie przedstawiciela podatkowego stanowi dodatkowy obowiązek dla pozaunijnych firm, które chcą prowadzić u nas działalność i w rezultacie zobowiązane są do rejestracji dla celów podatku VAT. Natomiast w Niemczech przedstawiciel podatkowy działa na zupełnie innych zasadach, a skorzystanie z jego usług wiąże się raczej z ułatwieniem dla zagranicznych firm niż z dodatkowym obowiązkiem.
Zgodnie z polskimi przepisami podmioty, które nie posiadają siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności na terenie któregoś z krajów należących do Unii Europejskiej, mające obowiązek rejestracji dla celów VAT w Polsce, muszą dodatkowo ustanowić przedstawiciela podatkowego. Będzie on solidarnie odpowiedzialny za ich zobowiązania podatkowe.
W odróżnieniu od Polski, w Niemczech ustanowienie przedstawiciela podatkowego prowadzi do zwolnienia z obowiązku rejestracji na VAT, a przedstawiciel przejmuje wszystkie obowiązki podatnika. Co więcej, ustanowienie przedstawiciela podatkowego nie jest obowiązkiem, ale pewnego rodzaju uproszczeniem, z którego spółki mogą skorzystać, jeśli są do tego uprawnione. Nie każdy bowiem podatnik kwalifikuje się do korzystania z jego usług. Jest to możliwe jedynie w przypadku spółek zagranicznych (nieposiadających w Niemczech siedziby, ośrodka zarządzania ani oddziału), które realizują w Niemczech wyłącznie transakcje zwolnione z opodatkowania VAT i nie mogą przy tym odliczyć podatku naliczonego. Sama rejestracja dla celów VAT w Niemczech nie wyklucza natomiast możliwości ustanowienia przedstawiciela podatkowego.
Możliwości korzystania z usług przedstawiciela podatkowego w Niemczech są więc dość ograniczone. W szczególności warunek braku możliwości odliczenia podatku naliczonego może być trudny do spełnienia dla wielu podmiotów. Niemniej jednak, mimo istniejących ograniczeń, instytucja przedstawiciela podatkowego może być zastosowana przy jednej, dość istotnej dla podatników zagranicznych, transakcji – imporcie towarów, po którym następuje ich wewnątrzwspólnotowa dostawa.
Zgodnie z prawem niemieckim import towarów, po którym bezpośrednio następuje ich wewnątrzwspólnotowa dostawa, może zostać objęty zwolnieniem z opodatkowania VAT. Aby z niego skorzystać, podatnik musi udowodnić, że warunki zastosowania zwolnienia zostały spełnione. Oczywiście również wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów pod pewnymi warunkami jest zwolniona z opodatkowania VAT (niemieckie zwolnienie z prawem do odliczenia jest odpowiednikiem polskiej stawki 0 proc.). Tym samym podmiot zagraniczny zaangażowany w Niemczech w tego rodzaju transakcje będzie realizował jedynie obroty zwolnione z opodatkowania VAT oraz nie będzie miał podatku naliczonego do odliczenia, i w rezultacie będzie uprawniony do ustanowienia przedstawiciela podatkowego.
Oznacza to, że w przypadku importu towarów w Niemczech, po którym bezpośrednio następuje wewnątrzwspólnotowa dostawa tych towarów do innego kraju UE (np. do Polski), w związku z zastosowaniem zwolnienia, można uniknąć konieczności dokonania płatności podatku VAT związanego z importem, a następnie oczekiwania na jego zwrot. Ponadto podmiot zagraniczny realizujący wyłącznie tego rodzaju transakcje będzie mógł ustanowić przedstawiciela podatkowego. W rezultacie taki podatnik może nie tylko skorzystać z rozwiązania pozwalającego na optymalizację przepływów pieniężnych, ale również uniknąć formalnych obowiązków związanych z rejestracją podatkową.
Ustanowienie przedstawiciela podatkowego w Niemczech jest czynnością dość prostą – co do zasady konieczne jest udzielenie odpowiedniego pełnomocnictwa. Oczywiście przepisy regulują zakres podmiotów mogących pełnić funkcję przedstawiciela podatkowego (np. agenci celni bądź też doradcy podatkowi) i zasady, na jakich oni działają.
Instytucja przedstawiciela podatkowego funkcjonuje w Niemczech na zupełnie innych zasadach niż w Polsce. Choć zakres podmiotów, które mogą skorzystać z przedstawiciela, jest ograniczony, spółki, które sprowadzają towary spoza Unii mogą rozważyć ich import w Niemczech. Biorąc pod uwagę brak przepisów przyśpieszających odliczenie podatku z tytułu importu w Polsce, rozwiązanie takie może wiązać się z oszczędnościami podatkowymi.
Autorka jest konsultantem w Dziale Doradztwa Podatkowego Ernst & Young
