Pożyczki to umowa, z której korzystała i korzysta niejedna firma. Nierzadko też po podpisaniu kontraktu pożyczkobiorca prosi o przesunięcie terminu spłaty. Okazuje się, że nawet takiej okazji nie przepuści fiskus. Przykładem może być sprawa, którą w czwartek przesądził Naczelny Sąd Administracyjny.

Aneks i amortyzacja

W sprawie chodziło o wysokość straty w CIT za 2009 r. Spółka wykazała jej ponad 6 mln zł. Fiskus zmniejszył ją o połowę. Powody tego były dwa: zawyżenie kosztów uzyskania przychodów i zaniżenie przychodu. Urzędnicy zarzucili, że spółka błędne amortyzowała tabor kolejowy, stosując indywidualną stawkę. Z ustaleń wynikało, że spółka sprzedała te składniki majątku firmom leasingowym, a następnie zawarła z nimi umowy leasingu finansowego. Wcześniej tabor kolejowy był wprowadzony do ewidencji środków trwałych.

W tej sytuacji fiskus uznał, że spółka nie mogła skorzystać z preferencji w postaci indywidualnej stawki amortyzacji, bo przysługuje ona przy pierwszym wprowadzeniu do ewidencji. W jej przypadku tabor kolejowy został wpisany do ewidencji po raz drugi. Fiskus wytknął jej też, że nie uwzględniła jako przychodów z nieodpłatnych świadczeń odroczonych terminów płatności odsetek od pożyczek udzielonych jej przez spółkę powiązaną kapitałowo. Urzędnicy zauważyli, że umowy pożyczki zostały aneksowane i odroczono terminy zapłaty odsetek. W ich ocenie – biorąc pod uwagę powiązania firm – wieloletnie odroczenie terminu spłaty odsetek skutkowało powstaniem przychodu z tytułu nieodpłatnych świadczeń. Do tego zastosowali szacowanie. Spółka się z tym nie zgadzała. Pierwszą rundę przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Warszawie przegrała.

Czytaj też: O rozliczeniu pożyczki w kosztach CIT decyduje data jej wypłaty

Połowiczna wygrana

Drugą rundę przed NSA wygrała, ale nie w całości. Spółce nie udało się przekonać NSA, że miała prawo do indywidualnej stawki amortyzacji po wyleasingowaniu taboru (art. 16j ust. 1 ustawy o CIT). Sąd podkreślił, że sporny przywilej dotyczy sytuacji, gdy środek trwały jest po raz pierwszy wprowadzany do ewidencji. Tymczasem w przypadku spółki tabor przed wyleasingowaniem był już do niej wprowadzony. NSA podkreślił, że nie chodzi o tytuł prawny do środka, ale o to, że dotyczy tego samego środka trwałego. Istotny jest element faktyczny.

Zgodził się za to ze spółką co do przychodu z nieodpłatnych świadczeń. Jak tłumaczył sędzia NSA Sławomir Presnarowicz, trudno się zgodzić, że sam fakt odroczenia zapłaty odsetek powoduje powstanie przychodu z nieodpłatnych świadczeń. Odłożenie wymagalności pożyczek nie oznacza, że miały one charakter nieodpłatny.

Wyrok jest prawomocny.

sygnatura akt: I FSK 1414/16

Konrad Piłat doradca podatkowy w kancelarii KNDP Kolibski, Nikończyk, Dec & Partnerzy

Organy podatkowe w coraz większej liczbie przypadków dopatrują się nieodpłatnych świadczeń. W niektórych sytuacjach sądy przyznają im rację. Przykładem jest nieodpłatne uzyskanie poręczenia pożyczki lub kredytu od innego podmiotu. Sądy uważają, że powoduje to korzyść majątkową po stronie otrzymującego poręczenie. W innych przypadkach sądy stają po stronie podatników. Tak jest w sprawach dotyczących służebności przesyłu. W tym przypadku decydujący jest argument, że co do zasady ma ona charakter nieodpłatny, chyba że ustanawia się ją na drodze sądowej. To pokazuje, że gdy spór dotyczy nowej, nierozstrzyganej dotychczas sytuacji, w praktyce niestety dość trudno przewidzieć, jak zakończy się on przed sądem.