Umowa o roboty budowlane jest umową odpłatną i należy do kategorii tzw. umów wzajemnych. Istotą umów wzajemnych jest wymiana świadczeń pomiędzy stronami, co oznacza, że świadczenie każdej ze stron umowy wzajemnej stanowi odpowiednik (ekwiwalent) tego, co dana strona otrzymuje od drugiej strony. W przypadku umowy o roboty budowlane świadczenia wzajemne stron polegają na tym, iż wykonawca zobowiązany jest do wykonania obiektu zgodnie z projektem i zasadami wiedzy technicznej obiektu (świadczenie wobec inwestora), a inwestor zobowiązany jest do dokonania czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności przekazaniem placu budowy i dostarczeniem projektu oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia (świadczenie wobec wykonawcy). W umowach wzajemnych mamy zatem obopólną wymianę ekwiwalentnych świadczeń między kontrahentami. Ekwiwalentność świadczeń zależy od oceny stron (ma charakter subiektywny), nie zaś od rzeczywistej wartości tych świadczeń w obrocie rynkowym.