W przyszłym roku przedsiębiorcy posiadający budynki zapłacą nowy podatek od ich wartości. Wystarczy, że oddadzą je w najem lub dzierżawę, a łączna wartość tych budynków przekroczy 10 mln zł.

Taki jest ostateczny efekt prac nad podatkiem, który pierwotnie miał obciążać hipermarkety i galerie handlowe. W najnowszej, uchwalonej w ubiegłym tygodniu, wersji tych przepisów nie ma już ani słowa o nieruchomościach służących handlowi i usługom. Podatek obciąży wynajęte budynki niezależnie od tego, jaką działalność się tam prowadzi.

Nie tylko sieci handlowe

Wprawdzie nowe przepisy pojawiły się w ustawach o podatkach dochodowych, ale sam podatek jest naliczany nie od dochodu, lecz od wartości budynków oddanych w dzierżawę lub najem. – To już nie jest podatek dochodowy, raczej majątkowy, być może nieomal katastralny – zauważa Konrad Filip Turzyński, doradca podatkowy i partner w kancelarii KNDP.

Stawka podatku ma wynosić 0,035 proc. wartości budynku. Rocznie daje to 0,42 proc. wartości. Opodatkowana będzie jedynie nadwyżka ponad 10 mln zł. Jeśli zatem budynek, np. biurowy, będzie wart 20 mln zł i zostanie oddany w najem, to właściciel zapłaci 42 tys. zł.

Nowy podatek obejmie nie tylko samych właścicieli wynajmowanych budynków. Jeśli właścicielem jest spółka mająca różnych udziałowców, to danina obciąży także owych udziałowców. W ustawie zawarto też swoistą klauzulę unikania opodatkowania. Kto bowiem chciałby uniknąć tego podatku, sprzedając budynek albo oddając go w leasing – też go zapłaci, jak gdyby do sprzedaży czy leasingu nie doszło.

Eksperci wskazują na różne niejasności i niekonsekwencje nowych przepisów. Konrad Filip Turzyński, wskazuje, że obciążenie udziałowców nastąpi nawet wtedy, gdy nie mają nic wspólnego z tą nieruchomością. – Co gorsza, nie bardzo wiadomo, na jakich zasadach udziałowiec miałby ten podatek płacić. W znowelizowanej ustawie nie ma bowiem żadnego przepisu, który pozwalałby na odliczenie podatku zapłaconego przez udziałowca od podatku zapłaconego przez spółkę właściciela budynku – mówi Turzyński. B

Z kolei Łukasz Kupryjańczyk, doradca podatkowy i partner w kancelarii Thedy & Partners, przypomina, że pierwotnie celem opodatkowania były wielki sieci handlowe, które, być może sztucznie, wykazują straty podatkowe. Teraz jednak podatek będzie miał szerszy zasięg. – Dopóki podatnicy będą wykazywać dochód, problem będzie mniejszy, bo kwotę nowego podatku można odliczyć od CIT. Gdy jednak wykażą straty, choćby ze względu na rozruch operacji czy też najzwyczajniej w świecie słabszą koniunkturę, to możliwość odzyskania tego podatku może być utrudniona – wskazuje Kupryjańczyk.

Nowe przepisy pozwalają na wnioskowanie o zwrot podatku z uzasadnionych przyczyn. – W praktyce złożenie takiego wniosku może oznaczać ściągnięcie do firmy kontroli podatkowej. Wcale nie musi ona potwierdzić, że zwrot jest uzasadniony ze względu na rozwój firmy, a z pewnością będzie kłopotem i dodatkowym ciężarem administracyjnym dla kontrolowanego – przewiduje Kupryjańczyk.

Do trzech razy sztuka

Wprowadzenie podatku od sieci handlowych było jedną z obietnic wyborczych PiS. Jednak ustawa obciążająca przychód wielkich sklepów została zakwestionowana przez Komisję Europejską. Polski rząd nie dał za wygraną i wprowadził do ustaw o podatkach dochodowych obciążenie wartości budynków wykorzystywanych do handlu i usług. Te przepisy obowiązują od początku 2018 r., ale również zakwestionowała je Komisja Europejska. Zarzucono im, że naruszają reguły pomocy publicznej, bo faworyzują nieruchomości niehandlowe.

Rząd podjął zatem trzecią próbę i wniósł do Sejmu nowy projekt, rozszerzający opodatkowanie na wszystkie nieruchomości oddane w najem czy dzierżawę. Przyjęło to formę autopoprawki do zmian w PIT i CIT, dotyczących zupełnie innych kwestii (m.in. preferencyjnego traktowania twórców). Nowela czeka na podpis prezydenta.