Po co firmie strategia zrównoważonego rozwoju?

Czym jest strategia ESG?

Podobnie jak tradycyjne strategie biznesowe, strategia zrównoważonego rozwoju wyraża obrany przez firmę kierunek rozwoju, aczkolwiek skoncentrowany w szczególności na aspektach środowiskowych, społecznych oraz dotyczących ładu korporacyjnego danej organizacji. Wymienione czynniki rzutujące na treść strategii zrównoważonego rozwoju opracowywanej w przedsiębiorstwach oznaczane są skrótem ESG – od pierwszych liter ich angielskich odpowiedników, tj. environmental (E), social (S) and governence (G). W konsekwencji aktualnie wdrażane w przedsiębiorstwach strategie biznesowe ukierunkowane na realizację postulatów zrównoważonego rozwoju coraz częściej określane są mianem strategii ESG.

Od czego się zaczęło?

W ostatnich latach zorientowanie globalnej gospodarki na kwestie zrównoważonego postępu znacząco wzrosło, stając się jednym z istotnych elementów uwzględnianych w kierunkach rozwoju przedsiębiorstw. Przełomowym punktem w historii koncepcji strategii zrównoważonego rozwoju pozostaje raport opracowany przez Światową Komisję ds. Środowiska i Rozwoju w 1987 r.: „Nasza Wspólna Przyszłość”. W treści tego raportu przedstawiono ideę zrównoważonego rozwoju, jako zakładającego progres, oparty na zasadzie solidarności międzypokoleniowej, tzn. rozwoju, który zaspokaja potrzeby współczesności bez pogorszenia możliwości przyszłych pokoleń do zaspokajania ich potrzeb. Ten koncept zakładał poszukiwanie rozwiązań gwarantujących dalszy wzrost gospodarczy, przy jednoczesnym włączeniu w procesy rozwojowe wszystkich grup społecznych i zapewnieniu im możliwości czerpania korzyści z rozwoju gospodarczego.

Początkowo manifestacja tej idei w biznesie skoncentrowana była w znacznej mierze na ograniczeniu negatywnego wpływu działalności gospodarczej na środowisko naturalne poprzez ustalenie zakresu, w jakim przedsiębiorcy z danego sektora gospodarki korzystają z zasobów naturalnych oraz w jakim stopniu ich działalność biznesowa wpływa na to środowisko. W następstwie szeroko zakrojonych inicjatyw podejmowanych na rzecz poprawy jakości życia na całym świecie przez organizacje międzynarodowe, a w szczególności ONZ, koncepcja zrównoważonego rozwoju ewaluowała, zrównując istotność wszystkich trzech czynników ESG.

Znaczenie ESG w Polsce

Koncepcja zrównoważonego rozwoju stała się jednym z istotnych elementów systemu prawa międzynarodowego. W polskim porządku prawnym nadano jej rangę konstytucyjną (vide: art. 5 Konstytucji RP), a następnie, w 2001 roku, wprowadzono definicję legalną – w art. 3 ustawy – Prawo ochrony środowiska. Rosnące zainteresowanie wokół zarządzania czynnikami środowiskowymi, społecznymi oraz dotyczącymi ładu korporacyjnego wyraźnie uwidacznia zmieniające się przez ostatnie ćwierć wieku tło regulacyjne. Na szczególną uwagę zasługują w tej materii wdrożone na przestrzeni ostatnich lat standardy i regulacje międzynarodowe, w tym na poziomie unijnym: dyrektywa o ujawnianiu informacji niefinansowych (NFRD), rozporządzenie w sprawie ujawniania informacji związanych ze zrównoważonym rozwojem w sektorze usług finansowych (SFRD), rozporządzenie w sprawie Taksonomii UE, dyrektywa dotycząca raportowania zrównoważonego rozwoju (CSRD) oraz oczekująca na przyjęcie dyrektywa w sprawie należytej staranności przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSDD), jak również zalecenia Grupy Zadaniowej ds. Ujawniania Informacji Finansowych Związanych z Klimatem (TCFD) – na poziomie globalnym. Celem tych regulacji oraz dokumentów pochodnych, powstałych na ich kanwie, pozostaje nie tylko zwrócenie uwagi adresatów na powinność uwzględniania czynników ESG w prowadzonej działalności, ale przede wszystkim wprowadzenie obowiązku publicznego informowania o postępie inicjatyw podjętych w obszarze zrównoważonego rozwoju, ujednolicenie metod ujawniania tych danych, jak również wprowadzenie wytycznych dotyczących pierwszeństwa w zakresie udzielania instytucjonalnego wsparcia finansowego zrównoważonym inwestycjom.

