Zarówno zaliczka, jak i zadatek określają kwotę pieniędzy, którą wpłacono na poczet usługi lub umowy, która ma być zrealizowana w przyszłości. Różnica pojawia się w momencie niewywiązania się z umowy.
CZYTAJ TEŻ: Zapłata za towar gotówką pozbawi prawa do ujęcia wydatków w kosztach
Definicję zadatku oraz zasad postępowania przy niezrealizowaniu umowy przez jedną ze stron uregulowano w Kodeksie cywilnym w art. 394. Natomiast zaliczka ma formę znacznie mniej sformalizowaną ponieważ nie jest wprost uregulowana w przepisach. Stosuje się do niej przepisy dotyczące wykonywania umów wzajemnych. W przypadku gdy umowa zawarta między stronami zostanie zrealizowana nie ma większego znaczenia czy została wpłacona zaliczka czy zadatek. Różnica pojawia się w momencie, gdy umowa nie dojdzie do skutku.
Zaliczka a zadatek – różnice
Po wpłacie zadatku możemy wyróżnić trzy sytuacje, w których umowa nie dojdzie do skutku:
- kupujący i sprzedający zdecydują się rozwiązać umowę lub rozwiązują ją z powodów niezależnych od żadnej ze stron – w takiej sytuacji zadatek zwracany jest w tej samej wysokości w jakiej go wpłacono;
- umowa nie doszła do skutku z winy sprzedającego / usługodawcy – zadatek zostaje zwrócony klientowi w podwójnej wysokości;
- umowa nie doszła do skutku z powodu kupującego – zadatek przepada na rzecz sprzedającego.
Zaliczka podlega zwrotowi bez względu na powód niezrealizowania umowy. Nie ma również znaczenia, z winy której ze stron umowa nie doszła do skutku.
CZYTAJ TEŻ: Nowy JPK_VAT – dużo zmian, nowe kary
Zarówno zaliczka, jak i zadatek w przypadku realizacji umowy zostają zaliczone na poczet ceny zakupu. Jeżeli sprzedawca poniósł jakieś koszty w związku z realizacją umowy, może je potrącić z wpłaconej zaliczki, chyba że zapisy umowy stanowią inaczej.
Zaliczka a zadatek – aspekt podatkowy
Zaliczka i zadatek nie stanowią przychodu, aż do momentu zrealizowania umowy lub wydania towaru.
CZYTAJ TEŻ: Wycofanie auta z firmy nie zawsze spowoduje skutki w VAT
Natomiast w odniesieniu do obowiązku podatkowego wynikającego z podatku od towarów i usług, kwestię tę reguluje art. 19a ust. 8 ustawy o VAT – „Jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, wkład budowlany lub mieszkaniowy przed ustanowieniem spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty”.
CZYTAJ TEŻ: Jest paragon z NIP, jest faktura. Tak wskazuje resort finansów
Wyjątek stanowią usługi wymienione w art. 19a ust. 5 pkt 4 m.in. dostawy energii, świadczenie usług telekomunikacyjnych. Oznacza to, że obowiązek podatkowy w podatku VAT powstaje w miesiącu, w którym zaliczka lub zadatek zostały wpłacone.
