Ważna jest wiarygodność dokonywanych wpisów w księdze wieczystej

Postępowanie wieczystoksięgowe jest jednym z najbardziej sformalizowanych postępowań sądowych. Przepisy Kodeksu postępowania cywilnego oraz ustawy o księgach wieczystych i hipotece szczegółowo normują procedurę dokonywania wpisu, oraz rodzaje dokumentów, na podstawie których wpis może zostać dokonany. W szczególności zgodnie z art. 6268 k.p.c. wpis do księgi wieczystej dokonywany jest jedynie na wniosek i w jego granicach, a rozpoznając wniosek o wpis, sąd bada jedynie treść i formę wniosku, dołączonych do wniosku dokumentów oraz treść księgi wieczystej. W zasadzie wyłączona została możliwość czynienia przez sąd własnych ustaleń, w tym w szczególności brak jest możliwości dokonania wpisu w księdze wieczystej w oparciu o fakty powszechnie znane, lub fakty znane sądowi z urzędu. W doktrynie oraz orzecznictwie sądów zarysowały się jednak wątpliwości co do możliwości odmowy dokonania wpisu przez sąd w sytuacji, gdy istnieje znana mu urzędowo przeszkoda do jego dokonania. Sygnalizowane wątpliwości powstały w związku z nowelizacją procedury cywilnej dokonanej w 2001 r. Art. 6268 k.p.c. został wprowadzony do Kodeksu postępowania cywilnego 23 września 2001 r., na mocy ustawy z 11 maja 2001 r. o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz ustawy – Prawo o notariacie (DzU nr 63, poz. 635) i jest on dosłownym powtórzeniem uchylonego wówczas art. 46 ust 1 ustawy z 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece. Na podstawie tej noweli nie włączono jednak do kodeksu postępowania cywilnego art. 46 ust 2 u.k.w.h., zgodnie z którym sąd był uprawniony do odmowy dokonania wpisu w księdze wieczystej na podstawie okoliczności, które są powszechnie znane lub doszły do wiadomości sądu rejonowego w inny sposób.