W okresie 2014–2020 przedsiębiorcy mogą liczyć na dotacje, pożyczki lub dokapitalizowanie m.in. z programu „Inteligentny rozwój". Instrumentu, który ma się przyczynić do znacznego podniesienia nakładów na działalność badawczo-rozwojową, zwiększyć liczbę firm korzystających z usług jednostek naukowych oraz tych najbardziej innowacyjnych. W konsekwencji doprowadzić do pojawienia się na rynku wielu nowych, ciekawych produktów i usług. W tym takich, które będą z sukcesem konkurować na międzynarodowych rynkach.
Jedną z instytucji zaangażowanych w realizację tego programu jest Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości. Jest ona gospodarzem m.in. następujących jego części (działań):
- 2.3.1 „Proinnowacyjne usługi IOB dla MSM",
- 2.3.2 „Bony na innowacje dla MSP",
- 2.3.3 „Umiędzynarodowienie krajowych klastrów kluczowych",
- 2.3.4 „Ochrona własności przemysłowej",
- 3.1.1 „Inwestycje w innowacyjne start-upy – Starter",
- 3.1.3 „Fundusz pożyczkowy innowacji"
- 3.1.5 „Wsparcie MSP dostępie do rynku kapitałowego – 4Stock",
- 3.2.1 „Badania na rynek"
- 3.3.3 „Wsparcie MSP w promocji marek produktowych – Go to Brand PL".
Niektóre z nich są bezpośrednio skierowane do przedsiębiorców, w szczególności tych z grupy mikro-, małych i średnich firm, inne mają tę grupę wspierać pośrednio poprzez instytucje otoczenia biznesu, fundusze kapitałowe i pożyczkowe albo ich sieci i powiązania (klastry).
Gotowi, do biegu, start
Dobrą wiadomością związaną z funduszami unijnymi, w tym z programem „IR", jest ta, że nie trzeba już mówić tylko o teoretycznych założeniach i perspektywach. Dla wielu tzw. działań już zostały zaplanowane konkursy i wkrótce ruszą nabory wniosków. W niektórych przypadkach już się tak nawet stało. A mowa tu o tej części programu, dla której właściwą instytucją jest Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (przedsiębiorcy mogli się już ubiegać o dotacje na prowadzenie badań i prac rozwojowych, tworzenie demonstracyjnych wersji produktów). Natomiast czekający na pieniądze z PARP też już wkrótce będą mogli składać aplikacje.
Od największych
Z dużą pewnością można obstawiać, że jednym z najbardziej wyczekiwanych przez przedsiębiorców konkursów jest ten związany z działaniem 3.2.1 „Badania na rynek". Jego celem jest podniesienie innowacyjności i konkurencyjności małych i średnich firm poprzez zapewnienie im środków na prowadzenie inwestycji polegających na wdrożeniu efektów projektów badawczych. Chodzi tu o realizację hasła „od pomysłu do rynku", które należy do przewodnich całego programu „IR".
Przedsiębiorcy, którzy otrzymają dotację, mogą liczyć na refundację poniesionych wydatków, przede wszystkim tych inwestycyjnych (zakup maszyn, urządzeń, rozbudowa zakładów, zakup wartości niematerialnych, koszty leasingu itp.). Jednak działanie przewiduje także wsparcie na prowadzenie prac rozwojowych oraz korzystanie z usług doradczych. Przy tym maksymalne dofinansowanie pierwszej części to 450 tys. zł, a usług doradczych 500 tys. zł (przy maksymalnych kosztach kwalifikowanych na poziomie miliona zł).
Efektem każdego projektu musi być nowy lub znacząco udoskonalony produkt (towar, usługa). Należy też zaznaczyć, że chociaż wsparcie może trafić wyłącznie do małych, w tym mikro- oraz średnich firm, to jest ono przeznaczone na realizację stosunkowo dużych projektów. Przede wszystkim decyduje o tym kryterium minimalnej wartości tzw. kosztów kwalifikowanych – 10 mln zł.
Ponadto zgodnie z nazwą i celem działania chodzi o wsparcie projektów związanych z praktycznym wykorzystaniem wyników badań przeprowadzonych samodzielnie przez przedsiębiorcę lub zrealizowanych na jego zlecenie (zgodnie z jego wizją rozwoju i jego potrzebami). Dlatego przykładowo do pomocy nie kwalifikuje się projekt, który polegałby wyłącznie na zakupie patentu lub nowej technologii od zewnętrznej instytucji (innej firmy lub jednostki naukowej) i rozpoczęciu na tej podstawie produkcji nowych wyrobów. W takim wypadku bowiem nie będzie etapu samodzielnych badań lub badań zewnętrznych, ale przeprowadzonych na zlecenie firmy. Taki projekt nie zostanie uznany za związany z „wdrażaniem wyników badań".