Zrównoważony rozwój w przedsiębiorstwach

Niewątpliwie uwzględnienie czynników ESG w strategii biznesowej firmy przynosi wymierne korzyści. Wśród zasadniczych zalet wdrożenia koncepcji zrównoważonego rozwoju w przedsiębiorstwie na uwagę zasługuje w pierwszej kolejności uporządkowanie priorytetów i procesów w organizacji, poprzedzające ustalenie celów z obszaru ESG. Wyznaczenie przez przedsiębiorstwo kierunku działania zorientowanego na kwestie środowiskowe, społeczne i zarządcze pozostaje wyrazem odpowiedzialnego podejścia do prowadzenia biznesu i przyjętego przez firmę zobowiązania do ciągłego samodoskonalenia się. Warto jednak zaznaczyć, że samo wyznaczenie strategii i komunikacja o jej wdrożeniu nie wystarcza. Osiągnięcie pozytywnych efektów przyjętej strategii uzależnione jest od prowadzenia w firmie następczego, stałego monitoringu postępu w zakresie realizacji obranych celów strategicznych.

Jednocześnie wdrożenie i realizacja strategii zrównoważonego rozwoju w przedsiębiorstwie pozwala budować świadomość proekologiczną, prospołeczną i formalno-prawną w najbliższym otoczeniu – w szczególności wewnątrz organizacji. Komunikacja podejmowanych przez firmę inicjatyw ESG stanowi, z jednej strony, odpowiedź przedsiębiorstwa na wzrastające potrzeby odbiorców końcowych towarów i usług uzyskania informacji, w jaki sposób ich decyzje zakupowe wpływają na otoczenie, w którym żyją. W odniesieniu do pracowników przyjęcie i realizacja strategii zrównoważonego rozwoju sprzyja poprawie warunków zatrudnienia zarówno w aspekcie materialnym, jak i w kontekście dbałości o bezpieczeństwo, zdrowie i poszanowanie przyrodzonych praw człowieka. Wskazać należy, że cele strategiczne wyznaczane w obszarze społecznym nie ograniczają oddziaływania przedsiębiorstwa na zewnątrz. Wręcz przeciwnie, wyrażone w ramach strategii podejście firmy do jednostki oraz poszanowania przysługujących jej praw rezonuje na otoczenie, w tym na relacje z partnerami biznesowymi, w szczególności w łańcuchu dostaw. Przekłada się to na pozytywny odbiór firmy przez pracowników i otoczenie zewnętrzne oraz buduje jej renomę. Dodatkowo doświadczenia przedsiębiorstw respektujących postulat zrównoważonego rozwoju pokazują zwiększenie zaangażowania i motywacji po stronie pracowników, co w konsekwencji przekłada się na wzrost efektywności pracy i poprawę wyników.

Minimalizowanie zagrożeń biznesowych

Warto też podkreślić, że strategia zrównoważonego rozwoju pozwala na identyfikację i minimalizację wielu ryzyk biznesowych, w tym w szczególności środowiskowych, prawnych i wizerunkowych.

Przedsiębiorstwo rozwijające się zrównoważenie, zapewnia swoim pracownikom jednolitość i klarowność zasad postępowania przyjętych w organizacji. Minimalizuje z jednej strony ryzyko wystąpienia wykluczenia społecznego, z drugiej zaś ryzyko niezgodności z prawem. Świadomość ryzyk związanych z prowadzoną działalnością usprawnia podejmowanie decyzji i niweluje przeszkody stojące na drodze do dalszego wzrostu gospodarczego. Ustanowiony w ramach ładu korporacyjnego system zarządzania sprzyja utrzymaniu konkurencyjności przedsiębiorstwa, a zatem warunkuje ciągłość jego funkcjonowania.

Szansa dla przedsiębiorstw

Wymienione zalety wdrożenia strategii zrównoważonego rozwoju przynoszą ponadto wymierne korzyści majątkowe. Oczywiście, proces opracowania i wdrożenia strategii ESG sam w sobie jest działaniem kosztownym, niekiedy wymagającym dodatkowych nakładów i inwestycji. Jednak w zależności od podejmowanych przez firmę inicjatyw, oszczędności w zakresie kosztów prowadzonej działalności, jak również wzrost przychodów ze sprzedaży oferowanych towarów i usług pozostają kwestią czasu. W kontekście finansowym wdrożenie koncepcji zrównoważonego rozwoju w przedsiębiorstwie przekłada się na zainteresowanie inwestorów, zwiększając możliwości uzyskania zewnętrznego finansowania na dalszy rozwój. Sukcesywna realizacja wybranych działań z obszaru ESG i stosowana sprawozdawczość stanowi podstawę dla dokonywania oceny przedsiębiorstwa przez inwestorów i instytucje finansowe w ramach systematycznego raportowania postępów i stopnia urzeczywistnienia wyznaczonych celów.

Wdrożona i stale realizowana w firmie strategia zrównoważonego rozwoju może stać się również częścią kampanii marketingowej przedsiębiorstwa, jako ciekawy element promocyjny, wyróżniający firmę na tle konkurencji. Należy przy tym pamiętać, aby cele oznaczane w strategiach ESG nie zostały postawione w oderwaniu od kontekstu przedsiębiorstwa oraz były osiągalne nawet w dłuższej perspektywie czasowej. Przeszacowanie możliwości organizacji w tym zakresie może bowiem przyjąć odmienny od zamierzonego skutek w postaci zarzutów tzw. greenwashingu i finalnie negatywnie wpłynąć na reputację przedsiębiorcy.

Kancelaria Rubicon jest partnerem Kancelarie RP