Osoba fizyczna w 2005 r. kupiła nieruchomość z zamiarem przeznaczenia jej na wynajem innym podmiotom gospodarczym. Zakup został udokumentowany fakturą VAT. Dopiero jednak w 2006 r. osoba ta złożyła VAT-R, rezygnując ze zwolnienia z VAT, i rozpoczęła wynajem. Czy jest jakaś szansa na odliczenie VAT zawartego w fakturze zakupu tej nieruchomości (duplikat faktury zakupu otrzymano w tym roku)? Wiem, że polska ustawa o VAT takiej możliwości nie przewiduje, czy jednak nie ma na to szansy w świetle VI dyrektywy i orzecznictwa ETS?

Do niedawna raczej powszechnie uważano, że podatek naliczony wynikający z zakupów dokonanych przed dniem rejestracji nie może być odliczeniem. Obecnie przyjmuje się, że istotne znaczenie ma to, aby podatnik był zarejestrowany w chwili, gdy wykazywał odliczenie (w deklaracji lub w korekcie deklaracji), natomiast nie ma znaczenia, czy był zarejestrowany w momencie dokonywania zakupów. Oczywiście odliczenie możliwe jest pod warunkiem, że zakupy posłużą do wykonywania działalności opodatkowanej (także w przyszłości).

Potwierdza to orzecznictwo podatkowe. Przykładowo w wyroku z 5 stycznia 2006 r. (I SA/Ol 445/05) Wojewódzki Sąd Administracyjny stwierdził: "Status danego podmiotu jako podatnika VAT jest kategorią obiektywną, jest on niezależny od dokonania rejestracji dla potrzeb tego podatku. Zarejestrowanie się w charakterze podatnika VAT łączy się z uzyskaniem formalnych znamion statusu podatnika (np. uzyskaniem NIP), w związku z tym niezarejestrowany podatnik nie może realizować prawa do odliczenia podatku naliczonego. Z treści art. 88 ust. 4 ustawy o VAT nie wynika jednakże, w jakim momencie podatnik musi uzyskać status podatnika czynnego VAT, by móc skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego. Status podatnika czynnego VAT (zarejestrowanego) konieczny jest w momencie wykazywania odliczenia, nie musi natomiast istnieć na dzień, w którym miały miejsce czynności opodatkowane, z których wynika podatek podlegający odliczeniu".

Do poglądu tego przychylają się także organy podatkowe. Przykładowo w piśmie Pierwszego Urzędu Skarbowego w Tarnowie z 27 lutego 2007 r. (DO/443-4/07) czytamy: "Dla dokonania odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług ważny jest zamiar przeznaczenia ich na działalność gospodarczą podlegającą opodatkowaniu. Biorąc pod uwagę zasadę neutralności podatku od towarów i usług, a także posiadanie przez podmiot prowadzący działania przygotowawcze do uruchomienia działalności gospodarczej statusu podatnika podatku od towarów i usług - gdyż status ten jest kategorią obiektywną niezależną od faktu zarejestrowania się w tym charakterze - uznać należy, że status podatnika czynnego VAT (zarejestrowanego) konieczny jest w momencie wykazywania odliczenia, nie musi natomiast istnieć na dzień, w którym miały miejsce czynności opodatkowane, z których wynika podatek podlegający odliczeniu".

Jeśli zatem nabywca będzie mógł wykazać, że nieruchomość kupił na potrzeby wynajmu (działalności opodatkowanej VAT), to powołując się na cytowany wyrok i pismo - będzie mógł odliczyć podatek z faktury dokumentującej jej zakup.