A teraz najważniejsze daty. Zgodnie z przyjętym harmonogramem realizacji programu „IR" rozpoczęcie naboru wniosków ma ruszyć 31 sierpnia. Na złożenie aplikacji przedsiębiorcy będą mieli czas do końca września.
Bony: nowa odsłona
Dzięki bonom na innowacje (działanie 2.3.2) mikro-, małe i średnie firmy będą mogły kupować w jednostkach naukowych usługi polegające na opracowaniu nowego wyrobu, usługi, technologii produkcji lub projektu wzorniczego. Efektem takich działań ma być wprowadzenie innowacji produktowej lub procesowej. Zgodnie z przyjętymi założeniami z tej formy wsparcia do końca okresu realizacji programu „IR" ma skorzystać około 2,3 tys. firm.
Niektórzy przedsiębiorcy mogą ten instrument już kojarzyć. PARP bowiem przyznawała już bony innowacyjne i tzw. duże bony, które miały otwierać firmy na współpracę z sektorem naukowo-badawczym. W przypadku „nowych" bonów, włączonych teraz do całego programu „IR", zasadnicza różnica polega na zwiększeniu kwoty dofinansowania przy jednoczesnym wyłączeniu ze wsparcia bardzo małych projektów.
Minimalna wartość tzw. kosztów kwalifikowanych bowiem została ustalona na poziomie 60 tys. zł. Jednoczenie maksymalna nie może przekraczać 400 tys. zł. Dla mikro- i małych firm poziom dofinansowania został ustalony na poziomie 80 proc., a dla średnich przedsiębiorców 70 proc. Oznacza to, że maksymalne dotacje mogą sięgać odpowiednio: 320 tys. zł oraz 280 tys. zł.
I znów na koniec najważniejsze daty: 31 sierpnia to planowana data uruchomienia procedury przyjmowania wniosków. 30 grudnia to ostateczny termin na zgłoszenie aplikacji.
Na uzyskanie patentu
Polskie przedsiębiorstwa, w porównaniu z konkurentami z Europy, nadal w niewielkim stopniu wykorzystują potencjał tkwiący w tworzeniu przewagi konkurencyjnej, a związanej z zastrzeganiem i wykorzystywaniem własność intelektualnej. W ostatnich latach wzrosła jednak świadomość w tym zakresie, co przełożyło się na rosnące zainteresowanie możliwością uzyskania stosowanej ochrony. W okresie 2007–2013 przedsiębiorcy mogli liczyć na dofinansowanie takich działań. I nadal tak będzie.
Celem działania 2.3.4 „Ochrona własności przemysłowej" jest wsparcie firm z sektora MSP w procesie uzyskania ochrony prawa własności przemysłowej w trybie krajowym, regionalnym, unijnym lub międzynarodowym, z wyłączeniem zgłoszenia do Urzędu Patentowego RP w celu uzyskania ochrony wyłącznie na terytorium Polski i jej realizacji.
Na dofinansowanie w granicach 5 tys. zł–500 tys. zł będą mogli liczyć przede wszystkim autorzy projektów obejmujących:
- uzyskanie ochrony własności przemysłowej i komercjalizację przedmiotu zgłoszenia zawierające działania związane z przygotowaniem i prowadzeniem postępowania na zgłoszenie wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego,
- realizację ochrony własności przemysłowej zawierające działania związane z wszczęciem i prowadzeniem postępowania w zakresie unieważnienia lub stwierdzenia wygaśnięcia patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy lub prawa z rejestracji.
Ogłoszenie pierwszego konkursu dla tego instrumentu wsparcia zaplanowane jest na 21 września, przy czym nabór wniosków ruszy 22 października i będzie prowadzony do 28 marca przyszłego roku.
Pożyczki dla innowacyjnych
Działania, których gospodarzem jest PARP, nie przewidują wyłącznie bezzwrotnych dotacji, ale także pomoc w pozyskiwaniu kapitału na rozwój albo specjalne pożyczki. Te ostatnie są podstawą działania 3.1.3 „Fundusz pożyczkowy innowacji". Jest ono skierowane do mikro- i małych firm, które planują wprowadzić do sprzedaży nowy (innowacyjny) produkt, a z uwagi na krótki okres działalności i/lub brak stosownych zabezpieczeń mają trudności z pozyskaniem kapitału z tradycyjnych źródeł (kredyty lub pożyczki bankowe).
