W lutym 2018 r. gmina wystąpiła o wykładnię przepisów o VAT. Chodziło o opodatkowanie odpłatnego najmu pomieszczeń w budynku sali gimnastycznej i prawo do odliczenia części VAT związanego z jej budową oraz utrzymaniem.

Gmina wyjaśniła, że jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem VAT i przeprowadziła centralizację swoich rozliczeń. Jako jednostka samorządu terytorialnego jest odpowiedzialna za realizację projektów inwestycyjnych, m.in. budowę obiektów infrastruktury sportowej. W latach 2015-2017 zbudowała salę gimnastyczną wraz z zapleczem dla szkoły podstawowej. Inwestycja w całości została sfinansowana ze środków własnych i jest posadowiona na gruncie oddanym w trwały zarząd szkole. Gmina dotychczas nie odliczała VAT z faktur otrzymanych w związku z realizacją tej inwestycji. Jednak zgodnie z założeniami sala jest i będzie wykorzystywana zarówno do celów statutowych, tj. na potrzeby szkoły, jak i komercyjnych (czasowy, odpłatny najem pomieszczeń na rzecz podmiotów trzecich). Nie będą to czynności zwolnione z VAT. Opłaty za wynajem będą ujmowane w prowadzonych rejestrach sprzedaży oraz rozliczane w deklaracjach VAT-7.

Czytaj też:

Odliczenie VAT a wydatki mieszane

Odliczenie VAT w działalności mieszanej

Gmina tłumaczyła, że tryb i zasady korzystania z pomieszczeń sali określa regulamin. Od 2018 r. został on doprecyzowany, w zakresie odpłatnego i nieodpłatnego korzystania. Jednak gmina nie jest w stanie bezpośrednio przyporządkować wydatków do poszczególnych rodzajów działalności, tj. do opodatkowanej i niepodlegającej VAT. Może natomiast oszacować, w jakim zakresie sala będzie wykorzystywana do działalności komercyjnej (odpłatnej) i statutowej. Pozwoli na to regulamin i sporządzony na jego podstawie harmonogram, z których będzie szczegółowo wynikać, w jakich godzinach jaka część sali może być wykorzystywana do celów komercyjnych.

Gmina uznała, że sposób określenia proporcji wskazany w rozporządzeniu ministra finansów z 17 grudnia 2015 r. nie będzie najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez nią działalności związanej z salą. Bardziej reprezentatywny będzie pre-współczynnik powierzchniowo-czasowy. Gmina była przekonana, że przysługuje jej częściowe odliczenie VAT od wydatków inwestycyjnych.

Fiskus potwierdził, że odpłatne udostępnienie pomieszczeń sali (tj. udostępnianie komercyjne) to opodatkowane świadczenie usług. Zgodził się też na prawo do odliczenia części VAT od zakupów związanych z budową sali.

Urzędnicy mieli jednak inne zdanie na temat sposobu obliczenia podatku podlegającego odliczeniu. Uznali, że przyjęty przez gminę powierzchniowo- czasowy klucz komercyjnego wykorzystania obiektu nie jest reprezentatywny. Nie jest on metodą gwarantującą, że zakres wykorzystywania do działalności gospodarczej nabywanych towarów i usług będzie odzwierciedlony w sposób obiektywny i pełny. To, że jakaś część obiektu może być wykorzystana w określonych godzinach na cele komercyjne, nie oznacza faktycznego wykorzystania jej na takie cele.

Gmina zaskarżyła interpretację i wygrała. Po analizie przepisów Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie zauważył, że w przepisach obowiązujących od 1 stycznia 2016 r. nie ma obligatoryjnego sposobu obliczania pre-wskaźnika, również dla podmiotów wymienionych w rozporządzeniu.

Zatem podatnicy mają prawo zastosować inny sposób określenia proporcji, jeśli wykażą, że ten inny sposób jest bardziej reprezentatywny do całej działalności gospodarczej, a  zaproponowana metoda będzie najbardziej odpowiadała specyfice prowadzonej działalności gospodarczej. Zdaniem WSA gmina prawidłowo wykazała, że przysługuje jej prawo do częściowego odliczenia VAT stosując pre-proporcję rzeczywistą. W sposób jasny wykazała też, że sposób określenia proporcji odpowiada specyfice wykonywanej działalności. Sąd podkreślił, że skarżąca logicznie uzasadniła przedstawioną metodę pre-proporcji rzeczywistej.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 26 lipca 2018 r.

sygnatura akt: I SA/Ol 360/18

Komentarz eksperta

Michał Wojtas, doradca podatkowy, wspólnik w kancelarii EOL

W całości należy zgodzić się z komentowanym rozstrzygnięciem. Sąd czytelnie wskazał zasady wykładni przepisów VAT - w świetle Dyrektywy 2006/112/WE - w zakresie obowiązku państwa wobec ustalenia regulacji, umożliwiających podatnikom częściowe odliczenie VAT przy mieszanym sposobie wykorzystywania majątku, tj. do czynności opodatkowanych i niepodlegających opodatkowaniu. Komentowany wyrok wpisuje się w stabilną linię orzeczniczą, akceptującą metodę powierzchniowo-czasową jako uzasadnioną dla rozliczeń inwestycji przez gminy, szczególnie przy obiektach sportowych (boiska), rekreacyjnych (hale sportowo-widowiskowe) lub szkolno-sportowych (hale gimnastyczne). Mimo to fiskus próbuje ją kwestionować, np. ze względu na przyjęcie tej samej metody proporcji w czasie dziennym, jak i w czasie nocnym (tj. w godzinach zamknięcia sali gimnastycznej). Argumentacja fiskusa jest przy tym nieprzekonująca (ogólny cel wybudowania sali) w analizie przepisów VAT. Szczególnie, że gmina dokładnie uzasadniła swoje podejście, a fiskus nie. Skoro gminy są podatnikami VAT z tytułu czynności komercyjnych i, nie dając im w gruncie rzeczy wyboru, nakazano im centralizację rozliczeń VAT (nie ukrywajmy – w celu ograniczenia prawa do odliczenia VAT), to dziwi ciągłe rzucanie kłód pod nogi samorządom. Skoro z przepisów wyraźnie wynika otwarty katalog metod wyliczania proporcji (pre-współczynnika) do ustalenia najbardziej rzeczywistego stopnia odliczenia podatku naliczonego od wydatków mieszanych, to fiskus, kwestionując sposób wskazany przez gminę, powinien wykazać pogłębioną argumentację na uzasadnienie swojego stanowiska. W przypadku jej braku należy uznać, że wykorzystuje odmowę przyznania racji podatnikowi wyłącznie ze względów instrumentalnych – przesunięcia w czasie, ze względu na spór sądowy, możliwości faktycznego zastosowania przez gminę odliczenia. ?