Moim zdaniem sformułowanie „dzień, na który ujęto koszt” wskazuje, że dla określenia dnia poniesienia kosztu nie jest istotny sam moment zaksięgowania (wprowadzenia faktury do ewidencji księgowej). Gdyby intencją ustawodawcy było uznanie za dzień poniesienia kosztu dnia faktycznego wprowadzenia przez podatnika zapisu do ksiąg rachunkowych, do ustawy wprowadzono by termin „dzień, w którym ujęto koszt”. Jest to czytelne, zwłaszcza w kontekście przepisów ustawy o rachunkowości, gdzie np. przez dzień bilansowy rozumie się dzień, na który jednostka sporządza sprawozdanie finansowe.
Z tych powodów pojęcie dnia, na który ujęto koszt, powinno być rozumiane zgodnie z przepisami o rachunkowości określającymi, do jakich okresów rozrachunkowych przyporządkowane są koszty i przychody. Kluczowe znaczenie ma tu zasada współmierności, zgodnie z którą w księgach rachunkowych firmy trzeba ująć wszystkie osiągnięte, przypadające na jej rzecz przychody i obciążające ją koszty związane z tymi przychodami dotyczące danego roku obrotowego, niezależnie od terminu ich zapłaty. Skutkiem tej zasady jest wynikający z art. 20 ust. 1 ustawy o rachunkowości obowiązek ujmowania w księgach rachunkowych okresu sprawozdawczego tych operacji gospodarczych, które nastąpiły w danym okresie sprawozdawczym; przy czym nie jest istotna ani data wystawienia przez kontrahenta faktury, ani moment jej faktycznego zaksięgowania (rozumianego jako czynność techniczno-rachunkowa). Innymi słowy przyporządkowanie księgowe danego kosztu do okresu sprawozdawczego zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości pozwala na określenie dnia, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych w rozumieniu art. 15 ust. 4e (z wyjątkami określonymi w tym przepisie, tj. kosztami rezerw lub biernych rozliczeń międzyokresowych).
Niestety, stanowisko organów podatkowych w tej kwestii nie jest jednoznaczne. Z jednej strony Trzeci Mazowiecki Urząd Skarbowy w Radomiu twierdzi, że „ujęcie kosztu w księgach rachunkowych wyznacza datę poniesienia kosztu podatkowego. Przepisy ustawy o rachunkowości decydują zatem, na który dzień ujmuje się w księgach rachunkowych koszt, a tym samym przesądzają o dacie poniesienia kosztu podatkowego, z zastrzeżeniem rezerw i biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów” (interpretacja z 17 maja 2007r., 1473/892/KDO/423/29/07/EK). Z drugiej – niektóre organy podatkowe twierdzą, że o dacie poniesienia kosztu decyduje sama data czynności technicznej księgowego, a więc wprowadzenia faktury do systemu księgowego danego przedsiębiorstwa – co uznać trzeba jednak za bezzasadne.
Autor jest doradcą podatkowym i partnerem w MDDP Michalik Dłuska Dziedzic i Partnerzy