Pożyczka będzie mogła być udzielona na uruchomienie działalności przedsiębiorstwa rozumiane jako wprowadzenie innowacyjnego produktu do sprzedaży lub na rozwinięcie działalności przedsiębiorstwa – w przypadku gdy produkt jest już sprzedawany, ale nie dłużej niż 24 miesiące. Aby skorzystać z tej formy pomocy, przedsiębiorca będzie musiał dostosować się do poniższych wymagań:
- przedsięwzięcie zakłada wejście inwestora kapitałowego (anioła biznesu, funduszu typu venture capital),
- biznesplan wykazuje rentowność przedsięwzięcia,
- wnioskodawca zapewnia wkład własny.
Jak wynika z tego zestawienia, podstawowym warunkiem jest pozyskanie inwestora. Trzeba go przekonać, że pomysł na biznes jest opłacalny. Dopiero bowiem wówczas, gdy taka osoba (instytucja) zdecyduje się wyłożyć pieniądze, PARP dołoży do tego swoją część w formie pożyczki. Zgodnie z przyjętymi na razie założeniami wysokość pożyczki będzie mogła być dwukrotnością wkładu inwestora kapitałowego:
- w zakresie współpracy z funduszem VC – od 200 tys. do 2 mln zł,
- w zakresie współpracy z aniołem biznesu – od 200 tys. do 1 mln zł.
Polska marka
Z kolei przedsiębiorcy myślący o wejściu na rynki zagraniczne (nowe lub kolejne) będą mogli skorzystać ze wsparcia w ramach tzw. branżowych programów promocji albo programów promocji o charakterze ogólnym. Firmy, które uznają, że zakres danego programu odpowiada ich potrzebom i pasuje do planów ekspansji, będą mogły brać w nich udział, wystawiając się i prezentując ofertę na międzynarodowych targach lub uczestnicząc w misjach gospodarczych. Pomocą publiczną (do 50 proc. kosztów) objęty będzie koszt wynajęcia, budowy i obsługi stoiska. Natomiast dzięki tzw. pomocy de minimis firma będzie mogła liczyć na dofinansowanie wydatków związanych z:
- wyjazdem (podróżą) i zakwaterowaniem pracowników uczestniczących w targach lub misji,
- transportem i ubezpieczeniem produktów prezentowanych na targach,
- opłatami rejestracyjnymi, w tym rezerwacją miejsca wystawowego,
- wpisem do katalogu wystawców,
- udziałem w seminariach, kongresach lub konferencjach towarzyszących targom lub misjom gospodarczym,
- podejmowaniem działań informacyjno-promocyjnych.
Pierwszy konkurs do działania 3.3.3 „Wsparcie MSP w promocji marek produktowych – Go to Brand PL", które ma wspierać opisane wyżej projekty, zaplanowany jest dopiero na przyszły rok.
NewConnect lub Catalyst
Firmy, które myślą o pozyskaniu kapitału przez giełdę lub emisję obligacji, będą mogły skorzystać z części 3.3.2 programu „Inteligentny rozwój". Wsparcie MSP w dostępie do rynku kapitałowego jest przeznaczone dla firm, które mają plan rozwoju, chcą inwestować w nowe produkty lub usługi i brakuje im tylko, jak to często bywa, kapitału. Jednocześnie to właśnie droga przez giełdę polską lub zagraniczną albo emisję obligacji wydaje im się najlepsza.
Instrument ten będzie kontynuacją działania 3.3.2 programu „Innowacyjna gospodarka". Nowością będzie otwarcie się na przedsiębiorców, którzy nie chcą się dzielić swoimi udziałami lub akcjami, preferując formułę długu w postaci emisji obligacji. Przewidziana jest także możliwość finansowania wydatków związanych z pozyskaniem ratingu. Dzięki temu zmniejszeniu może ulec przyszły koszt pozyskania finansowania dłużnego, a także zwiększy się wiarygodność polskich firm na rynkach zagranicznych. Celem działania jest zniesienie głównej bariery w pozyskaniu finansowania z rynków publicznych, tj. wysokich kosztów przygotowania przedsiębiorstwa do debiutu na parkiecie lub emisji obligacji. Tym samym przedsiębiorstwa będą miały ułatwiony dostęp do finansowania.
Działanie będzie realizowane w trybie konkursowym i skierowane do spółek sektora MSP. Pomoc będzie polegała na wsparciu przedsiębiorstwa w zakresie przygotowania niezbędnej dokumentacji do pozyskania zewnętrznych źródeł finansowania o charakterze udziałowym lub dłużnym z rynku GPW, NewConnect, zagranicznych rynków regulowanych czy też rynku obligacji Catalyst.
